عضو هیات علمی انفورماتیک پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ضمن اشاره به آغاز فاز اول بهره گیری از هوش مصنوعی در فرایند غربالگری سرطان پستان، از بهمن ماه سال جاری تاکید کرد؛ استفاده از هوش مصنوعی جایگزین رادیولوژیست متخصص نخواهد بود و بلکه به عنوان یک سیستم تصمیم یار کار او را تسهیل و تسریع خواهد کرد.

دکتر سعید اسلامی در گفتگو با وبدا، اظهار کرد: عموماً وقتی بیمار با یک علامت به رادیولوژیست مراجعه می‌کند و جای خاصی از بدن او بروزی از بیماری دارد، رادیولوژیست دقیقاً همان جا را بررسی می‌کند و کار قطعاً راحت‌تر است، اما وقتی غربالگری هدف ما است، رادیولوژیست باید تمام قسمت‌های بافت و از جمله بافت پستان را بررسی کند تا نهایتاً به عارضه احتمالی برسد، بنابراین فرایندی که می‌تواند با یک علامت، ۱۰ دقیقه طول بکشد، در غربالگری ممکن است تا حدود یک ساعت هم به طول بیانجامد و لذا وقت و انرژی زیادی برای این کار نیاز است.‌ اما یک راه جایگزین آن است که ما فرایند غربالگری را هوشمندسازی کنیم؛ یعنی از پردازش تصویر استفاده کنیم و به طور خودکار توده‌های آسیب رسان را در پستان پیدا و در مرحله بعد رادیولوژیست آن را بررسی و یا حداقل به رادیولوژیست کمک بشود، این سیستم تصمیم یار می‌تواند زمان تشخیص را از یک ساعت به ۱۰ دقیقه کاهش دهد. در واقع سیستم‌های تصمیم یار هوشمند مجهز شده به هوش مصنوعی هستند و پس از تصویر اسکن محل‌های غیر عادی داخل توده پستان را علامت گذاری می‌کنند و رادیولوژیست آن محل‌ها را بررسی و حتی ممکن است اعلام کنند که فرد سالم است و مشکلی ندارد.

وی همچنین گفت: اگر بنا باشد اجرای این فرایند، توسط رادیولوژیست متخصص و در حجم وسیع انجام شود ، قطعا هزینه، امکانات و صرف وقت زیادی را در بر خواهد داشت. هم اکنون این فرایند در اروپا و به ویژه اروپای غربی و آسیای شرقی و از جمله ژاپن در حال اجرا است، اما بسیاری از کشورها این توان و نیرو را ندارند و از پس هزینه‌های آن بر نمی‌آیند، در نتیجه این برنامه در خیلی از کشورها اجرا نمی‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه یادآور شد؛ این ابزارها هم اکنون در دنیا گسترش یافته و نمونه‌های خارجی آن وجود دارد و حتی قابل خریداری با هزینه‌های سنگین است، اما علاوه بر بحث هزینه، چون بافت پستان در خانم‌های ایرانی از دانسیته بالاتری برخوردار است و دارای توده‌های طبیعی بیشتری است، لذا اگر ما از سامانه‌های غربی استفاده کنیم، تعداد گزارشاتی که به عنوان موارد مشکل‌دار گزارش می‌کند، زیاد خواهد بود و بنابراین ما باید دیتا بیس کشور خودمان را داشته و بر اساس آن این فرایند را انجام بدهیم، اکنون بزرگترین چالش ما همین دیتابیس است که یک دیتابیس بومی است و خوشبختانه از مسیرهای مختلف حمایت‌هایی انجام شده و اکنون ما در حال آماده کردن دیتابیس هستیم تا به محض آماده شدن دیتابیس فرایند آغاز شود. همچنین تلاش می‌کنیم که نسخه اول این ابزار بومی را تا پایان سال جاری در بهمن ماه ارائه و بتوانیم کار را اجرایی کنیم.

دکتر اسلامی تاکید کرد: فاز اول این غربالگری با توجه به چالش دستگاه‌های ماموگرافی و ریسورس زیادی که نیاز است شامل همه بیماران نمی‌شود، لذا در فاز اول بر آنیم که افرادیکه در معرض خطر بیشتری هستند را شناسایی کنیم، مثلاً افرادی که در خانواده خود یک مورد بیمار سرطانی داشتند یا سابقه عارضه ای را داشتند و....

عضو گروه انفورماتیک پزشکی دانشگاه تصریح کرد: حُسن انجام این پروژه آن است که بخش زیادی از کار توسط ماشین انجام می‌شود و با توجه به اینکه ماشین نه خسته می‌شود و نه وقت زیادی را صرف می‌کند، روشی بسیار کارآمد خواهد بود. همچنین همکاران رادیولوژیست قوی ما در حوزه ماموگرافی از جمله؛ خانم دکتر سلیمانی و خانم دکتر فرخ به ما کمک می‌کنند که بتوانیم به ماشین آموزش بدهیم، تا مثل همکاران رادیولوژیست کار را پیش ببرد و از این به بعد به جای این بزرگواران ماشین کار را انجام دهد، همین طور تیم بسیار خوبی از همکارانی که در گروه انفورماتیک پزشکی کار می‌کنند تشکیل شده و چند نفر از دانشجویان دکترا همچون؛ آقای دکتر امیری و خانم دکتر ناصری به ما کمک می‌کنند، بیمه سلامت و بیمارستان امام حسین(ع) و مسئولان محترم دانشگاه و وزارت بهداشت نیز از آن حمایت می‌کنند و ما هم قول داده‌ایم که تمام انرژی خود را برای ارائه به موقع کار انجام دهیم، که چنانچه به نتیجه دلخواه برسد خدمتی بسیار عظیم به جامعه بانوان کشور خواهد بود و همزمان مسیری باز خواهد شد که برای سایر سرطان‌هایی که بر اساس تصویر کار تشخیصی آنها انجام می‌شود ، کمک کننده باشد.

دکتر اسلامی خاطرنشان کرد: یکی از محصولات این پروژه اطلاعات دسته بندی شده ای است که پس از ایجاد می‌توانیم آن را در اختیار سایر محققان کشور قرار دهیم تا آنها هم بتوانند این دیتابیس را ارتقا دهند، که در نهایت به نفع کشور خواهد بود، همچنین تاکید می کنم که سیستم یادشده، یک سیستم کمک کننده و تصمیم یار است و جای رادیولوژیست را نمی‌گیرد بلکه به آنها کمک می‌کند که فرایند غربالگری را با سرعت بیشتر انجام دهد،

وی اضافه کرد: فاز اول این پروژه تا پایان سال وارد مرحله اجرا خواهد شد و البته همانطور که قید شد در ابتدای کار مواردی که ریسک فاکتورهای بیشتری دارند مورد بررسی قرار می‌گیرند و در ادامه گروه‌های بیشتری در آن وارد خواهد شد. بهره‌گیری از توانایی‌های هوش مصنوعی، در راستای طراحی سیستم هوشمند غربالگری سرطان پستان موجب تسهیل و تسریع در کار رادیولوژیست جهت تهیه تصاویر ماموگرافی می شود.

دکتر اسلامی در خصوص مزایای سیستم هوشمند غربالگری سرطان پستان هم گفت: کمک به رادیولوژیست، افزایش صحت تشخیص ، جلوگیری از عوارض بایوپسی، جلوگیری از عوارض جسمی و روانی برای بیمار، افزایش امید به زندگی در بیماران ، کاهش هزینه بیمار و سیستم درمان از جمله مزایای این سیستم هوشمند خواهد بود.

رتبه نخست سرطان پستان؛ به لحاظ بروز در خانم ها

دکتر اسلامی با اشاره به اینکه سرطان پستان در خانم‌ها؛ به لحاظ بروز و نه مرگ و میر رتبه اول را داراست و طبق آمار ارائه شده از هر ۳۵ خانم یک نفر مبتلا به سرطان پستان است افزود: سرطان پستان از جهات مختلف می‌تواند عوارض جدی را بر فرد و خانواده‌اش وارد کند که اعم از؛ بحث هزینه و عوارض روحی، روانی و اضطراب است. همچنین با توجه به اینکه بانوان بخش بسیار مهمی از جامعه هستند و تربیت نسل آینده را بر عهده دارند، طبیعتاً آسیبی که به آنها وارد می‌شود می‌تواند آسیب را به کل جامعه تحمیل و عوارض بسیاری را ایجاد کند، بر همین اساس کشورهای دنیا همواره تلاش می‌کنند که این نوع سرطان را؛ چه در حوزه درمان، چه در حوزه پیشگیری و چه در حوزه تشخیص به موقع مدیریت کنند چون تشخیص بهنگام می‌تواند ضامن انجام اقدامات درمانی بهتر و موثرتر باشد.

وی در ادامه با بیان اینکه غربالگری پستان بسته به شرایط و منابعی که کشورها دارند می‌تواند متفاوت انجام شود، افزود: در مجموع، فرایند غربالگری به این نحو انجام میشود که ابتدا برای بانوان ماموگرافی انجام می گردد ( ماموگرافی تصویر اشعه ایکس است که از پستان گرفته می‌شود با دوزه پایین اشعه ایکس و عوارض آن خیلی محدود است) که بهترین روش تشخیص اولیه است و بعد تصاویر ماموگرافی توسط رادیولوژیست خوانده می‌شود و اگر چالشی وجود داشته باشد، این چالش گزارش شده و برای مراحل بعدی بیمار به پزشک ارجاع می‌شود.