از فعالیت در دانشگاه های علوم پزشکی کشور تا آموزش کادر پاراکلینیک بیمارستان شیخ راغب حرب در لبنان 

دکتر عبدالمجید فتی، متولد سال 1331 در شیراز، عضو هیأت علمی و استاد گروه انگل شناسی و قارچ شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، یکی از چهره های علمی پیشکسوت و دانشور در حوزه‌ی علوم پایه است که سالهای زیادی از عمر پربار خود را صرف خدمت در عرصه های مختلف آموزشی، پژوهشی و مدیریتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نموده و این خدمات ارزشمند در برهه‌ای از زمان، شامل حال سایر دانشگاه های کشور ( از جمله دانشگاه های بیرجند، زاهدان و دانشگاه آزاد ) و حتی مراکز دانشگاهی و سخنرانی در کنگره های بین المللی خارج از کشور نظیر ترکیه ، تایلند، اسپانیا و نیز  بخش بیولوژی ملکولی دانشکده علوم دانشگاه ناگویا ژاپن و اخیرا" در بیمارستان سان جورج کشور لبنان نیز شده است. افتخار دریافت لوح تقدیر از سوی مقام عالی وزارت، معرفی چندین باره‌، به عنوان عضو هیأت علمی برتر و مدیر گروه برتر و دریافت لوح سپاس و تندیس تقدیر از ریاست بیمارستان دانشگاهی شیخ راغب حرب  لبنان، به پاس آموزش پزشکان و کارشناسان رشته علوم آزمایشگاهی ، تنها بخشی از سوابق درخشان استاد پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی مشهد است که در این مقدمه به آن اشاره و در ادامه شرح کامل این افتخارات، با بیان گرم دکتر عبدالمجید فتی مرور خواهد شد. اینک گفتگوی صمیمانه‌ی وبدا با استاد پیشکسوت علوم پایه در دانشگاه علوم پزشکی مشهد:

*وبدا: سپاس از فرصتی که برای انجام این گفتگو اختصاص دادید، لطفا خود را معرفی و بفرمایید در چه سالی و در کجا متولد شدید؟

من عبدالمجید فتی، متولد سوم مرداد ماه 1331 در شیراز و در یک خانواده 6 نفره، پدرم قاضی دادگستری و مادرم خانه دار و البته بسیار هنرمند و فرشته خو بودند.فرزندان خانواده ما که شامل سه پسر و یک دختر بود به دلیل شغل پدر و جابجایی مستمر ایشان در شهرهای مختلف استان فارس، شرایط تحصیلات ابتدایی سختی داشتند و به همین دلیل هم من در سه سال اول دبستان که در مدارس شهر های مختلف جابجا شده بودم خاطره چندان خوبی ندارم ، اما از سال های  چهارم به بعد که به مدت 5 سال در یک شهر  اقامت داشتیم ، نفر اول یا جزو نفرات اول کلاس بودم. دوران دبیرستان را در دو شهر جهرم و فسا در استان فارس  گذراندم و در امتحانات نهایی سال ششم دبیرستان رتبه اول دیپلم رشته طبیعی(تجربی فعلی) را در آن شهر کسب کردم.  پانزده روز بعد درکنکور ورودی دانشگاه پهلوی سابق و علوم پزشکی فعلی شیراز شرکت نمودم و موفق شدم .

*وبدا: دوران دانشگاه را طی چه سال هایی و در کجا گذراندید؟

دوره دکترای عمومی را از سال 1349 لغایت 1356 در دانشگاه شیراز گذراندم و پس از فراغت از تحصیل به خدمت نظام وظیفه رفتم. بخاطر پیروزی انقلاب  اسلامی دوره دوساله سربازی من شش ماه کوتاه تر شد و به همین خاطر توانستم در اولین امتحان ورودی دستیاری که در آبانماه 1358 در بیمارستان دکتر مصدق آن زمان(قائم فعلی ) برگزار شد شرکت کنم و در رشته انگل شناسی که هشت نفر متقاضی و تنها یک نفر ظرفیت داشت قبول شوم. دوره تخصصی انگل شناسی پزشکی را در بیمارستان های قائم(عج) و منتصریه و امام رضا(ع) وابسته به  دانشکده پزشکی که آن زمان جزو دانشگاه فردوسی بود و بعدا با نام دانشگاه علوم پزشکی مشهد بصورت مستقل تاسیس شد، سپری کردم. همچنین علاوه بر دوره سه ساله رشته انگل شناسی پزشکی، با توصیه اساتیدم شادروان دکتر سید رضا الهی و استاد دکتر مسعود مهاجری در اواخر دوران رزیدنتی به دانشکده بهداشت دانشگاه تهران رفتم و دوره هایی در رشته حشره شناسی پزشکی  و قارچ شناسی پزشکی تحت نظر اساتیدی مانند شادروان دکتر جوادیان و شادروان دکتر امامی گذراندم. 

*وبدا: دوران خدمت حرفه ای شما از چه سالی و در کجا آغاز شد؟

من در  اسفند 1361 در رشته تخصصی  انگل شناسی پزشکی فارغ التحصیل شدم و از اول سال 1362 به عنوان استادیار این رشته در بیمارستان امام رضا(ع)  مشغول به کار شدم. با توجه به اینکه در دوران دستیاری  در دو رشته حشره شناسی و قارچ شناسی پزشکی دوره هایی در دانشکده بهداشت دانشگاه تهران گذرانده بودم ، لذا در بازگشت موفقیت آمیز از دانشگاه تهران به مشهد اساتید پیشکسوت گروه برای تدریس در دانشکده پزشکی فقط اجازه تدریس دروس حشره شناسی و قارچ شناسی پزشکی را به من دادند.  هرچند در سایر دانشکده ها مانند پرستاری و مامایی و پیراپزشکی می توانستم مباحث انگل شناسی را تدریس کنم.  به این ترتیب تجارب تدریس من در سه موضوع یاد شده به دست آمد و در آن  رشته ها چنان کسب تجربه نمودم که در چند سال  یک کتاب حشره شناسی را نگارش نمودم و 19 سال تمام عضو هیأت بورد قارچ شناسی پزشکی کشور بودم  و هم اکنون نیز با همکاران هر دو رشته فوق در دیگر دانشگاه ها همکاری و  ارتباط صمیمانه ای دارم. در سال65 -1364یک دوره تحقیقاتی بیولوژی ملکولی را  که از طرف UNESCO  برگزار شد، به مدت یک ماه در بخش بیولوژی ملکولی دانشگاه ناگویا کشور ژاپن گذراندم. از خاطرات شیرین آن دوره  تحقیقاتی  انجام پروژه IVF بود که البته ما با استفاده از اسپرم و اُوول توتیای دریایی در آزمایشگاه یک جزیره دریایی بنام سوگاشیما انجام دادیم که پایه ای بود برای IVF در انسان.

*وبدا: در خصوص سوابق علمی ( آموزشی و پژوهشی و درمانی)، ارتقاء علمی و دستاوردهایی که در این زمینه داشتید، توضیحاتی بفرمایید؟

سوابق آموزشی من در سه دانشکده پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی شامل؛ تدریس در مقاطع پزشکی عمومی و تخصصی (پوست، پاتولوژی و عفونی) و کارشناسی ارشد در رشته انگل شناسی و قارچ شناسی در دانشکده پزشکی و همچنین تدریس در دانشکده های داروسازی و دندانپزشکی در مقطع دکترای عمومی است. ضمن اینکه تا قبل از ارتقاء به مرتبه استادی، برای دانشجویان رشته های مختلف پرستاری، مامایی، علوم آزمایشگاهی، بهداشت و مبارزه با بیماری ها را تدریس داشته ام.

علاوه بر آن به صورت استاد مدعو در دانشکده های پزشکی  دانشگاه های بیرجند (13 سال)، آزاد اسلامی مشهد و زاهدان (3 سال) هم تدریس داشته ام و اخیرآ به دعوت یکی از اساتید دانشگاه در لبنان و در خواست رئیس یک بیمارستان دانشگاهی در این کشور یک دوره آموزشی برای اساتید و کارشناسان آزمایشگاهی آن بیمارستان برگزار کردم و همچنین در راه اندازی دو بخش تشخیص بیماری های قارچی و انگلی همکاری داشتم.

  *وبدا: سوابق پژوهشی شما شامل چه مواردی است؟

به عنوان استاد راهنما و مشاور، حدود 150 پایان نامه دکترای عمومی و تخصصی پزشکی، داروسازی ، دندانپزشکی، علوم آزمایشگاهی، و کارشناسی ارشد انگل شناسی و قارچ شناسی را همراهی کردم و در اجرای بیش از 150 طرح و پروژه تحقیقاتی در زمینه های مختلف همکاری داشتم. همچنین همکاری در 2 طرح بین المللی مشترک با مرکز تحقیقات پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران،  در موضوع لیشمانیوزیس پوستی که به جذب 2500 و 4000 دلار ارز بین سال های 1379 تا 1384 منتج و از مازاد آن، دو دستگاه کامپیوتربرای استفاده در محل کارم در بیمارستان امام رضا(ع) خریداری گردید و همین طور نگارش و همکاری در بیش از 130 مقاله  تحقیقاتی علمی فارسی و انگلیسی در مجلات علمی داخلی و خارجی از دیگر اقدامات پژوهشی بنده در طول این سال هاست.

در ارتباط با سوابق کار بالینی(تشخیصی) نیز باید عرض کنم که بیش از 40 سال یعنی از ابتدای استخدام به عنوان عضو هیأت علمی  و حتی در زمان دستیاری در آزمایشگاه بالینی انگل شناسی و قارچ شناسی در بیمارستان امام رضا(ع) در امر تشخیص آزمایشگاهی بیماری های مختلف انگلی و قارچی فعالیت و انجام وظیفه نموده ام. اکنون آزمایشگاه های فوق مرجع مورد اعتماد پزشکان شهر و خصوصاً متخصصین عفونی ، پوست ، چشم و داخلی گوارش برای تشخیص بیماری های انگلی و قارچی می باشد.

*وبدا: ارتقاء علمی شما تا چه سطحی و در چه سال هایی اتفاق افتاد؟

من در اسفند ماه سال 1371 به مرتبه دانشیاری ارتقاء یافتم و از اردیبهشت 1379 تاکنون به عنوان استاد تمام در دانشگاه علوم پزشکی مشهد مشغول به فعالیت هستم. ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که بنده از تاریخ ارتقاء به مرتبه استادی، به مدت 3 سال دارای رکورد جوان ترین  استاد دانشگاه بودم و این رکورد توسط آقای دکتر حسین زاده رئیس وقت دانشکده دارو سازی در سال های بعد شکسته شد.

*وبدا: آیا خاطره ای هم از آن دوران در ذهن دارید؟

بله... از خاطرات من در همان سال اول استادی(1379)،  این بود که در همایشی که دانشجویان بخاطر اساتید پیشکسوت دانشگاه برگزار کرده بودند، از اساتید بزرگی همچون استاد دکتر فرهودی و شادروانان استاد دکتر الهی و استاد دکتر قناعت ... به عنوان استادان بزرگ و پیشکسوت دانشگاه تقدیر شد و در ادامه جلسه، مجری برنامه که نماینده دانشجویان هم بود اعلام کرد.:  ...... و اکنون می خواهیم از جوان‌ترین استاد دانشگاه که با تایید از کارگزینی دانشگاه معرفی شده اند تقدیر کنیم و آنگاه نام مرا اعلام کردند و هدیه ای که تهیه شده بود را، از دستان اساتید پیشکسوت شادروان دکتر الهی و استاد دکترفرهودی دریافت نمودم. بد نیست بدانید که من در حال نگارش کتابی هستم با عنوان خاطرات یک استاد که در آن کتاب خاطرات بیش از 40 سال گذشته را نگاشته و در حال تکمیل آن هستم.

*وبدا: در چه زمینه های دیگری و در چه سال هایی از شما تقدیر به عمل آمده است؟

  طی سال های 1365 به بعد تعداد قابل توجهی لوح و تقدیر نامه نیز از طرف مسئولین دانشگاه های بیرجند و مشهد و خصوصا دانشجویان به اینجانب اهداء شده که  نیازی به ذکر یکایک آن ها نمی بینم. اما تقدیر نامه هایی که در جشنواره ها دریافت کرده ام شامل این موارد است؛

سال 1381 دریافت لوح تقدیر از وزیر محترم بهداشت درمان و آموزش پزشکی

سال 1390     "     لوح تقدیر عضو هیأت علمی برتر کمیته ی ارتقاء دانشکده پزشکی

سال 1391     "    لوح تقدیر به عنوان عضو هیأت علمی برتر علوم پایه دانشکده پزشکی

سال 1392    "    لوح سپاس به عنوان مدیر گروه  گروه برتر دانشکده پزشکی

سال 1392   "    لوح سپاس گروه برتر در زمینه راه اندازی کارشناسی ارشد قارچ شناسی پزشکی

سال 1394    "   لوح قدردانی و تشکر بخاطر کسب بالاترین سهم امتیاز پژوهشی در مرکز تحقیقات سالک جلدی

سال 1396    "   تندیس وب سایت برگزیده گروه انگل شناسی و قارچ شناسی در زمان تصدی مدیریت گروه

سال 1396   "   لوح تقدیر و تندیس به عنوان عضو هیأت علمی برتر آموزشی توسط  ریاست محترم دانشگاه

سال 1397   "   لوح تقدیر  عضو  فعال پژوهشی گروه  توسط رئیس و معاون پژوهشی دانشکده پزشکی

سال 1398   "   لوح سپاس از رئیس دانشکده پزشکی در پایان  8 سال تصدی مدیریت گروه

سال 1398   "   لوح قدردانی و تشکر  دبیر بورد بخاطر 19 سال عضویت ممتد درهيأت ممتحنه، ارزشيابي و برنامه ريزي رشته قارچ شناسي پزشكي

سال 1402   "   لوح سپاس و تندیس تقدیر از ریاست بیمارستان دانشگاهی شیخ راغب حرب،  لبنان بخاطر آموزش پزشکان و          کارشناسان ارشد رشته علوم آزمایشگاهی و راه اندازی دو بخش آزمایشگاهی  انگل شناسی و قارچ شناسی در آن بیمارستان.

سال 1403  دریافت لوح تقدیر به عنوان استاد برگزیده آموزشی دانشکده پزشکی.

*وبدا: در خصوص سوابق مدیریتی و اجرایی خود نیز توضیحاتی را عنوان بفرمایید؟

   در این زمینه فهرست وار می توان به موارد زیر اشاره کرد: 

• سرپرست آزمایشگاه انگل شناسی و قارچ شناسی بیمارستان امام رضا از 1366 تا کنون
• مدیرگروه انگل شناسی و قارچ شناسی( 1398 - 1390)
• اولین رئیس دانشکده علوم پیراپزشکی و بهداشت (1372-1370)
• اولین سرپرست دوره های شبانه دانشگاه 1371.
• رئیس آزمایشگاه های تخصصی کلینیک ویژه امام رضا (1389-1380)

   عضویت در شورا ها و کمیته های دانشکده و دانشگاه و وزارت متبوع نیز از دیگر فعالیت های بنده در طول سالهای گذشته بوده که عبارتند از:

• شورای آموزشی دانشگاه1372-1370)
• شورای پژوهشی دانشگاه1372-1370)
• هيات ممتحنه، ارزشيابي و برنامه ريزي رشته قارچ شناسي پزشكي وزارت متبوع 1397-1379
• شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده پزشکی 1398-1390
• کمیته منتخب ارتقاء هیأت علمی دانشکده پزشکی 1398  - 1378
• کمیته تخصصی هیأت ممیزه دانشگاه 1384 تا کنون.
• عضو هیأت تحریریه مجله دانشکده پزشکی دانشگاه از 1378 تا کنون.
• عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی خراسان رضوی1392

شرکت فعال درکنگره ها و دوره های در خارج از کشور:

هفته علم (حلب، سوریه)، سیستی سرکوزیس و هیداتیدوزیس(چسکه بودژوویس، چکسلواکی)، دوره آموزشی جنبش سلولی(ناگویا، ژاپن)، پارازیتولوژی آیکوپا ( بریس بین،استرالیا)، میکروبیولوژی پزشکی(منچستر انگلستان)، پروتوزئولوژی(تسوکوبا ژاپن) ، بی مهرگان(ناگویا، ژاپن)، میکروبیولوژی(آمستردام هلند)، پارازیتولوژی (ایزمیر، ترکیه)،  میکروبیولوژی(پاتایا ، تایلند)، پارازیتولوژی( پاریس، فرانسه) ، میکروبیولوژی (والنسیا، اسپانیا)،  قارچ شناسی ایشام(برلین، آلمان).

*وبدا: با توجه به تجربه کاری چندین ساله و آشنایی با فضاهای مختلف دانشگاه، امکانات و ظرفیت های آن را چطور ارزیابی می کنید و چنانچه پیشنهادی در جهت بهتر شدن این فضا دارید، عنوان بفرمایید؟

خوشبختانه دانشگاه علوم پزشکی مشهد در بیشتر سال ها جزو سه تا چهار دانشگاه برتر کشور در زمینه های آموزشی و پژوهشی بوده است و این مرهون پشتکار ، تلاش و کوشش اساتید برجسته ایست که بسیاری از ایشان در زمینه تحقیقات و مقالات جزو  دانشمندان برجسته  منطقه و حتی جهان بوده اند. متاسفانه مشکلات تورمی و پایین بودن  و تأخیر در پرداخت بودجه های تحقیقاتی که موجب تأخیر در اجرای بسیاری از طرح های پژوهشی می شود. از زمان ثبت پروپوزال تا تائید آن قیمت دارو و مواد، وسایل لازم گاهی از دوبرابر هم بیشتر شده و این موجب رکود پروژه تحقیقاتی می شود.

پیشنهاد اینجانب برای توسعه، پذیرش دانشجویان از کشور های مختلف است . ما باید در این راستا بتوانیم برای دانشجویان بین المللی کلاس های درس به زبان های بین المللی راه اندازی کنیم تا هم جذب سهل تری داشته باشیم و هم جذب بیشتر.

*وبدا: حوزه های آموزشی و پژوهشی و درمانی از نگاه شما چطور اولویت بندی می شوند؟

هیچ اولویتی در کار نیست . هر سه حوزه مانند بال ها ی سه گانه(راست و چپ و دم) یک پرنده هستند که باید متوازن و متعادل و با قدرت یکسان در پرواز و اوج گرفتن پرنده همکاری و کمک نمایند.

*وبدا: چنانچه نکته یا صحبت ناگفته ای باقی مانده است عنوان بفرمایید؟

دانشگاه باید ضمن استفاده از اساتید و دانشمندان جوان و پر انرژی و فعال از ظرفیت اساتید پیشکسوت و پر تجربه نیز  استفاده کند. به نظر من باید از حضور  استاد دانشگاه تا زمانی که توان جسمی و علاقه شخصی دارد در تمام زمینه های لازم استفاده کرد و حتی در صورت لزوم و با تشخیص هیأت امنا دانشگاه استفاده کامل از  اساتید بازنشسته ای که حضور ایشان می تواند موجب ارتقای کمی و کیفی حوزه های آموزشی و پژوهشی و درمانی شود. از طرف دیگر  تمایل برخی اساتید خصوصا اساتید جوان به مهاجرت به دیگر کشور ها یک مشکل مهم است که باید بطور جدی برای جذب ایشان چاره اندیشی و فعالیت شود. گسترش و افزایش تعاملات با دانشگاه های کشور های دیگر خصوصا همسایگان و منطقه در زمینه های آموزشی و پژوهشی و فرهنگی در زمینه تبادل استاد و دانشجو بصورت مقطعی مثلا گذراندن یک ترم یا یک سال تحصیلی در  دانشگاه کشور دیگر و بالعکس.

پیشنهادهای  دیگری که دارم: باتوجه به مشکل مسکن خصوصا برای کارکنان و اساتید متأهل جوان پیشنهاد می کنم در قسمتی از  پردیس دانشگاه  و پردیس ذکریا دانشگاه با همکاری بخش خصوصی تعدادی آپارتمان ساخته و بمنظور اجاره دادن به اساتید جوان متأهل و کارمندان آن ها برای 5 تا 7 سال اول استخدام اختصاص یابد. در قسمت خاصی از  پردیس دانشگاه که به صورت زمین بایر است تسهیلات بیشتری مانند مهد کودک و کودکستان  و احداث فروشگاه های مختلف و نیز پمپ بنزین و خدمات دیگر مانند سرویس های ضروری اتومبیل احداث گردد.

کانون اساتید پیشکسوت و بازنشسته فعال تر شود و نیز در گشایش موزه تاریخچه دانشگاه  که تلاش زیادی هم تاکنون  انجام شده مساعدت بیشتری مبذول گردد. از خداوند رحیم و کریم سلامتی و موفقیت تمام نیروهایی را که در گوشه گوشه این دانشگاه خدمتگزار هستند و نیز هیأت رئیسه پرتلاش و همکاران ارجمندم را مسئلت دارم.

جز محبت نبود در دل بی کینه‌ی ما

تضمین قطعه شعری از سروده های شادروان استاد دکتر رسا شاعر آستان قدس رضوی

سراینده تضمین: عبد المجید فتی  1399