دکتر امیرحسین حقیر، متولد ۱۳۵۶ در شهر مشهد، عضو هیات علمی (استادیار) و فلوشیپ فوق تخصصی جراحی مغز و اعصاب، از جمله اساتید و پزشکان توانمند دانشگاه علوم پزشکی مشهد است که پس از سالها تجربه اندوزی در عرصه‌ی طبابت، از سال 1400 فعالیت خود را به عنوان عضو هیات علمی تمام وقت، در این مجموعه آغاز نموده و هم اکنون علاوه بر درمان بیماران، به آموزش دستیاران تخصصی رشته جراحی ستون فقرات در بیمارستان های قائم (عج) و کامیاب اهتمام دارد. پایگاه خبری وبدا در راستای آشنایی بیشتر با اساتید هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفتگویی با این استاد جوان داشته که شرح آن را در ادامه می خوانید:
وب دا: ضمن سپاس از حضور شما استاد محترم، در این جلسه‌ی گفتگو، لطفا بیوگرافی مختصری درباره خودتان عنوان بفرمایید؟
من امیر حسین حقیر، متولد 1356 در شهر مشهد هستم، دوره دبستان، راهنمایی و متوسطه را در زادگاهم گذراندم و در سال 1375 با رتبه دو رقمی وارد دانشگاه علوم پزشکی تهران شدم، سال 1383 دوره عمومی پزشکی را به پایان رساندم و بلافاصله دوره خدمت سربازی را آغاز کردم و همزمان برای آزمون دوره دستیاری نیز مطالعه می‌کردم. در سال 1386 دوره دستیاری جراحی مغز و اعصاب را در دانشگاه علوم پزشکی تبریز آغاز کردم و در سال ۱۳۹۱ این دوره هم به پایان رسید.
در آن سال نیز به عنوان رتبه ۸ بورد تخصصی شناخته شدم و در ادامه برای طرح به شهرستان سیرجان رفتم، ( البته یک دوره را هم ما‌بین دوره طرح، در تنکابن گذراندم)، بعد از آن برای آزمون فلوشیپ فوق تخصصی مطالعه می‌کردم. آن زمان قبولی در آزمون فلوشیپ فوق تخصصی بسیار سخت بود و به دلیل تعداد زیاد متقاضیان رقابت فشرده‌ای بین دانشجویان وجود داشت و من در نهایت سال ۹۶ دوره فلوشیپی را در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان آغاز کردم.
به دلیل سابقه‌ی کار طولانی در شهرستان سیرجان و استان کرمان و صحبتی که با رئیس وقت دانشگاه علوم پزشکی کرمان داشتم، به عنوان عضو هیئت علمی تمام وقت در سال ۹۹ فعالیت آموزشی و درمانی خود را در این دانشگاه آغاز کردم. سال ۱۴۰۰ به زادگاهم مشهد بازگشتم و در دانشگاه علوم پزشکی مشهد مشغول به خدمت شدم و هم اکنون به عنوان عضو هیئت علمی تمام وقت مشغول آموزش دستیاران تخصصی و همچنین درمان بیمارانوکار پژوهشیک هستم.
وب دا: در رابطه با فعالیت های خود در فضای دانشگاه، توضیحات بیشتری بفرمایید؟
یکی از وظایف هیئت علمی در دانشگاه، آموزش و پژوهش است و در این زمینه بنده در بیمارستان‌های کامیاب و قائم(عج) مشغول آموزش دستیاران هستم، چندین طرح پژوهشی را نیز در دست انجام دارم. اما بیشترین فعالیت من در طول سالهای گذشته بر درمان بیماران متمرکز بوده و هست. بیشتر مراجعینی که در بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد و از جمله بیمارستان قائم(عج) وجود دارند، بیماران گمپلکس ( یعنی بیماران پیچیده ستون فقرات ) هستند که عمدتاً از مناطق شرق و شمال ایران ارجاع می‌شوند و خدمت رسانی به آنها زمانبر است. در کنار این موضوع کارهای آموزشی و پژوهشی را هم داریم، پیش از این چندین مقاله داشتم که در ژورنال‌های معتبر جهانی چاپ شده و هم اکنون نیز آثار پژوهشی را در دست انجام دارم. وهمچنین چندین کتاب با موضوع درد کمر و گردن برای عموم ویکی نحوه برخورد با کمردرد برای پزشکان ودانشجویان پزشکی به قلم آورده ام
وب دا: با توجه به تجربه سه سالهای که از حضور در دانشگاه علوم پزشکی مشهد به عنوان عضو هیئت علمی دارید فکر می‌کنید چه اقداماتی می‌تواند به بهتر شدن فضای دانشگاه کمک کند؟
از نگاه بنده بیشترین عامل کمک کننده، امکانات و شرایط هستند؛ البته در طول دو سال گذشته شرایط و امکانات در دانشگاه علوم پزشکی مشهدخیلی بهتر شده و با همکاری که با اتاق عمل بیمارستان قائم(عج) داریم، شرایط بسیار بهتر شده است. موضوع دیگر تعامل و نشست دانشگاه با بیمه ها است تا از کسوراتی که هم بر دوش دانشگاه و هم اعضای هیات علمی می افتد جلوگیری شود که البته صرف نظر از بحث مالی نیز باید به آن توجه شود چراکه این کسورات بسیار غیر منصفانه است.
نکته مهم دیگر امید بخشی به دانشجویان و به ویژه دستیاران تخصصی است که البته به صورت واقع گرایانه باید انجام شود، در واقع باید شرایط را برای آنها شفاف کنیم و در عین حال به آنها بگوییم که لازم است تلاش و فعالیتشان را بیشتر کنند، بنده سالهای زیادی را در شهرهای مختلف همچون؛ اصفهان، کرمان، سیرجان، تنکابن و تهران کار کردم و به خاطر دارم که در سال ۹۱ وقتی فارغ التحصیل شدم، به چند بیمارستان بزرگ تهران می رفتم و عمل‌های جراحی چند تن از اساتید زبده در حوزه جراحی ستون فقرات را از نزدیک مشاهده می کردم و هنوز هم با آنها در ارتباط هستم. همینطور زمانی که در سیرجان مطب داشتم معمولاً یک هفته مطب را تعطیل می‌کردم و از درآمدم صرف نظر می‌کردم، به تهران می‌رفتم و برای دیدن اعمال جراحی اساتید با تجربه روزها در تهران بودم. بنابراین نسل جوان باید بداند که تلاش حداکثری و الگو گرفتن از شخصیت‌های با تجربه می‌تواند به آنها بسیار کمک کند.
وب دا: از مهمترین چالش‌هایی که در مسیر تحصیل و کار داشته‌اید، مواردی را عنوان بفرمایید؟
رشته پزشکی زمانبر است و مهمترین نکته در آن پشتکار است، اما هر چقدر هم راه سخت باشد، نباید مسیر را رها کنید و ادامه آن بسیار مهم است. اینکه یک فرد روزی ۱۴ ساعت مطالعه کند و درس بخواند مهم نیست، بلکه این مهم است که روزی 5 ساعت درس بخواند اما ادامه‌دار و مستمر. بنده 4 مرتبه امتحان فلوشیپ دادم، آن هم در شرایطی که جراح بودم و مطب داشتم و از درآمد بسیار خوبی هم برخوردار بودم، اما هفته‌ها مطب را تعطیل می‌کردم، تا برای امتحان فلوشیپی مطالعه کنم و حقیقتاً مسیر سختی بود. لذا قطعاً با پشتکار و استمرار کار بالاخره فرد به هدفش می‌رسد و رمز حرفه‌ای بودن در هر کاری این است که در هر رشته یا شغلی که فرد قرار دارد، بتواند در طول عمرش حداقل ۱۰ هزار ساعت متمرکز شود و فعالیت داشته باشد.
کتاب outliers که به فارسی تحت نام استثناییی ها ترجمه شده است، از جمله کتاب‌هایی است که زندگی افراد موفق را بررسی کرده و اعلام نموده که اگر کسی ۱۰ هزار ساعت بر یک فعالیت متمرکز شود، قطعاً در آن کار حرفی برای گفتن در سطح دنیا خواهد داشت و این نشان می‌دهد که استمرار در یک فعالیت می‌تواند همراه با دستاورد باشد، همچنین در این کتاب تاکید می‌شود که شما در هر حرفه‌ای که فعالیت دارید، حتماً حرفه‌ای‌های شغل خود را بشناسید، سبک زندگی‌شان را بدانید و این شخصیت‌ها را الهام بخش زندگی خود قرار دهید.
وب دا: در رابطه با رشته تخصصی جراحی ستون فقرات هم توضیحاتی بفرمایید؟
تمرکز این رشته بر عمل های جراحی است و دیسک عمل که یک عمل ساده محسوب می‌شود تا اعمال جراحی پیچیده را شامل می‌شود؛ البته در سطح فلوشیپ ستون فقرات، تمرکز بر اعمال جراحی پیچیده ستون فقرات را شامل می‌شود و نیاز به یک دانش فوق تخصصی دارد.
وب دا: با توجه به حضور شما در سایر دانشگاه‌های کشور، سطح دانشگاه علوم پزشکی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
طبیعتاً در هر دانشگاهی می‌توان یک سری نقاط قوت و ضعف را مشاهده کرد، اما دانشگاه علوم پزشکی مشهد با توجه به اینکه دانشگاه مادر است و مرکز ریفرال بیماران از مناطق مختلف کشور، بسیار قوی است و از جهت امکانات و اتاق عمل به ویژه در دو سال گذشته خیلی بهتر شده و اگر امکانات جراحی به صورت کامل در اختیار یک عضو هیئت علمی تمام وقت قرار گیرد، تصور میکنم فرایند خدمت به بیماران را تسهیل خواهد کرد. زمان اتاق عمل از نگاه بنده یکی از چالش‌های مهم است، که نیازمند بهبود است که بتوان خدمات بیشتری و تعداد اعمال جراحی بیشتری انجام داد هرچند که این دانشگاه ریفرال است و از ساختار و امکانات خوبی برخوردار می‌باشد و در مجموع نسبت به سایر دانشگاه‌ها شرایط بسیار مطلوبی دارد.
وب دا: در مورد انحراف ستون فقرات و اتفاقاتی که می‌تواند منجر به این عارضه شود هم توضیحاتی بفرمایید؟
مهمترین عامل انحراف ستون فقرات ژنتیکی است و تقریباً نمی‌توان نکات پیشگیرانه ای زیادی را در خصوص آن ذکر کرد؛ به عنوان مثال خانم جوانی که دچار دیسک کمر است و از بنده سوال می‌کند که چرا من به دیسک دچار شده‌ام؟ من به ایشان عرض میکنم که چرایی این اتفاق مشخص نیست چون منشاء آن ژنتیکی است، اما پیام این اتفاق برای کسی که دیسک کمر دارد، این است که شما ممکن است در جای دیگری از ستون فقراتتان نیز دیسک پیدا کنید، پس نکته اول اینکه ما راهی که به طور قطع بتواند از انحراف ستون فقرات پیشگیری کند نداریم، چون منشا ژنتیکی است.گرچه برخی رعایتها مثل اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن و تقویت عضلات پشتی و... میتوتند از پیشرفت ان جلوگیری کند
اما از آنجا که در انحرافات ستون فقرات درجه انحراف مهم است، هرچه ما بتوانیم درجات خفیف‌تر انحراف را تشخیص دهیم و درمان را زودتر آغاز کنیم، نتایج بهتری را خواهیم گرفت به عنوان مثال وقتی انحراف در حد ۲۰ یا ۳۰ درجه باشد، می‌توان با استفاده از بریس و کمربند و برخی ورزش‌ها مانع از پیشرفت انحراف شد، اما وقتی انحراف به ۴۵ یا ۵۰ می‌رسد نیازمند عمل است و وقتی بیمار انحرافش به بالای ۷۰ برسد، کار جراحی بسیار سنگینی را پیش رو خواهیم داشت، به طوری که قفسه سینه باید باز شود و مراحل پیچیده دیگر... .
بنابراین پیام اصلی این است که باید تشخیص زودرس داشته باشیم، این تشخیص با دو اقدام میسر است؛ اول اینکه هرگونه برآمدگی در قسمت پشت و در یک سمت کمر می‌تواند هشدار دهنده باشد و باید به پزشک جراح ستون فقرات ارجاع داده شود، این در واقع غربالگری اولیه است که می‌تواند با بریس یا نهایتاً یک عمل جراحی ساده‌تر انجام شود.
وب دا: از نگاه شما به عنوان یک عضو هیات علمی، شاخصه یک استاد موفق چیست؟
تلاش استاد در آموزش دانشجویان بسیار مهم است؛ به ویژه در رشته جراحی ستون فقرات که برای دستیاران فیلد جدیدی است و دانشجویان دوران دستیاری تجربه و دیدی بسیار محدودی از دوران ئزشکی عمومی نسبت به آن دارند و من فکر میکنم استمرار به آموزش دستیاران ، سعه صدر، و تشویق به مطالعه مهم است. بیشترین توصیه بنده به رزیدنت‌ها مطالعه ادامه‌دار است و تاکید میکنم که هرگز مطالعه را رها نکنند، اتفاقاً من معتقدم که پس از تحصیل فرد به نوعی بیشتر نیاز به مطالعه دارد و بنابراین مطالعه استمراردار بسیار مهم است و تحت هر شرایطی و هر اتفاقی باید ادامه یابد.
وب دا: نقش حمایتی خانواده را در پیشرفت خود چطور ارزیابی می‌کنید؟
قطعاً این نقش بسیار پررنگ است، مادر من دیپلم و خانه‌دار بودند و پدرم کارمند و مهندس شرکت برق و هم اکنون بازنشسته هستند . از زمانی که بنده به خاطر دارم، پدرم همیشه در حال کتاب خواندن بودند و اکنون هم که در آستانه ۸۰ سالگی هستند همچنان کتاب می‌خوانند و به نظر من الگوهای رفتاری خیلی مهم است، سطح خانواده ما متوسط بود و با این حال پدرم همیشه حامی و مشوق ما در تحصیل بودند؛ همینطور مادرم.
همسرم نیز که با صبر زیاد و از جهات مختلف من را یاری می‌کردند، نقش بسزایی در پیشرفت هایم داشتند و با توجه به اینکه پشتوانه رفتاری را در این موضوع بسیار مهم می‌دانم سعی میکنم برای دختر کوچکم نیز الگو باشم؛ او با دیدن من که در حال مطالعه هستم قطعا می آموزد که همیشه در حال مطالعه و کتاب خواندن باشد و به نوعی در این قضیه برای ایشان الگوسازی شود.
وب دا: از نگاه شما آیا حوزه‌های آموزش، پژوهش و درمان را می‌توان اولویت بندی کرد؟
به نظر بنده حوزه آموزش در اولویت است، هرچند که پژوهش هم مهم است و تا پژوهش نباشد و به علم جهان اضافه نشود، آموزش هم ممکن نیست. اما از نگاه من آموزش بسیار مهم است، چون با آموزش، نیروهای خوب درمان را هم تقویت می‌کنیم. خوشبختانه من این شانس را داشتم که از اساتید بسیار خوبی در سالهای آموزش برخوردار باشم و از این بابت خدا را شکر میکنم.
اما آنچه که آموزشی بودن یک بیمارستان را نشان می‌دهد؛ کتابخانه و سالن مطالعه آن است. ما باید بتوانیم بودجه بیشتری را صرف مسائل آموزشی و ساخت و تجهیز سالن مطالعه کنیم، پژوهش هم طبیعتاً اهمیت خاص خود را دارد و در حوزه درمان نیز قطعاً باید وظایف مان را به نحو احسن انجام دهیم، شخصاً از اینکه در یک بیمارستان دانشگاهی فعالیت میکنم بسیار خرسندم و اینکه خدمت رسان قشر متوسط و ضعیف جامعه هستم من را را خوشحال می‌کند و افتخار میکنم که لباس هیئت علمی را به تن دارم و با اینکه سال هاست، امتیاز مطبم را گرفته‌ام و طرحم را سال 1392گذراندم و به اتمام رساندم اما دوست دارم در محیط دانشگاه فعالیت کنم؛ در عین حال تعامل و توجه بیشتر به آموزش بسیار مهم است.
وب دا: آیا تمایل دارید که در آینده فرزندتان هم پزشک بشود؟
بله قطعاً، با توجه به اینکه همسرم نیز دندانپزشک ( متخصص جراحی فک و صورت) هستند ، هر دو نفر ما دوست داریم که ایشان هم به عرصه پزشکی ورود کنند و از این بابت حامی و مشوق ایشان خواهیم بود.
وب دا: نظرتان نسبت به موضوع مهاجرت چیست؟
من علیرغم داشتن شرایط مهاجرت ترجیح دادم که در کشور بمانم، چون فکر میکنم در کشور خودم بیشتر و بهتر می توانم به هموطنانم خدمت کنم و از طرفی باید محیط کاری و علمی مناسب تری باشد تا شاهد مهاجرت نخبگان نباشیم.
