عضو هیات علمی و متخصص جراحی مغز و اعصاب در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ضمن مهم برشمردن سبک زندگی افراد، در کاهش احتمال بروز سکته های مغزی گفت: برای نجات فردی که دچار سکته مغزی شده، حداکثر ۶ ساعت فرصت وجود دارد و اگر این زمان طلایی از دست برود، نقص عصبی با عوارض متعدد در بیمار ایجاد خواهد شد.

دکتر محسن خاموشی کهدویی در گفتگو با وبدا، با ارائه تعریفی ساده از سکته‌ی مغزی گفت: سکته مغزی، انسداد یکی از عروق مغز است که به دنبال آن علائم عصبی در بیمار ایجاد شده و می تواند همراه با خونریزی یا بدون خونریزی باشد.

عوامل موثر در بروز سکته های مغزی

وی در خصوص علل بروز سکته‌های مغزی هم گفت: علائم خطر یا ریسک فاکتورهایی که عامل بروز سکته مغزی هستند، به دو دسته‌ی غیر قابل کنترل و قابل کنترل تقسیم می‌شوند. از موارد غیر قابل کنترل می‌توان به سن، جنس و ژنتیک یا نژاد اشاره کرد ( مثلا از نظر جنسیت احتمال سکته های مغزی در آقایان حدود ۲۵ درصد بیشتر از خانم ها است). اما در موارد قابل کنترل می‌توان به کنترل فشار خون، کنترل قند خون و دیابت، کنترل مشکلات قلبی، عدم اضافه وزن، کنترل چربی خون، عدم مصرف سیگار و الکل و همچنین داشتن فعالیت‌های ورزشی اشاره کرد.

علائم و نشانه های سکته مغزی در افراد کدامند؟

دکتر خاموشی در رابطه با علائم سکته مغزی در افراد نیز گفت: نشانه هایی مانند سردرد، سرگیجه، تاری دید، دوبینی، ضعف یک نیمه بدن، احساس گزگز و مورمور در یک سمت بدن یا صورت، عدم توانایی در صحبت کردن، مشکلات بلع، اختلال تعادل یا افت سطح هوشیاری و بی‌اختیاری ادراری و مدفوع همگی علائمی از سکته مغزی هستند که با دیدن این نشانه ها باید بیمار را هر چه سریع تر به مرکز درمانی منتقل کنیم.

اهمیت زمان در نجات بیمار سکته مغزی

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در رابطه با اهمیت زمان در انتقال بیمار سکته مغزی به مرکز درمانی هم گفت: معمولا با بروز سکته مغزی، قسمت مرکزی یا هسته ای در مغز بیمار از دست می‌ رود و اطراف این قسمت مرکزی، بافتی از مغز وجود دارد که قابل برگشت است و با یک سری اقدامات درمانی و دارویی می توان مانع از تخریب آن شد، این موضوعی است که اهمیت زمان در سکته های مغزی را دوچندان می‌کند و مشاهده شده در آن قسمتی از مغز که قابل بازگشت است، در هر دقیقه 1.09 میلیون نورون از بین می‌رود، لذا هرچه سریع‌تر بیمار به فرایند درمان برسد، شانس اینکه نورون‌های مغز از بین نرود، بیشتر و بیمار بافت مغزی کمتری را از دست می‌دهد، نکته مهم دیگر اینکه با از بین رفتن بافت مغزی، بیمار تا پایان عمر نمی‌تواند صحبت کند و کاملا وابسته به دیگران خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اهمیت بسیار بالای زمان، در درمان بیماران سکته مغزی، امروزه مطالعات زیادی بر این موضوع متمرکز شده و سیستم بهداشت و درمان کشورهای در حال توسعه، هدفشان این است که زمان را کوتاه‌تر کنند تا نقص عصبی کمتری برای مریض ایجاد شود.

متخصص جراحی مغز و اعصاب در دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین گفت: معمولاً برای اینکه ما درمان داخل وریدی را برای بیمار سکته مغزی آغاز کنیم، کمتر از 4 و نیم ساعت وقت داریم و بعد از آن عملاً درمان ارزشی نخواهد داشت و برای اینکه بتوانیم لخته‌ای را که در عروق مغزی بیمار، گیر کرده خارج کنیم، بیش از ۶ ساعت زمان نداریم، به عبارت بهتر؛ از زمانی که بیمار دچار علامت می‌شود تا وقتی که ما بخواهیم بیمار را نجات دهیم، حداکثر ۶ ساعت فرصت است و اگر بیمار به این زمان طلایی نرسد، نقص عصبی برای او ایجاد خواهد شد.

سکته مغزی؛ عوارض و ملاحظات پس از درمان

دکتر خاموشی کهدوئی در رابطه با عوارض سکته در بیماران سکته مغزی هم اظهار داشت: بیمار بعد از اینکه شرایط حاد را رد کرد، بحث فیزیوتراپی، گفتار درمانی، کاردرمانی و... برای او مطرح می شود و توصیه‌ ما به همه بیمارانی که سابقه سکته مغزی دارند، این است که عوامل خطری همچون فشار خون، چربی خون، قند خون و اضافه وزن را کنترل کنند و همچنین ورزش منظم داشته باشند، از مصرف سیگار و الکل هم بر حذر باشند.

وی تاکید کرد: آگاهی بخشی و اطلاع رسانی علائم سکته‌های مغزی و اهمیت رساندن به موقع بیمار به بیمارستان بسیار مهم است و اطرافیان بیمار هم بهتر است علائم را بشناسند.

این متخصص جراحی مغز و اعصاب با بیان اینکه اصطلاح علمی به نام FAST وجود دارد که هر حرف آن در واقع یک توصیه به افراد برای تشخیص بیماران سکته مغزی است افزود: حرف F در این اصطلاح به مفهوم فِیس یا صورت است و اگر مشاهده کردیم صورت فردی افتاده یا فلج شده باید پیش بینی سکته مغزی را برای او داشته باشیم، حرفA به مفهوم آرمز یا بازوها است و چنانچه فرد نتواند بازوهای خود را بالا بیاورد، احتمال سکته مغزی در او قوت می گیرد، حرف S به مفهوم اسپیک یا صحبت کردن است که فرد سکته مغزی از آن ناتوان خواهد بود و در نهایت حرفT که به معنای تایم یا زمان است و با دیدن علائم فوق، باید هر چه زودتر به اورژانس اطلاع رسانی کنیم تا اقدامات لازم برای بیمار انجام شود.

وی در پایان به ارائه آماری از بیماران سکته های مغزی در کشورمان اشاره کرد و گفت: آمار بروز سکته مغزی در ایران، حدود ۱۵۰ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر در طی یکسال است و کشور ما در مقایسه با سایر کشورها، آمار بالاتری از بیماران سکته مغزی را داراست، ضمن اینکه جمعیت درگیر با این بیماری، حدود ۱۰ سال جوان‌تر از بیماران سایر کشورها هستند و این موضوع اهمیت توجه به بیماری را دوچندان می کند.