فوق تخصص بیماری های کلیه و فشار خون و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد ، با اشاره به اثرگذاری عملکرد کلیه ها بر قسمت های مختلف بدن گفت: مهم ترین عارضه ای که در پی عملکرد نامطلوب کلیه ها بر قلب و عروق می تواند رخ دهد ایجاد پرفشاری خون است و این پرفشاری خون به تدریج موجب نارسایی کلیه ها خواهد شد.

دکتر بشری حسن زمانی ، در گفتگو با وبدا، کلیه ها را یکی از ارگان های بسیار مهم و حیاتی در بدن معرفی و اظهار کرد: بطور معمول حدود یک هزار لیتر در دقیقه خون از کلیه عبور کرده و تسویه می شود و بر قسمت های مختلفی از بدن تأثیر می گذارد، در واقع عملکرد کلیه ها باعث تنظیم آب و الکترولیت ها از جمله، سدیم و پتاسیم و اسید و باز می شود و بنابراین، اختلال در کلیه منجر به اختلال در آب و سدیم بدن خواهد شد، لذا افرادی که دچار مشکلات کلیوی هستند، ممکن است با بروز ورم به مراکز درمانی مراجعه کنند.

وی، کاهش مزمن کارکرد کلیه را زمینه ساز ایجاد علائمی نظیر؛ دردهای استخوانی و شکستگی های خود به خودی، اثرات منفی بر کلسیم، فسفر و هورمون پاراتیروئید، کم خونی،کاهش انعقاد پذیری خون نظیر خون دماغ، ایجاد خون در ادرار یا دفع خون از دستگاه گوارش، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ عنوان کرد و افزود: مهم ترین اثر کارکرد نامطلوب کلیه بر قلب و عروق، را افزایش پرفشاری خون عنوان کرد که پرفشاری خون نیز می تواند، باعث نارسایی کلیه می شود.

دکتر حسن زمانی از دیگراختلالات کارکرد کلیه را ایجاد سکته قلبی، تجمع آب دور قلب و افزایش احتمال نارسایی قلبی برشمرد و اضافه کرد: بسیاری از بیمارانی که دچار نارسایی کلیوی هستند، یک بوی نامطبوع فلزی در دهان خود احساس می کنند، که به علت تبدیل اوره به آمونیاک در دهان است و این بوی نامطبوع از تنفس آنها قابل  استشمام است.

فوق تخصص بیماری های کلیه و فشار خون دانشگاه، درباره آثار کارکرد نامطلوب کلیه در سیستم بدنی خانم ها هم گفت: کارکرد نامطلوب کلیه در بانوان باعث کاهش استروژن، کاهش احتمال باروری و اختلال در قاعدگی، سقط و زایمان زودرس می شود، بر همین اساس مادرانی که نارسایی کلیوی دارند، حدود 20 درصد حاملگی موفق خواهند داشت.

وی همچنین گفت: علاوه بر خانم ها، در مردان نیز کارکرد نامطلوب کلیه ها باعث کاهش تستسرون می شود و می تواند اختلالات جنسی و اختلال در توانایی باروری را برای فرد به همراه داشته باشد. همچنین اگر فردی یک یا چند نوبت نارسایی حاد کلیه را تجربه کرده باشد، احتمالا در آینده مستعد ابتلا به نارسایی مزمن کلیه خواهد شد. 

فوق تخصص بیماری های کلیه و فشار خون، ریسک فاکتورهای ابتلا به نارسایی کلیه را دیابت، فشار خون بالا، وزن کم زمان تولد، چاقی در دوران کودکی و بزرگسالی، مصرف بیش از اندازه نمک، مصرف سیگار، سن بالای 60 سال، بیماری های ژنتیکی برشمرد و تاکید کرد: چنانچه فردی مبتلا به دیابت نوع یک است، پنج سال بعد از شروع دیابت باید میزان دفع آلبومین در ادرار او اندازه گیری، اما در دیابت نوع دو بررسی ها در هنگام تشخیص و سپس به طور سالانه انجام شود؛ چرا که اولین نشانه آسیب کلیه، دفع آلبومین در کلیه است و طبق فرموهای موجود یک پزشک متخصص برای ارزیابی میزان کارکرد کلیه، کراتین سرم را اندازه گیری می کند.

وی اضافه کرد: در سنین نوجوانی میزان کراتین سرم، بین  115تا 120سی سی به ازای 73/1 متر مربع در دقیقه است، که به مرور زمان با افزایش سن میزان کارکرد کلیه به طور خودکار به میزان یک سی سی در دقیقه کم می شود .

فوق تخصص بیماری های کلیه و فشار خون با اشاره به اهمیت تاثیرگذاری داروهای گیاهی بر عملکرد کلیه هم گفت: در بین بیماران ما به دلیل مصرف بیش از اندازه برخی داروهای گیاهی مثل گلپوره، نارسایی کبد و کلیه دیده شده که منجر به دیالیز بیمار هم شده است، در مواردی نیز مصرف بی اندازه شیرین بیان برای رفع مشکلات گوارشی، باعث کاهش پتاسیم شده و بیمار با علائم فلجی به بیمارستان مراجعه کرده است. همچنین برخی از بیماران در باشگاه ها به توصیه مربی های خود و به دلیل مصرف کراتین، مصرف بیش از اندازه کلسیم دچار نارسایی حاد و مزمن کلیه شده و در نهایت مجبور به پیوند کلیه در سنین جوانی می شوند .

تاثیر مصرف بی رویه‌ی داروها، در بروز نارسایی کلیه

فوق تخصص بیماری های کلیه و فشار خون دانشگاه، با تأکید بر توجه عمومی به مصرف صحیح مسکن ها گفت: مصرف بی رویه برخی داروها مثل نوافن، ژلوفن، ناپروکسن، باعث افزایش فشار خون و نارسایی کلیه می شوند و از طرف دیگر مصرف انواع مسکن ها، کمبود ویتامین ها A ، کمبود زینک، کمبود آهن و سوء تغذیه مادر در بارداری باعث کاهش نفرون های جنین و کاهش عمکلرد کلیه جنین می شود. ذکر این نکته نیز مهم است که حدود 40درصد علل نارسایی های کلیه در اطفال، مربوط به بیماری های مادرزادی و ژنتیک است و کودکان دچار نارسایی کلیه نیز دچار تأخیر در بلوغ می شوند. همچنین ایجاد اختلالاتی در سیستم ادراری کودک نظیر تنگی مجاری ادراری و برگشت ادراری باعث نارسایی کلیه یا مثانه نوروژنیک( مثانه ای که عملکرد مناسبی ندارد)در اطفال می شود.

وی بر رعایت نکات پیشگیرنده ای همچون محدودیت در مصرف نمک، کنترل کردن وزن و توجه به مصرف داروها تاکید کرد و گفت: افرادی که دارای فاکتورهای خطر ابتلا به نارسایی کلیه هستند باید چکاپ اولیه را انجام دهند، چون با کاهش عملکرد کلیه، نمی توان اقدام خاصی برای بیمار انجام داد. همچنین در این مرحله بیمار کاندید دیالیز و پیوند کلیه می شود، که فرآیندی زمان بر و رنج آور است و می تواند بر کیفیت زندگی بیمار اثر منفی بر جای گذارد.