رئیس گروه بیماریهای واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: اگرچه بسیاری از بیماری های مشترک بین انسان و دام با تشخیص زودرس و درمان به موقع بهبود می یابند اما کنترل این بیماریها به دلیل آسیب به سلامت و بهداشت عمومی جامعه و بار اقتصادی وارده بر سیستم بهداشتی، اهمیت بسیار زیادی دارد.
دکتر زهرا نهبندانی افزود: 6 جولای مصادف با 16 تیر ماه به منظور بزرگداشت خدمات ارزشمند لویی پاستور در خصوص یافتن واکسنی موثر بر علیه ویروس هاری در سال 1885 به عنوان روز جهانی بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان نامگذاری شده است.
وی اظهار داشت: این بیماریها که قابل انتقال از حیوان به انسان هستند با توجه به شرایط اقلیمی و تنوع گونه‌های حیوانی در نقاط مختلف دنیا از گستردگی و شیوع زیادی برخوردار هستند و بیماریهای هاری، تب مالت، تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، سالک، سیاه زخم و آنفلوانزای پرندگان از مهمترین بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان است
دکتر نهبندانی تصریح کرد: به منظور کاهش احتمال ابتلا به بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان، شستشوی دست ها بلافاصله پس از نوازش حیوان، اجتناب از دست زدن به حیوانات ولگرد و غیر خانگی، استفاده از لباس و دستکش مناسب در صورت ذبح دام ،جوشاندن شیر و مصرف نکردن فرآورده های لبنی غیر پاستوریزه، در صورت نیش پشه یا دیگر حشرات، شستشوی محل با آب و صابون در کاهش احتمال ابتلا به بیماریهای زئونوز اهمیت دارد.
وی تاکید کرد: توجه خاص به گاز گرفتگی حیوانات ، هر چند جزئی و بصورت خراش باشد، ضمن شستشوی زخم با آب صابون به مدت 15تا 20 دقیقه و مراجعه به واحدهای پیشگیری و درمان هاری مستقر در مرکز بهداشت شهرستانها در هر ساعت شبانه روز جهت انجام واکسیناسیون بعد از گزش حیوان امری ضروری است.
رئیس گروه بیماریهای واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: توصیه ما خودداری از نگهداری سگ و گربه در منزل و در صورت نگهداری، قلاده زدن و واکسیناسیون آنها علیه هاری، جلوگیری از تردد سگهای صاحبدار در معابر عمومی، جلوگیری از نزدیک شدن کودکان به سگها و گربه های ولگرد و بدون صاحب، جمع آوری و دفن بهداشتی زباله، ایمن سازی و واکسیناسیون افراد در معرض خطر به منظور پیشگیری از انتقال بیماری هاری است،
دکتر نهبندانی با اشاره به افزایش احتمال بروز موارد تب کریمه کنگو در ایام خاص و مناسبتها و ذبح غیر بهداشتی دام خاطرنشان کرد: تب خونریزی دهنده کریمه کنگو ، بیماری ویروسی خطرناک واگیر و گاهی برای انسان کشنده است که با تب و خونریزی همراه است و درصورت عدم رعایت استانداردهای لازم در زمان ذبح دام و مصرف گوشت غیرسالم احتمال بروز این بیماری وجود دارد.
وی راههای انتقال این بیماری را گزش کنه آلوده یا له کردن آن روی پوست، تماس پوست با لاشه، خون یا ترشحات حیوان آلوده، تماس با خون یا ترشحات بدن انسانهای بیمار برشمرد و ادامه داد: شناسائی و درمان کامل بیماران، جداسازی دام از محل زندگی انسانها، پرهیز از تماس بدن با بافتهای آلوده انسان و حیوانات مبتلا، استفاده از وسایل حفاظتی و جلوگیری از گزش کنه، جلوگیری از نقل و انتقال حیوانات مبتلا و قاچاق دام، بهسازی محل نگهداری دام، جلوگیری از کشتار غیر مجاز دام ، از بین بردن کنه ها از طریق سم پاشی و ایجاد حمام ضد کنه ،خودداری از کشتار دام به عنوان نذر و قربانی در داخل مغازه و معابر عمومی راههای پیشگیری از بیماری تب کریمه کنگو است.
به گفته وی صاحبان برخی مشاغل مانند دامداران، کشاورزان، افراد شاغل در شالیزارها، فروشندگان و صاحبان حیوانات خانگی، کارکنان کشتارگاه‌ها، جنگلبان‌ها و کارکنان باغ وحش در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریهای زئونوز قرار دارند و باید استانداردهای بهداشتی نظیر شستن دستها و استفاده از پوشش مناسب نظیر دستکش را در هرگونه تماس مستقیم و غیرمستقیم با حیوانات (اعم از وحشی، اهلی و پرندگان) یا محصولات دامی رعایت کنند.
وی مصرف گوشت، لبنیات و محصولات دامی آلوده، نوشیدن یا تماس با آب آلوده، مصرف سبزی‌های آلوده و گزیدگی توسط حشرات را از جمله راههای انتقال بیماریهای زئونوز عنوان کرد و گفت: تهیه گوشت و محصولات دامی و لبنی از منابع مطمئن و مورد تایید سازمان‌های مسوول، طبخ مناسب مواد غذایی، شستن دقیق و مناسب میوه‌ها و سبزی‌ها و جلوگیری از گزیدگی توسط حشرات با پوشش مناسب و استفاده از حشره کش‌ها از جلمه راهکارهای موثر در پیشگیری از ابتلا به این بیماری ها است.
رئیس گروه بیماریهای واگیر معاونت بهداشت دانشگاه با بیان اینکه سالک یک بیماری پوستی، طولانی مدت و بدون درد و تب قابل انتقال بین انسان و تعدادی از حیوانات از جمله جوندگان مثل موش صحرایی و سگ است، خاطر نشان کرد: سالک از طریق نیش پشه خاکی به انسان و حیوانات منتقل می شود از همین رو برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری، ضمن استفاده از لباس مناسب و نصب توری در و پنجره توصیه می شود.
دکتر نهبندانی گفت: خودداری از انباشتن هر گونه مواد زائد و کودهای حیوانی داخل یا خارج از منازل و جمع آوری و دفع صحیح زباله ، مرمت و ترمیم حفره ها و شکاف دیوارها، تخریب و تسطیح اماکن مخروبه، مبارزه با جوندگان از دیگر راههای پیشگیری از بیماری سالک است.
وی با اشاره به اینکه یکی دیگر از بیماری های مشترک بین انسان و دام بیماری سیاه زخم می باشد اظهار داشت: انسان بطور اتفاقی در اثر تماس با دام یا فرآورده های دامی آلوده از طریق تماس بریدگی یا خراشهای پوست با دام آلوده ، تنفس اسپورهای زنده و جایگزینی آنها در ریه و مصرف بافت آلوده حیوانات تلف شده از شاربن ، به این بیماری مبتلا می شود.
دکتر نهبندانی افزود: سوزاندن یا مدفون ساختن عمیق لاشه های مشکوک و پوشاندن آن با لایه ای از آب آهک، واکسیناسیون دامهای حساس و جداسازی حیواناتی که علائم بیماری را دارند و استفاده از فرآورده های دامی پاستوریزه شده برای پیشگیری از بیماری سیاه زخم اهمیت دارد.
