مسئول واحد سلامت روان مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی بیمارستان قائم (عج) از مراکز زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: خود مراقبتی در برابر دردهای روانی همچون کاهش دردهای جسمانی از اهمیت بسزایی برخوردار است و در همین راستا، شکرگزاری، یکی از شیوه های موثر خود مراقبتی به شمار می رود.

دکتر رضا شم آبادی، متخصص روانشناسی در گفتگو با وبدا اظهار کرد: همان طور که افراد درد در جسم را نشانه ای برای مراقبت بیشتر می دانند ( یعنی در صورتی که احساس درد در عضوی از بدن به وجود آید، برای کاهش آن اقدام درمانی را انجام می دهند ) در بعد دیگری از وجود انسان که روان است هم ممکن است تحت تاثیر هیجانات، به درد روانی دچار شوند و این پیامدها از شرایط زندگی خود ما است.

وی با بیان اینکه هیجانات علائم مختلفی دارند و یکی از علامت های آنها درصورت بی توجهی به هیجانات می تواند در جسم بروز کند افزود: از جمله این علائم، احساس گرمی و گرگرفتگی در سر، حس کردن تپش قلب در ذهن و گوش، تنفس سنگین، احساس های ناخوشایند در شکم، مورمور شدن دست ها، احساس درد و سوزش دستگاه گوارش، حالت تهوع، سرد یا گرم شدن کف دست، تعریق بیش از حد دست و بدن، احساس کاذب حجم زیاد در مثانه، احساس مورمور شدن و سستی در پا، سردی و گرمی ناگهانی کف پا هستند و نشان دهنده نامساعد بودن شرایط فرد است لذا، با ایجاد چنین علائمی مانند درد جسمانی برای کاهش آن اقدام می کنیم.

دکتر شم آبادی همچنین گفت: ما در مقابل هیجانات باید اقداماتی انجام دهیم که اقدام اول شناخت آنها است، اقدام دوم تنظیم هیجانات و مرحله نهایی، اقدام در راستای هیجانات است. اقدامات نهایی شامل تنظیم ساعت بیولوژیکی خواب طبق تکامل و ژنتیک، 7تا 8 ساعت خواب با کیفیت در طول شبانه روز، شروع خواب در ساعات بین 21 تا 23 شب، انجام مدیتیشن در هنگام صبح ( بستن چشم ها و تصویر سازی های ذهنی خوشایند و انقباض و انبساط عضلات)، تعیین اهداف روزمره و نوشتن آنها، مهربان بودن با خود، ابراز احساسات به شیوه مطلوب با دیگران و انجام ورزش منظم برای کاهش درد روانی است.

وی تاکید کرد: شکرگزاری نیز از راه های مراقبت از خود در حیطه روان است، که دارای چند بعد است از جمله؛ از خودم شکرگزار باشم، با خودم مهربان باشم و به خود شفقت داشته باشم، یکی دیگر از ابعاد، شکرگزاری با دیگران است که چنانچه از دیگران حس خوبی دریافت می کنیم به اشتراک بگذاریم و این شکرگزاری را به طبیعت، حیوانات و اطراف خود داشته باشیم. تحقیقات نشان داده است که با احساس خوشایند و حال خوب به محیط زیست رسیدگی کنیم، به عنوان مثال غذا دادن به پرندگان و سایر حیوانات، باعث می شود تا انرژی خوب آن به انسان برگردد و فرد احساس آرامش و لذت بخشی در زندگی داشته باشد.

متخصص سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه، بروز هر هیجانی یک حرفی در طول تکامل ما داشته است، افزود: به عنوان مثال غم نشان می دهد که در ذهن، روابط، موفقیت و...چیزهایی را از دست داده ایم، لذا باید برای رفع این غم در هر حوزه ای که باشد باید اقدامی صورت گیرد و به متخصص مربوطه مراجعه کرد. هیجان استرس، به ما کمک می کند که از احساس ناخوشایند دوری و به سمت احساسات خوشایند قدم برداریم، بنابراین باید در این شرایط افکار منفی، ناکارآمد و نشخوارهای ذهنی رویدادهای زندگی را روی کاغذ نوشته و با برنامه ریزی، آن احساسات ناخوشایند را در کنترل خود قرار دهیم.

وی اضافه کرد: در زمان بروز هیجانات از جمله خشم ناگهانی در عضلات، قفسه سینه و در صورت می توان از تکنیک های پاراسمپاتیک یا آرامش استفاده کرد، یعنی بدن را باید از حالت تهاجمی به حالت آرامش تغییر داد. یکی از این تکنیک ها، تنفس شکمی یا دیافراگمی است که نفس را به مدت چند ثانیه در شکم حبس کرده ( دم) و سپس خارج کنید ( بازدم) این روش را 10 تا 15 مرتبه در طول روز انجام دهید تا هیجان شدید به آرامش تبدیل شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پایان گفت: همه هیجانات مثل دردها با ما صحبت می کنند و پیامد آنها این است که چنانچه به علائم هیجات دقت نظر و توجه کافی داشته باشیم، خیلی بهتر می توانیم به سلامتی و خود مراقبتی از روان خود رسیدگی کنیم.