دکتر جواد هرویان عضو هیات علمی و مدیر گروه آموزشی رشته بینایی سنجی(اپتومتریست) دانشکده پیراپزشکی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، از جمله اساتید مجرب و با سابقه ای است که در طی بیش از 3 دهه خدمت در حوزه های آموزش و پژوهش این دانشگاه، افزون بر 65 طرح تحقیقاتی را بعنوان مجری مشارکت نموده و بر 24 طرح تحقیقاتی بعنوان همکار، 44  طرح تحقیقاتی بعنوان استاد راهنما نظارت داشته است، وی همچنین تعداد 116 مقاله چاپ شده در مجلات داخلی و خارجی، 43 مقاله ارائه شده بصورت سخنرانی و پوستر در همایش ها و کنگره های داخلی و خارجی و تالیف یک جلد کتاب با عنوان " مراقبت های اولیه بینایی" در سال 1392 را در کارنامه فعالیت های ارزنده خود دارا می باشد، کسب رتبه سوم پژوهشگر برتر دانشگاه در سال 1390 نیز از دیگر افتخارات دکتر جواد هرویان می باشد... پایگاه خبری وب دا در راستای انجام مصاحبه و آشنایی بیشتر با اساتید پیشکسوت هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفتگویی با این استاد با سابقه داشته که شرح آن را در ادامه می خوانید:  

وب دا: ضمن سپاس از حضور شما در این گفتگو، لطفا بیوگرافی مختصری از خود عنوان بفرمایید؟

دکتر جواد هرویان هستم، متولد 1334 درشهرستان مشهد، تحصیلات ابتدایی تا پایان دبیرستان را در شهر مشهد گذراندم. در سال 1353  وارد  دانشگاه فردوسی مشهد در رشته بینایی سنجی شدم" ، آن زمان رشته بینایی سنجی اولین بار در دانشگاه فردوسی مشهد تاسیس شده بود و همزمان همین رشته در دانشگاه شهید بهشتی فعلی( دانشگاه ملی ایران سابق) تاسیس شد" و در سال 1357 هم بنده فارغ التحصیل شدم.

وب دا: لطفا از دوران تحصیل خود و شروع بکار خود در دانشگاه و مجوز راه اندازی رشته بینایی سنجی برای مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا توضیحاتی بفرمایید؟

ما در دوران کارشناسی  14 دانشجو بودیم که 4 نفر از ما ( که شامل ؛ آقایان دکترعباس عظیمی خراسانی، دکترعباسعلی یکتا، دکتر هادی استادی مقدم و من میشد ) بعد از فارغ التحصیلی، در گروه آموزش بینایی که به موسسه بینایی سنجی معروف بود، در چهارراه دکترای مشهد، مشغول به کار شدیم و تا سال ۱۳۶۳ مشغول ویزیت بیماران در آن مرکز بودیم.

برای ارتقاء این رشته، ما 4 نفر به کشورهای انگلیس و آمریکا رفتیم و توانستیم مقاطع بالاتر را  تا مقطع فوق دکتری در آنجا تحصیل کنیم و به تدریج از سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۷۱ برگشتیم و عضو هیات علمی گروه آموزشی بینایی سنجی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد شدیم.  در سال ۱۳۶۸ که آقای دکتر یکتا بازگشتند، با توجه به اینکه رشته بینایی سنجی در سال ۱۳۵۷ برای مدتی متوقف شده بود، از سال ۱۳۶۸ دومرتبه با ورود ایشان ادامه پیدا کرد و بنده و آقای استادی مقدم در سال 1370  و آقای دکتر عظیمی درسال 1371  بازگشتیم و در سال 1382  با توجه به امکانات خیلی خوبی که داشتیم؛ توانستیم موافقت وزارتخانه را برای راه اندازی مقطع کارشناسی ارشد  بگیریم  و گروه آموزشی بینایی سنجی یکی از گروه‌های مصوب دانشکده پیراپزشکی شد و در سال ۱۳۸۲ ما موفق شدیم که مقطع کارشناسی ارشد این رشته را تاسیس  و در اولین دوره کارشناسی ارشد ۸ دانشجو را جذب کنیم و با توجه به امکانات آموزشی و پژوهشی و فضای مناسب و اساتید خیلی خوب  توانستیم در سال ۱۳۹۱ مقطع دکترا را اضافه کنیم و بعد از آن زمان تا به الان 6 دانشجو فارغ التحصیل از این مقطع داشته باشیم.

وب دا: لطفا در خصوص  رشته بینایی سنجی  توضیحاتی بفرمایید؟

 رشته بینایی سنجی در واقع یکی از رشته‌های مراقبت اولیه سلامت چشم هست و اپتومتریست ها یا بینایی سنج‌ها افرادی هستند که مراقبین بهداشت و سلامت چشم هستند و در کشورهای دیگر در واقع افرادی که مشکل چشم دارند به بینایی سنج مراجعه می‌کنند؛ چون اینها مراقبین اولیه بهداشت چشم هستند و اگر فرد احتیاج به عینک داشته باشد یا اختلالات اپتیکی چشم داشته باشد، بینایی سنج‌ها این کارها را انجام می‌دهند، در کشورهای دیگر بینایی سنج ها  اگر یک بیمار داشته باشند که نیاز به جراحی داشته باشد و دارو بخواهد، به چشم پزشک ارجاع  می دهند. پس  در واقع، کار ما دیدن بیماری نیست، ما با توجه به درس هایی که خوانده ایم، بیماری‌ها را تشخیص می‌دهیم مثلا اگر یک فردی آب مروارید داشته باشد یا فشار چشم یا گلوکوم و یا بسیاری از بیماری های چشمی دیگر،  تشخیص می‌دهیم و بیمار را به همکاران محترم چشم پزشک  ارجاع می‌دهیم.

وبدا: لطفا در خصوص وظایف بینایی سنج ها توضیحاتی ارائه نمایید؟

 وظایف مهم یک  بینایی سنج؛ اصلاح عیوب انکساری چشم هست که این اصلاح عیوب انکساری چشم شامل ؛ نزدیک بینی، دوربینی، آستیگمات و پیرچشمی هست. پس تجویز عینک یکی از کارهای مهم بینایی سنج ها هست که بر حسب اینکه عیب انکسار را تشخیص  داده، می‌تواند عینک را هم تجویز کند . این عینک‌ها ممکن است به صورت عینک‌های تبدیلی باشد یا عینک‌های تدریجی و یا عینک‌های مختلف منشوری. یکی دیگر از وظایف بینایی سنج‌ها، تجویز لنز تماسی هست، در واقع بعضی از افراد به جای عینک از لنز تماسی استفاده میکنند.

از وظایف دیگر بینایی سنج‌ها در واقع ویژن تراپی یا تمرینات و ورزش چشم هست. بعضی از افرادی که انحرافات پنهان و یا آشکار چشم دارند ، برخی از این انحرافات احتیاج به جراحی ندارد؛ بلکه به کمک عینک و یا به کمک تمرینات چشمی قابل اصلاح هست. یکی از وظایف و کارهای مهم یک بینایی سنج؛ اجرای  تمرینات و  ورزش‌های اصلاحی چشمی  به این افراد هست و در نتیجه این تمرینات، فرد انحراف چشمش اصلاح و درمان می‌شود. از وظایف دیگر اپتومتریست ها درمان کم بینایی هست. اما به چه افرادی ما کم بینا می‌گوییم؟  افرادی که با عینک معمولی دیدشان اصلاح نمی‌شود. ما به عنوان اپتومتریست یا بینایی سنج با توجه به اینکه دید این افراد کم هست برای دید دورشان عینک تلسکوپی تجویز می‌کنیم و یا برای دید نزدیک شان  انواع ذره بین ها را تجویز می کنیم مثل؛ ذره بین دستی، ذره بین پایه دار و ذره بین ویدئو مگنی فایر. تمام این موارد مربوط به وظایف کارشناس اپتومتریست می باشد.

وظایف بینایی سنج ها در مقاطع ارشد و دکترا؛ علاوه بر وظایف و کارهای کارشناس ها، مقداری وسیع تر هست و فرد می تواند تدریس کند، تحقیق انجام دهد، وارد کارهای پژوهشی و کارهای انتشارات شود و می‌تواند به عنوان عضو هیات علمی در دانشکده‌هایی که گروه‌های آموزشی بینایی سنجی دارند مشغول به کار شود.

وب دا: لطفا در خصوص جایگاه گروه آموزشی بینایی سنجی توضیحاتی بفرمایید؟

گروه آموزشی رشته بینایی سنجی دانشکده علوم پیراپزشکی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد؛ خوشبختانه از موقعیت بسیار مناسب و جایگاه خوبی در سطح دانشگاه و کشور برخوردار هست یعنی گروه؛ موقعیت  بسیار مطلوب و مناسبی دارد؛ چون ما اولاً هر سه مقطع کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکترا را داریم.

گروه آموزشی رشته  بینایی سنجی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تا به حال موفق شده ۶ دوره از دانشجویان دکترا را فارغ التحصیل کند و خوشبختانه این دانشجویان فارغ التحصیل چند نفرشان در حال حاضر همکار خود ما هستند و عضو گروه آموزشی رشته بینایی سنجی دردانشگاه علوم پزشکی مشهد شده اند، تعدادی از این دانشجویان فارغ التحصیل هم، در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی مازندران به عضویت هیات علمی درآمده اند. در حال حاضر این رشته در دانشگاه علوم پزشکی مشهد وضعیت مطلوبی دارد و تعداد ۸۵ دانشجوی کارشناسی،  تعداد ۱۲ دانشجوی کارشناسی ارشد و تعداد ۱۰  دانشجوی دکترا  داریم. تعداد اعضای هیات علمی هم در گروه  ۸ نفر هستند؛ 3 نفر در مرتبه استاد تمام، 3 نفر در مرتبه استادیار، 1 نفر در مرتبه دانشیار و یکی از اساتید هم در حال حاضر در حال گذراندن دوره پست دکترا در دانشگاه کوئینزلند استرالیا هستند و انشالله ایشان هم به زودی به جمع ما اضافه می‌گردد. امیدواریم  با حضور ایشان  بتوانیم این رشته را  هرچه بیشتر ارتقاء و گسترش دهیم.

وبدا: لطفا از موفقیت ها و افتخارات گروه برایمان بفرمایید؟

 تعدادی از اساتید گروه آموزشی رشته بینایی سنجی ما مثل آقای دکتر یکتا و دکتر استادی مقدم تا کنون موفق به کسب  مقام اول تا سوم  در 3 دوره ی جشنواره رازی شده اند و از افتخارات دیگر گروه ما این است که 3 نفر از اعضای هیات علمی ما عضو بورد کشوری هستند؛ یعنی اینکه اعضای هیات ممتحنه و ارزشیابی رشته بینایی سنجی کشوری هستند و عضویت در بورد در هر رشته‌ای اهمیت زیادی دارد، به دلیل اینکه اگر هر دانشگاهی بخواهد رشته بینایی سنجی را تاسیس کند، حتماً بایستی از بورد نظرخواهی کند و اعضای بورد هستند که ادامه رشته بینایی سنجی را در یک دانشگاه با توجه به فضای فیزیکی، امکانات آموزشی و پژوهشی و نیروی انسانی مورد ارزیابی قرار میدهند.

 یکی دیگر از موفقیت‌های گروه آموزشی رشته بینایی سنجی، تعداد انتشارات و مقالات رشته اپتومتریست در مجلات معتبر است که ما در همین دو ساله اخیر حدود ۳۰ مقاله ISI  داشتیم و در مجلات بسیار معتبر با نمایه بالا چاپ شده و تعداد زیادی کتاب انتشار دادیم.

همچنین از افتخارات دیگر گروه ما، اختراع در زمینه لنزهای تماسی و دستگاه‌های مختلف است. یکی دیگر از افتخارات گروه، همکاری در طرح‌های مشترک با دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور است مثل:  دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه علوم پزشکی مازندران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی.  ما  با این دانشگاهها طرح‌های مشترکی داریم و این طرح‌های پژوهشی را با اساتید آنجا به صورت مشترک انجام می‌دهیم و حتی طرح‌های مشترک با خارج از کشور با دانشگاه کوئینزلند استرالیا در موضوعات مختلف اپتومتری داریم.

 یکی دیگر از افتخارات این گروه؛  پذیرش دانشجوی بین الملل هست که ما از کشورهای همسایه از جمله عراق، افغانستان و پاکستان دانشجو برای مقاطع مختلف کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکترا پذیرش کرده ایم و آمادگی پذیرش دانشجو از سایر کشورها  را داریم. همچنین دوره‌های کوتاه مدت را تعریف و در سایت  education iranبارگذاری کردیم و این دوره‌ها توسط همکاران  برای دانشجویان خارج کشور ارائه می شود و آنها می‌توانند در این دوره ها ثبت نام نمایند و اگر این دوره ها را با موفقیت سپری کنند ، منجر به صدور گواهی  توسط معاونت آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد  می‌شود.

از افتخارات دیگر گروه؛ حضور و فعالیت مستمردر سامانه آموزش مداوم دانشگاه است؛ یعنی ما تعدادی دوره‌ برای فارغ التحصیلان رشته بینایی سنجی پیش بینی و برای کسانی که چند سالی از فارغ التحصیلی انان میگذرد در سایت بارگزاری می کنیم، تا بتوانند اطلاعات و دانش شان را به روز کنند .این دوره ها به صورت مجازی و غیرحضوری از طریق سایت آموزش مداوم انجام می شود.

از دیگر افتخارات این گروه، مدیر مسئول و دبیر علمی مجله دانشکده پیراپزشکی که از اعضای هیات علمی گروه آموزشی رشته بینایی سنجی هستند و آقای دکتر استادی مقدم، دبیر علمی مجله این دانشکده است که علاوه بر موضوعات بینایی سنجی، مقاله در زمینه فیزیوتراپی، گفتار درمانی، شنوایی سنجی و ارتز و پروتز در این مجله فعال است و چاپ می‌شود و در چند سایت هم، نمایه می‌شود و ما امیدواریم که در آینده در سایت اسکاپوس هم نمایه بشود. همچنین مرکز تحقیقات عیوب انکساری چشم با مدیریت جناب آقای دکتر استادی مقدم زیر مجموعه گروه ما می باشد  که هم طرحهای مستقلی ارائه می‌دهند و هم طرح‌های مشترکی با اعضای گروه و حتی با گروه‌های شنوایی سنجی، فیزیوتراپی، گفتار درمانی  و حتی با دانشگاههای علوم پزشکی شهرهای دیگر داریم.

 از کارهای دیگر که جزو کارهای خیلی خوب و موفق گروه است همکاری با گروه چشم پزشکی است. ما با گروه چشم پزشکی بیمارستان خاتم الانبیاء هم از نظر آموزشی و هم از نظر پژوهشی همکاری داریم. همچنین با حضور اساتید، اعضای هیات علمی و دانشجویان و همکاران برای غربالگری طرح تنبلی چشم  با سازمان بهزیستی  همکاری می کنیم.

وب دا: لطفا در خصوص خدمات و فعالیت  کلینیک های بینایی سنجی  توضیحاتی بفرمایید؟

 با برنامه ریزی های انجام شده کلیه خدمات؛ فیزیوتراپی، شنوایی سنجی ، گفتار درمانی و بینایی سنجی در مرکز جامع توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد واقع در خیابان پرستار مشهد انجام می شود.

 کلینیک‌های بینایی سنجی ما در این مرکز واقع هست و صبح و عصر فعال می باشد و کلیه خدمات ارائه شده در زمینه بینایی سنجی توسط  اعضای هیات علمی، دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا با تعرفه های دولتی به مردم شریف مشهد و زائرین حضرت رضا(ع)  انجام می شود؛ کلیه خدمات برای تعیین عیوب انکساری(نزدیک بینی، دوربینی، پیرچشمی و آستیگمات)

جهت تجویزانواع عینک( عینک تک دید، دوکانونی، تدریجی، تلسکوپی...)، انواع لنز تماسی یا چشمی(لنز سخت)، ذره بین برای خواندن و مطالعه(ذره بین پایه دار، ذره بین دسته دار و...)، غربالگری چشم برای کودکان، ویژن تراپی یا تمرینات چشمی برای بیماری تنبلی چشم و انحرافات چشمی، انجام و اندازه گیری میدان دید با دستگاه پریمتری برای افرادی که میدان بینائی آن ها مقداری گرفتگی دارد( یعنی راست یا چپ و بالا و پایین را خوب نمی بینند)، عکسبرداری از قسمت قدامی یا جلوی چشم با دستگاه توپوگرافی برای مثال برای افرادی که در آستانه جراحی هستند؛ انجام می گردد.

وبدا: و سخن آخر... ؟

 به مردم و والدین توصیه می کنم که اگر کودکی دارند که چشم کودکشان تنبلی یا انحراف دارد، حتماً کودک را به موقع جهت معاینه به کلینیک‌های بینایی سنجی ارجاع دهند؛ چراکه تنبلی چشم، یک اختلال بدون علامت هست و شیوع آن در ایران بین ۲ تا ۴ درصد است و بهترین زمان جهت تشخیص و درمان بین سنین 3 تا 6 سالگی هست.  والدین اگر بچه‌ها را به موقع جهت معاینه و چکاپ بیاورند، اختلال تنبلی چشم قابل درمان هست. انحرافات چشمی هم همین طور هست،  اگر به موقع مراجعه، معاینه و تشخیص انجام و از عینک استفاده شود، انحراف چشم  هم کاملا اصلاح می‌شود، مگر انحراف فلجی باشد که در آن موارد توسط همکاران چشم پزشک ما نیاز به جراحی دارد.