دکتر اشرف محمدزاده، متولد 1335 در استان خراسان جنوبی ( بیرجند )، متخصص کودکان و فوق تخصص طب نوزادی و پیرامون، یکی از اساتید پیشکسوت و صاحب سبک در دانشگاه علوم پزشکی مشهد است که طی چند دهه خدمت در این مجموعه ، اقدامات بنیادین و اثرگذاری را در جهت تقویت و ارتقاء پایه های سلامت نوزادان و کودکان رقم زده و هم اکنون نیز در شرایطی که دوران فراغت از کار و بازنشستگی را می گذراند، همچنان همراه جامعه دانشگاهی و دوستداران دانش پزشکی در حوزه اطفال است و اندوخته های علمی و تجارب عَملَی خود را که حاصل سالها تلاش خستگی ناپذیر و خدمت خالصانه است، پیش روی اساتید و نیروهای متخصص جوان قرار داده تا چراغ راهی باشد در مسیر پر فراز و فرود آنان. از جمله اقدامات برجسته و ماندگار این استاد پیشکسوت می توان به راه اندازی بخش NICUدر بیمارستان امام رضا(ع)، تاسیس مرکز تحقیقات بالینی و راه اندازی نشریه ISI نوزادان و همچنین تاسیس انجمن نوزادان اشاره کرد. پایگاه خبری وبدا، در گفتگویی با دکتر محمدزاده، تحولات و اقدامات درمانی انجام شده در حوزه اطفال و نوزادان را از زبان این استاد پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی مشهد و در قالب یک مصاحبه منعکس نموده است که شرح آن را در ادامه می خوانید:

وبدا: ضمن سپاس از حضور شما استاد گرامی در این گفتگو، لطفا در ابتدا بیوگرافی مختصری از خود عنوان بفرمایید؟

من دکتر اشرف محمدزاده هستم، متولد ۱۳۳۵ در بیرجند، پدر مرحومم که فرد تحصیل کرده‌ای بودند، همیشه من، خواهران و برادرانم را به تحصیل تشویق می‌کردند و خوشبختانه همه ما تحصیلات دانشگاهی را طی کردیم. پس از اخذ مدرک دیپلم در سال 1354 توانستم با رتبه ۸ کنکور وارد دانشکده پزشکی شدم و در سال 1360 هم فارغ التحصیل شدم، در ادامه دوره طرح خدمت را آغاز کردم و این دوره هم  در سال 1364 به اتمام رسید. با توجه به اینکه موفق به کسب رتبه دوم بورد تخصصی شده بودم، اساتید بزرگوارم مرحوم دکتر صراف، مرحوم دکتر حکیم، جناب آقای دکتر امیری و جناب آقای دکتر جعفرزاده به من پیشنهاد کردند که در دانشگاه بمانم و به این ترتیب من استادیاری را در دانشگاه مشهد آغاز کردم و پس از چند سال فعالیت در سال 1367 رشته فوق نوزادان را آغاز کردم. در واقع من و جناب آقای دکتر معموری اولین دانشجویان فوق تخصص نوزادان در دانشگاه علوم پزشکی مشهد بودیم و پس از دو سال فارغ التحصیل شدن، با توجه به اینکه بنده هیئت علمی بیمارستان امام رضا(ع) بودم، باید به آنجا باز می‌گشتم و لذا در سال 1369 به بیمارستان امام رضا(ع) برگشتم و فعالیتم را آغاز کردم.

وبدا: چرا رشته اطفال را انتخاب کردید  و اساساً نقش پزشکان زن در این رشته را تا چه حد مهم و ضروری می دانید؟

در سال 1361 که بنده برای دستیاری شرکت کردم، مسئولان دانشگاه اعلام کردند که بانوان تنها باید در رشته زنان تحصیل کنند ( و آقایان در این رشته نباشند) اما از آنجایی که من بسیار کودکان را دوست داشتم، خدمت دکتر صادقی رسیدم و پرسیدم چرا ما بانوان تنها مجاز هستیم که در رشته زنان باشیم؟ حال آنکه وقتی یک طفل بیمار میشود طبیعتاً با مادرش مراجعه می‌کند و نه پدر... لذا در رشته کودکان هم باید بانوان را داشته باشیم ، دکتر صادقی صحبت من را پذیرفتند و به این ترتیب بنده تحصیل در رشته اطفال را آغاز کردم. بعد از اینکه از بخش نوزادان بیمارستان قائم (عج) در سال ۶۹ فارغ التحصیل شدم و به بیمارستان امام رضا(ع) برگشتم، بخش نوزادان یک فضای کوچک ۵۰ متری در کنار فضای زایشگاه بیمارستان امام رضا(ع) بود که در آنجا نوزادان بیمار بستری می‌شدند و نوزادان طبیعی هم در همان مکان بودند. لذا بنده خدمت آقای دکتر حبیبی رسیدم و به ایشان گفتم چرا باید کودکان از مادرانشان جدا باشند، نوزاد باید از لحظه اول در کنار مادر باشد و شما اجازه بدهید که تخت نوزاد در کنار تخت مادر قرار بگیرد.

 ایشان پذیرفتند که این کار را ما در بخش سزارین شروع کنیم تا بازخورد آن را ببینیم و خوشبختانه نتیجه خوبی در برداشت و باعث شد تنها نوزادان بدحال در بخش جدا بمانند و سایر نوزادان در کنار مادر قرار بگیرند. با توجه به اینکه فضا کوچک بود و استاندارد نبود، به آقای دکتر حبیبی عرض کردم که فضا محدود است، اجازه می‌دهید که فضا را وسیع‌تر کنیم و ایشان مجدداً پذیرفتند، اما نهایتاً با توجه به اینکه آن فضا برای درمانگاه زنان قرار بود، استفاده شود، این اجازه به ما داده نشد، لذا خدمت آقای دکتر صراف رسیدم و ناراحتی خود را نسبت به این قضیه بیان کردم و ایشان هم با اختصاص فضایی از بخش کودکان برای بخش NICU موافقت کردند. اما از آنجا که من دانشجوی بیمارستان امام رضا(ع) بودم، تمایل داشتم که بخش نوزادان حتماً در آنجا راه‌اندازی شود. چون اولین بخش نوزادان در بیمارستان قائم (عج) توسط مرحوم خانم دکتر پنجگانی راه اندازی شد و همانطور که عرض کردم من و آقای دکتر معموری نخستین دانشجویان تخصص نوزادان در آن مرکز بودیم که آموزش دیدیم.

در ادامه‌ی کار خدمت دکتر بهرامی رسیدم و به ایشان عرض کردم که ما یک سری وسایل برای بخش نوزادان نیاز داریم، در آن زمان تازه جنگ تمام شده بود و بحران اقتصادی بسیار شدید بود، دکتر بهرامی از من ‌خواستند که ملزومات بخش را در قالب یک نامه بنویسم و این کار انجام شد، اما با توجه به اینکه ملزومات تهیه شده بسیار محدود بود، من به اتفاق مرحوم خانم دکتر امیری سرپرستار، روزها به انبار بیمارستان می‌رفتیم و تکه‌های مختلف بسته‌ها را سر هم می‌کردیم، ست تعویض خون از پنس‌های کهنه شده تهیه می‌کردیم و کارهایی از این قبیل... یکی از کار‌های خوبی که در بخش NICU بیمارستان امام رضا(ع) انجام شد، این بود که مادران را هم کنار نوزاد نگه می‌داشتیم. این کار در ابتدا مقدور نبود و با کمک دکتر صراف ( خدا رحمتشان کند ) برای مادران یک فضا به ما دادند.

 از آنجا که حضور مادر در NICU در کشور جدید بود، لذا اساتیدی که برای اپروو از تهران به بیمارستان آمده بودند، کار ما برای ایشان جالب بود و همین امر سبب شد که خیلی سریع بخش را تایید کنند و ما بتوانیم فلوشیپ فوق تخصصی هم تربیت کنیم. تا سال ۷۴ بنده یک تنه کار می‌کردم، تا اینکه آقای دکتر فرهت در بیمارستان امام رضا(ع) به کمک ما آمدند و برای ما بازوی کمک خوبی بودند؛ تا سال ۸۴ که به رتبه استادی رسیدم و برای اینکه انگیزه این کارها را از دست ندهم و با توجه به اینکه رشته نوزادان پایه سلامت جامعه است، به فکر پایه گذاری یک مرکز تحقیقات بومی افتادم.

وبدا: شایع‌ترین بیماری‌های کودکان در خراسان رضوی کدام است؟

بیشترین بیماری‌ها برمی‌گردد به بیماری‌های ویروسی، چون ویروس‌ها شایع هستند و کودکان در بدو تولد سابقه تماس با این ویروس‌ها را ندارند، لذا به راحتی مبتلا می‌شوند؛ یک کودک معمولا تا ۱۰ بار در سال ممکن است که یک بیماری ویروسی را مبتلا شود. موضوع بعدی بحث نوزادان نارس است که معمولاً بین ۱۰ تا ۱۲ تولدها می‌تواند شامل نوزادان نارس باشد. نوزادان نارس یک بار عظیم اجتماعی، درمانی و اقتصادی را برای جامعه دارند، این‌ها نه تنها در بدو تولد نیاز به درمان‌های مخصوص به خود دارند، بلکه در طی سال اول تولد نیز نسبت به سایر نوزادان بیشتر بیمار می‌شوند.

وبدا: پیشرفت‌ها و تحولاتی که در بخش‌های مختلف بخش نوزادان در دانشگاه انجام شده شامل چه مواردی است؟

همانطور که قبلاً گفته شد، چون رشته نوزادان یک رشته جوانی در دانشگاه مشهد بود و به لحاظ اینکه پایه سلامت جامعه در اینجا گذاشته می‌شود، بحث راه‌اندازی مرکز تحقیقات بسیار پررنگ‌تر شد و از سال ۸۴ ما کار را آغاز کردیم و پس از پیگیری‌های زیاد از تهران، توانستیم در سال ۸۵ مصوبه قطعی آن را بگیریم و از آن زمان فعالیت‌های زیادی علاوه بر بحث درمان در زمینه پژوهش‌ها هم انجام شده، کنگره‌های مختلف داخلی و خارجی را شرکت ‌کردیم و کتب مختلفی منتشر شد و پس از این مرحله من احساس کردم که انتشارات ما هم می‌تواند بومی شود و در یک مجله داخلی هم چاپ بشود، به همین دلیل به فکر راه اندازی طراحی مجله کودکان افتادیم و استارت آن زده شد، هم اکنون این مجله جزو مجلات ISI است و تنها مجله نوزادان ایران محسوب میشود، مرکز تحقیقات نوزادان نیز به عنوان اولین مرکز تحقیقات بالینی در دانشگاه مشهد و در ایران هست. همچنین در بحث انجمن نوزادان که در تهران بود و رفت و آمد برای ما سخت، تصمیم گرفتیم انجمن نوزادان را در دانشگاه داشته باشیم تا ناگزیر به رفتن به تهران نباشیم، بنابراین این مهم هم برنامه‌ریزی شد و اکنون انجمن نوزادان شمال شرق کشور مصوب شده است و همه تلاش ما این است که پایه سلامت جامعه را نگه داریم. در ابتدای فعالیت ما تنها بیمارستان‌های امام رضا(ع) و قائم (عج) دارای بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بودند اما اکنون فراوان در سطح شهر مراکزی را می‌بینیم .