دانشيار گروه بیهوشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: بیهوشی یک فرآیند است که دارای بخش های مختلف بوده و در تمام دنیا، متخصص بیهوشی را علاوه بر تسلط زیاد در حوزه علم فارماکولوژی و داروشناسی در چندین حوزه دیگر نیز به عنوان یک متخصص متبحر می شناسند.
دکتر محسن صابر مقدم به مناسبت روز بیهوشی در گفتگو با وبدا، یکی از دغدغه های مهم خود به عنوان استاد بیهوشی را انتقال اطلاعات به عموم مردم در ارتباط با فرآیند بیهوشی، عوارض و فعالیت‌های متخصص بیهوشی در حین عمل جراحی عنوان کرد و افزود: انتقال اطلاعات به مردم در مورد علم بیهوشی به این دلیل مهم است که اگر زمانی به هر علتی نیازمند فرآیند بیهوشی شوند، حداقل اطلاعات نسبی داشته باشند، چون مردم با شنیدن اسم بیهوشی دچار نگرانی می شوند تا جایی که گاهی به دلیل ترس ناشی از بیهوشی از عمل جراحی که پزشک متخصص توصیه کرده خودداری می کنند و بیماری آنها پیشرفت می کند و ممکن است، زمانی مراجعه کنند که عمل جراحی برای آنها اثربخش نباشد، لذا داشتن این اطلاعات باعث کم شدن نگرانی ها و استرس های روحی و روانی آنها می شود.
وی همچنین گفت: در رابطه با فرایند بیهوشی، بخشی که مردم نسبت به آن دارای ذهنیت هستند، استفاده از داروها برای به خواب بردن بیمار است، اما این تنها، بخش کوچکی از فرآیند بیهوشی است که یک متخصص بیهوشی در هنگام ارائه خدمت بیهوشی برای یک بیماری که نیاز به عمل جراحی دارد انجام می دهد و اگر چه این بخش بسیار مهم و به عنوان پایه بیهوشی عمومی محسوب می شود، اما همه وظایف متخصص بیهوشی در به خواب بردن بیمارخلاصه نمی شود.
وی خاطرنشان کرد: در تمام دنیا، متخصص بیهوشی را علاوه بر تسلط زیاد در حوزه علم فارماکولوژی و داروشناسی درچندین حوزه دیگر نیز به عنوان یک متخصص متبحر می شناسند. به عنوان مثال وقتی که اسم یک جراح به ذهن ما خطور می کند، همیشه یک تیغ جراحی و برش بافت با آن تداعی می شود؛ به همین صورت وقتی که اسم یک متخصص بیهوشی به گوش ما می خورد دارودرمانی و خواب در اذهان شکل می گیرد، اما در کنار بیهوشی و به خواب بردن بیمار، مدیریت تنفس و مدیریت راه های هوایی و اکسیژن رسانی به سلول های حیاتی بدن، مانند سلول های مغزی و قلبی بیمار نیز یکی از پایه های مهم فرآیند علم بیهوشی به شمار می رود.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین گفت: مدیریت و درمان کردن وضعیت گردش خون و آن چیزی که به صورت کامل تر و علمی به آن سیستم هموداینامیک می گوییم، با علم بیهوشی عجین و تلفیق شده است، که از وظایف یک متخصص بیهوشی به شمار می رود. در کنار این وظایف، فعالیت مهم دیگری تحت عنوان پایش فیزیولوژی و عملکرد ارگان های بیمار مطرح است که ازدیگر وظایف پایه ای و مهم یک متخصص بیهوشی محسوب می شود. یک متخصص بیهوشی در طول فرآیند بیهوشی که ممکن است بین چند دقیقه تا ساعت‌های متمادی می تواند متغیر باشد، مسئول پیگیری، پایش و مدیریت عملکرد صحیح همه ارگان های بیمار است.
وی با ذکر مثالی در این رابطه افزود: در هنگام بیهوشی باید عملکرد قلب، مغز،کبد ،کلیه ها و سایر ارگان های بیمار را تحت پایش قرار دهیم، چرا که ممکن است یک جراح، فرآیند های مختلفی را روی آن ارگان انجام داده و فیزیولوژی آن عضو دستخوش تغییرشود؛ در حالیکه لازم است در پایان عمل جراحی چند ساعته فیزیولوژی ارگان های این بیمار به حالت قبل برقرار باشد و چنانچه مشکلاتی به دلایل مختلف از جمله مداخلات جراحی ، خونریزی زیاد حین عمل ، اثرات داروهای بیهوشی و یا بیماری های قبلی خود بیمار به وجودآید، وضعیت بیمار به سمت ناپایداری برود، لذا در این شرایط یک متخصص بیهوشی باید، با پایش وضعیت بیمار، از طریق دارو درمانی و یا سایر فرآیندها، بتواند آن فیزیولوژی حداقل قبلی بیمار را برای او حفظ کند تا جان بیمار سلامت بماند.
دکتر صابر مقدم گفت: ارزیابی قبل از عمل جراحی شاید موضوع جدیدی، برای عموم مردم باشد اما این موضوع از دیگر وظایف با اهمیت یک متخصص بیهوشی، محسوب می شود. به عنوان مثال فردی که مبتلا به بیماری قلبی نیازمند جراحی است و همزمان دچار بیماری دیگری مثل نارسایی کلیوی پیشرفته است و هفته ای سه بار تحت دیالیز قرار می گیرد، این بیمار قبل از اینکه در لیست عمل جراحی قرار بگیرد باید، توسط یک متخصص بیهوشی مورد معاینه و بررسی قرار گیرد، تا از آسیب های احتمالی بعدی در هنگام بیهوشی و جراحی پیشگیری شود.
وی با تأکید بر اهمیت بسیار بالای ارزیابی قبل از عمل بیهوشی توسط یک متخصص بیهوشی در علم نوین بیهوشی گفت: به این دلیل کلینیک های ارزیابی قبل از بیهوشی که یکی از واحدهای مهم بیمارستان های بزرگ هستند، یک " باید" در علم بیهوشی امروزمحسوب میشوند و ارزیابی قبل از عمل دراین کلینیک های بیهوشی به صورت گسترده توسط متخصصین مجرب و آگاه بیهوشی انجام میشود تا از آسیب های احتمالی در هنگام بیهوشی و عمل جراحی به سایر ارگان های بیمار که تحت عمل نیستند جلوگیری شود و ما بتوانیم فیزیولوژی حداقلی همه ارگانهای بیمار را حفظ کنیم . همچنین ارزیابی قبل عمل بیمار از این جهت مهم است، که خیلی از بیمارانی که کاندید عمل جراحی هستند اطلاعی ازسایر بیماری های خود ندارند و برخی بیماری ها در ویزیت قبل عمل مشخص می شوند، در اینجا ممکن است متخصص بیهوشی بیمار را به متخصص مربوطه ارجاع دهد تا بیماری فرد قبل از ورود به اتاق عمل کنترل شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: برخی بیماران ممکن است ساعتها یا روزهای پس از عمل جراحی، دچار عوارضی مانند افزایش بدخیم فشار خون ، سکته قلبی، پرکاری شدید تیروئید، کم کاری یا نارسایی کبدی یا کلیوی بشوند که ممکن است به فرایند بیهوشی برگردد و اگر ارزیابی قبل عمل بخوبی انجام شود، احتمال بروز عوارض بعد عمل نیز بشدت کاهش پیدا می کند.، لذا ارزیابی قبل از عمل ، توسط یک متخصص آگاه بیهوشی بسیار مهم است.
وی تصریح کرد: این ارزیابی در همه سنین و حتی بیمارانی که قرار است تحت عمل جراحی کوچک قرار بگیرند، از اهمیت زیادی برخوردار است و بیمارانی که قرار است تحت عمل جراحی قرار گیرند تصور می کنند، که سایر ارگان های بدن آنها سالم است اما حتی برای آنها نیز ارزیابی قبل از عمل جراحی ضرورت دارد تا از آسیب ها و عوارض احتمالی هنگام جراحی و بعد از آن کاسته شود.
