فوق تخصص غدد بالغین و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با مهم خواندن نقش اقدامات تشخیصی و غربالگری، در کنترل سیر پیشرونده‌ی بیماری دیابت گفت: انجام غربالگری و تشخیص به موقع دیابت، توأم با تغییر و اصلاح سبک زندگی در بیماران مبتلا به دیابت  می تواند از پیشرفت بیماری آنها جلوگیری کند.

به گزارش وب دا، دکتر محمد علی یعقوبی از بیماری دیابت به عنوان یکی از بیماری های شایع و قدیمی در جهان نام برد و گفت: براساس آخرین اطلاعات آماری  10.5 درصد از جمعیت بزرگسال (20 تا 79 سال) در دنیا مبتلا به دیابت هستند که تقریباً نیمی از آنها از زندگی با این بیماری بی اطلاع بوده و پیش‌بینی‌های فدراسیون بین المللی دیابت (IDF) نشان می‌دهد که تا سال 2045 از هر 8 بزرگسال، 1 نفر، یعنی تقریباً 783 میلیون نفر، با دیابت زندگی خواهند کرد. در کشور ما نیز دیابت شیوع بالایی دارد و حدود 13 درصد جمعیت بالغ ، در زمره‌ی بیماران مبتلا به دیابت  هستند که با احتساب موارد پیش دیابتی، میزان بالاتری را شامل خواهد شد.

ماهیت بیماری دیابت و انواع آن

دیابت یک بیماری متابولیک است و مهم ترین شاخصه آن افزایش نامناسب سطح قندخون یا گلوکز خون است. این بیماری به دو دسته اصلی " دیابت نوع یک و دیابت نوع دو " تقسیم می شود، دیابت بارداری هم نوعی دیگر از دیابت هست که تقریبا از هر  7الی 8 فرد باردار ، یک خانم باردار دچار این بیماری می شود و به خاطر عوارض مادری و جنینی ضرورت دارد که به خوبی مدیریت شود. در کنار این موضوع، برخی از انواع دیابت کمتر شایع همچون؛ دیابت تک ژنی و دیابت ثانویه نیز وجود دارد که معمولا در اثر بروز سایر بیماری های غدد درون ریز ایجاد می شود. از دیگر عوامل ایجاد کننده‌ی دیابت می توان به عوامل ثانویه علل دارویی مثل کوتیکواستروئیدها اشاره کرد.

زمینه های بروز دیابت نوع یک و دو

دیابت نوع یک، معمولا در سنین پایین دیده می شود و علت آن هم فرایندهای خودایمنی است، در این نوع از دیابت، سلول های مولد انسولین و سلول های بتا تخریب شده و بنابراین انسولین در بدن تولید نمی شود. اما دیابت نوع دو که شایع ترین نوع دیابت است، به علت سبک زندگی نادرست و چاقی ایجاد می شود و معمولا هم در سنین بالاتری بروز می کند؛ البته سن یک معیار قطعی برای ابتلا به دیابت نیست و این بیماری میتواند در سنین پایین نیز با توجه کم تحرکی افراد و سبک زندگی ناسالم بروز کند، لذا باید توجه داشت که آسیب  زایی دیابت نوع یک و دو با یکدیگر متفاوت است.

نقش ژنتیک در ابتلاء به بیماری دیابت

ژنتیک در ابتلاء به دیابت نوع یک و دو تأثیر گذار است، اما در دیابت نوع دو، تعامل پیچیده تری بین ژنتیک و سبک زندگی وجود دارد و معمولا ژنتیک نقش قوی تری در این نوع دیابت ایفا می کند.

بیماری دیابت را با چه علائمی بشناسیم؟

در اکثر مواقع دیابت علائمی ندارد و از همین رو، افراد مختلف با افزایش سن ( حتی اگر عوامل خطر دیابت نداشته باشند)، لازم است که غربالگری دیابت برای آنها انجام شود. این نکته نیز حائز اهمیت است که علائم کلاسیک دیابت مانند: پرادراری و پرنوشی، کاهش وزن و حتی کمای دیابت می تواند در بیماران مبتلا به دیابت  نوع یک  ودرموارد شدید در دیابت نوع دو دیده شود.

غربالگری دیابت در چه افرادی ضرورت دارد؟

انجام غربالگری در افراد بالاتر از سن 35 سال؛ بدون داشتن عوامل خطر ابتلاء و در بیماران با اضافه وزن و چاقی درصورت وجود عوامل خطر دیابت مثل ، فشار خون و چربی خون بالا، داشتن سابقه خانوادگی، بیماری قلبی و عروقی و ...ضرورت دارد، چون دیابت می تواند باعث صدمه بر رگ های خونی کوچک در کلیه، شبکیه چشم و اعصاب محیطی شده و همچنین باعث ایجاد سکته های مغزی و قلبی گردد.

تمهیدات پیشگیرانه در بروز و کنترل بیماری دیابت

با توجه به شیوع بالای دیابت نوع دو ( در میان انواع دیابت)، با انجام غربالگری های به موقع ، تشخیص زودتر و تغییر یا اصلاح سبک زندگی می توانیم از ابتلا به بیماری دیابت پیشگیری نموده و یا حداقل آن را به تأخیر بیندازیم. سبک زندگی سالم می تواند شامل؛ حداقل 150دقیقه ورزش در هفته، رژیم غذایی مناسب و عدم مصرف دخانیات باشد.

نحوه تشخیص دیابت و راهکار درمانی آن

دکتر یعقوبی با اشاره به اهمیت تشخیص بهنگام بیماری دیابت و درمان های آن گفت: غربالگری و تشخیص بیماری دیابت، با آزمایش های قندخون ناشتا، بررسی قندخون بعد از مصرف گلوکز خوراکی یا آزمایش قند سه ماه که به آن هموگلوبین A1C نیز گفته می شود، انجام می شود. درحال حاضر درمان بیماران دیابت نوع یک، انسولین می باشد و همچنین برای بیماران دیابت نوع دو، علاوه بر سبک زندگی سالم و مصرف قرص های خوراکی دیابت، در برخی شرایط تجویز انسولین نیز انجام می شود. غربالگری به موقع عوارض دیابت می تواند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد، همچنین توجه ویژه به کنترل مناسب فشارخون وچربی بیماران در مدیریت بهتر بیماران مبتلا به دیابت  بسیار اهمیت دارد.