دانشگاه علوم پزشکی مشهد، تنها مرکز دارای رشته ی طب سوزنی در ایران است که از سال 1399 جذب دانشجو در این رشته تخصصی را آغاز نموده و یکی از نخستین دانش آموختگان این رشته که به تازگی (خرداد 1403) دوره تحصیل خود را در دانشگاه علوم پزشکی مشهد به پایان رسانده، دکتر محمد جواد باقری، رتبه اول آزمون رشته تخصصی طب سوزنی کشور است.

دکتر باقری، علاوه بر خدمت چندین ساله‌ی خود در بخش اورژانس بیمارستان امام رضا(ع)، طی سالهای جنگ تحمیلی، حضور در جبهه و مجروحیت های مختلف را نیز تجربه کرده و علیرغم بیماری های سخت ناشی از این مجروحیت ها ( که سرطان خون تنها یک مورد آن است) همچنان با علاقه و اراده ای ستودنی در عرصه درمان  و کمک به بیماران نیازمند در دانشگاه علوم پزشکی مشهد فعالیت می کند.

در این مصاحبه، ضمن آشنایی بیشتر با دکتر محمد جواد باقری به عنوان نخستین فارغ التحصیل رشته طب سوزنی  در ایران ، پیرامون فعالیت ها و خدمات ایشان در حوزه‌ی درمان های مرتبط با طب سوزنی توضیحات کامل تری را خواهیم شنید؛

*وبدا: با سپاس از حضور شما در این گفتگو، لطفا معرفی بیشتری از خود برای مخاطبان این مصاحبه داشته باشید؟

دکتر محمدجواد باقری هستم، متولد اردیبهشت ماه 1348 در شهرستان ازنا ( استان لرستان )، حدود 5 سال سن داشتم بودم که به اتفاق خانواده به شهر اراک در استان مرکزی مهاجرت کردیم. تحصیلات پایه پنجم، راهنمایی و دبیرستان را در این شهر به پایان رساندم و در کنکور سال 1367 در رشته بیهوشی دانشگاه شهید بهشتی تهران پذیرفته شدم. بعد از دو سال و نیم فارغ التحصیل شدم و دوره طرح و خدمت سربازی را گذراندم و پس از استخدام در یکی از بیمارستان ها شروع بکار کردم.

*وبدا: چه اتفاقی شما را به تحصیل در رشته پزشکی سوق داد؟

با توجه به علاقه خاصی که نسبت به رشته پزشکی داشتم، تصمیم گرفتم که پزشک بشوم. بنابراین مجددا شروع به مطالعه کتاب های درسی دوران دبیرستان کردم و در کنکور سال 1372 در رشته پزشکی دانشگاه شهید بهشتی تهران پذیرفته شدم و در سال 1380 از این دانشگاه فارغ التحصیل و در اورژانس بیمارستان بعنوان پزشک شروع بکار کردم. در سال 1390 یک توده در ساق پایم رشد کرد که مانع ادامه تحصیل من در رشته تخصصی بیهوشی در سال 1391 شد. لذا با توجه به این بیماری، پایم جراحی شد و پزشکان تشخیص دادند که این توده بدخیم است و چند جلسه ای پایم را رادیوتراپی کردند این موضوع، باعث شد تا حدی رکود در ادامه تحصیل داشته باشم و بعد از مدتی بیماری بهبود یافت.

*وبدا: چرا رشته طب سوزنی را برای دوره تخصص انتخاب کردید؟

با توجه به ماهیتی که رشته طب سوزنی داشت، به این رشته علاقه مند شدم و دنبال این بودم که آن را ادامه بدهم تا مدرک معتبری بگیرم. چند باری هم تصمیم داشتم به کشور چین برای ادامه ی تحصیل بروم، که متاسفانه بخاطر وابستگی های خانوادگی و خانواده و همین طور هزینه ی آن نتوانستم بروم، پس منتظر ماندم که این رشته در کشور خودمان ایجاد بشود و خوشبختانه به حول و قوه الهی و تلاش همکاران به ویژه دکتر عبدالله بهرامی، رئیس وقت دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دکتر حمیدرضا بهرامی( که الان درجه استادی طب سوزنی را دارد) این رشته در کشور خودمان راه اندازی شد و در سال 1399 بنده با رتبه یک در رشته طب سوزنی دانشگاه علوم پزشکی مشهد( تنها مرکز دارای رشته ی طب سوزنی در ایران) پذیرفته شدم و در خرداد ماه 1403 هم خوشبختانه جزو نخستین افراد در کشور بودم که فارغ التحصیل شدم.

*وبدا: لطفا در خصوص بیماری هایی که تاکنون داشته اید و هم اکنون درگیر آنها هستید هم توضیح فرمایید؟

من این توفیق را داشتم که در سال های 1365 و 1367 به جبهه های حق علیه باطل اعزام بشوم و در جبهه دو بار از ناحیه ساق پا و ناحیه قفسه سینه با ترکش مجروح شدم و در همین زمان در جبهه شیمیایی هم شدم. بعد از دوره جنگ در سال 1380 بر اثر عوارض شیمیایی سرطان خون گرفتم و 2 ماه در بیمارستان امام خمینی تهران بستری شدم و پزشکان به اتفاق تشخیص دادند که این سرطان بر اثر عارضه شیمیایی در زمان جنگ است و بنا بود پیوند مغز استخوان بزنم، ولی به آن مرحله نرسید و 3 بار شیمی درمانی شدم که خوشبختانه پاسخ درمانی گرفتم و بهبود یافتم.

در سال 1390 مجددا در ساق پایم یک توده رشد کرد که طی نمونه گیری انجام شده، پزشکان اعلام کردند، این توده بدخیم هست و در نظر بعدی هم اعلام شد که توده مذکور از عوارض مواد شیمیایی دوران جنگ است، با توجه به اینکه در خانواده و نزدیکان هیچ سابقه و بیماری از این نوع سرطان ها وجود نداشت، لذا پایم را جراحی کردند و بعد هم چند جلسه رادیو تراپی انجام شد، پس از آن اسکن گرفتند و گفتند که بیماری درمان شده است.

در سال 1401 با توجه به شرایط جسمی که داشتم، دچار کرونایی سخت شدم و بعد از کرونا دچار علائم سردرد، سرگیجه، عدم تعادل و مشکل بینایی شدم، پس از انجام  ام آر آی(MRI) مشخص شد که یک توده در سرم وجود دارد و باید سریع عمل بشوم، لذا عمل جراحی انجام شد و 22  بار رادیوتراپی شدم و این هم باعث ایجاد یکسری مشکلات برای من شد و نتوانستم در بعضی از کلاس ها  حاضر بشوم که خوشبختانه با همکاری و حمایت اساتید محترم برای من از طریق وبینار و بصورت مجازی کلاس ها را دایر می کردند، این مرحله هم گذشت و تمامی دروس را با موفقیت پاس کردم.

*وبدا: لطفا در خصوص پایان نامه خود توضیحاتی ارائه نمایید؟

بعد از اتمام دروس، وارد مرحله پایان نامه شدم. پایان نامه‌ من، بگونه ای بود که در سراسر دنیا پیرامون موضوع آن هر چه جستجو کردم، مطلبی پیدا نکردم، یعنی یک روش نوینی را ما پیاده کردیم که بیماران دیگر نیاز به مراجعه به پزشک نداشته باشند و یا کمتر مراجعه داشته باشند. همچنین نیاز به دارو و خدمات پاراکلینیک نداشته باشند، بنابراین آمدیم بعنوان مثال برای سر درد میگرن، روش درمان را بر اساس طب سوزنی و طب فشاری پیاده کردیم در یک اپلیکیشن(برنامه) و این اپلیکیشن را طراحی کردیم و فیلم آموزشی داخلش گذاشتیم، لذا شرکت کننده در قدم اول در اپلیکیشن ثبت نام می کند و پرسشنامه های قبل از مداخله ما را پر می کند و بعد وارد مرحله فیلم آموزشی می شود. در فیلم آموزشی انجام مداخله با طب فشاری آموزش داده می شود و بیمار باید روزی یکبار به مدت یک ماه این عمل را انجام بدهد.

در ادامه بیماران را به دو گروه A  و B تقسیم کردیم و آنها مداخله را انجام دادند، بعد از مداخله دوباره پرسشنامه ها را پر کردند، سپس آنالیز کردیم و مشاهده شد که طبق معیارهایی که مد نظرمان بود؛ در یک فاصله 4 هفته ای طی مداخله انجام شده به فرض در گروه A پیشرفت و موثر بودنش خیلی محسوس تر بوده؛ نسبت به گروه B و به این نتیجه رسیدیم که با این روش می توانیم خیلی از بیماری ها را درمان کنیم، بدون اینکه بیمار هزینه ای پرداخت کند و بدون اینکه به پزشکی مراجعه کند؛ بدون اینکه از نظر عوارض هم، عارضه ای ایجاد بکند، چون دارویی مصرف نشده است و فقط با طب فشاری بعضی از نقاط که ما برای هر بیمار پروتکل درمانی می نویسیم. پروتکل درمانی مان تعیین نقاط است؛ مثلا برای سردرد میگرنی چند تا نقطه داریم، نقطه طب سوزنی که این نقاط را می توانیم یا سوزن بزنیم یا بیاییم طب فشاری انجام بدهیم.

یک روش این است که بیمار مراجعه می کند به ما یا  پزشک ما و بر اساس تشخیص؛ یا سوزن می زنیم یا به بیمار آموزش می دهیم که بر اساس طب فشاری  نقاطی را فشار دهد. روش دیگر که ما برای اولین بار در ایران انجام دادیم، بر اساس اپلیکیشن است یعنی سردرد میگرن را برنامه ریزی و برنامه نویسی کردیم و آوردیم در اپلیکیشن. بنابراین مریض بر اساس آدرس اپلیکیشن وارد می شود و بعد مواردی را که از او درخواست کردیم ، بارگذاری می کند. مثلا بارگذاری نسخه متخصص، بعد پرسشنامه ها را یکی یکی پر می کند و بعد وارد فیلم آموزشی می شود، سپس فیلم آموزشی را نگاه می کند و یاد می گیرد و بعد خودش انجام می دهد. در ادامه مجددا پرسشنامه های بعد از مداخله را پر می کند و ما می آییم آن را آنالیز می کنیم. مثلا می بینیم که بیمار این نقاط را استفاده کرده و شدت دردش کاهش پیدا کرده است و تعداد حمله اش در ماه کم شده و مثلا اگر 6 بار بوده، به 2  بار تقلیل یافته و مدت زمان دردش اگر 8 ساعت بوده، 2 ساعت یا 1 ساعت شده یا اصلا دیگر سردردش تکرار نشده و این یک روش خوب و عالی بوده که ما برای اولین بار در ایران انجام دادیم.

 به نظر دکتر حمیدرضا بهرامی باید این در حد یک اختراع  ثبت بشود، که ما می توانیم خیلی از بیماری ها را مانند بیماری های صعب العلاج، دیسک های کمر، مشکلات عصبی و عضلانی، سکته های مغزی و فلجی دیگر را مانند این روش  برنامه ریزی کنیم، پروتکل بنویسیم و وارد اپلیکیشن کرده و با این روش شگفت انگیز درمان کنیم.

امیدوارم که با این تخصص، ما بتوانیم در کنار طب کلاسیک، بعنوان طب مکمل خدمات ارزنده ای را در زمینه پیشگیری و درمان برای ملت عزیزمان و بیماران نیازمند انجام بدهیم و ان شاء الله که این رشته در سایر دانشگاه های علوم پزشکی کشور پیشرفت و گسترش پیدا کند. چون تعدادی که ما هم اکنون در رشته طب سوزنی هستیم قلیل است و واقعا تعداد متخصص طب سوزنی و طب چینی در ایران کم است. ان شاء الله  با همت و تلاش مسئولین، این رشته را به بیماران و جامعه بشناسانیم تا از این رشته تخصصی همه بهرمند شوند. 

*وبدا: لطفا کلام آخر را برای  نسل جوان بفرمایید؟

توصیه می کنم که اگر می خواهند به خودشان و ملت و مردم شان خدمت بکنند، حتما پشت کار داشته باشند، سختی ها و کاستی ها راه عبورشان را نبندد و حتما با سختی ها مبارزه کنند تا پیروز بشوند. اگر آینده کشورشان برایشان مهم هست و می خواهند پیشرفت کنند، در راه رسیدن به هدف هایشان تلاش کنند و بدون هیچ دغدغه ای راه را ادامه دهند تا ان شاء الله کشورمان در تمام زمینه ها خودکفا بشود.