استادیار گروه داروسازی بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به طرح تحقیقاتی خود با موضوع «بررسی اثربخشی آتورواستاتین در کاهش بروز عفونت‌های قارچی در بیماران سرطان حاد خون در فاز القای بهبودی» گفت: در این مطالعه مشخص شد که داروی آتورواستاتین بر روی بیماران سرطان حاد خون می تواند نتایج موثر و کمک کننده‌ای در کاهش بروز عفونت‌های قارچی در این بیماران داشته باشد.
دکتر امید آرسته در گفتگو با وب دا پیرامون جزئیات این طرح پژوهشی گفت: طی سال ۱۳۹۹ که در خصوص بیماران مبتلا به عفونت‌های قارچی مطالعه می‌کردم، متوجه شدم که در بیماران مبتلا به عفونتی به نام موکورمایکوزیس یا همان قارچ سیاه داروی آتورواستاتین میتواند اثرات امیدوارکننده ای داشته باشد. اگر بیماری دیابت یا شرایط هایپرگلیسمی و قند خون بالا وجود داشته باشد، ریسک بیشتری برای ابتلا به این عفونت وجود خواهد داشت.
وی افزود : در سال‌های اخیر در یکی از منابع رسمی علمی همچون آپتودیت، ذکر شده بود که علیرغم اینکه شیوع بیماری دیابت از اواسط قرن بیستم تا سال ۲۰۰۰ بیشتر شده است، اما عفونت‌های قارچی در این بیماران رو به کاهش است (علی رغم اینکه دیابت خود ریسک خطر ابتلا به عفونت‌های قارچی است) و در ادامه توضیحی که به صورت گذشته نگر داده شده بود، از این قرار بود که چون این بیماران اکثراً داروی آتورواستاتین را استفاده می‌کنند، احتمالاً این دارو توانسته از بروز عفونت‌های قارچی در این بیماران جلوگیری کند. در واقع مکانیزم داروی آتورواستاتین که یک داروی کاهنده چربی خون می باشد به گونه‌ای است که باعث مهار سنتز کلسترول می‌شود و در دیواره قارچ‌ها یک ماده‌ای شبیه به کلسترول وجود دارد به نام ارگوسترول که وقتی ساخت این ماده مهار شود، دیواره قارچی تخریب می‌گردد و سبب می‌شود که اثرات ضد قارچی این دارو اعمال شود.
در مطالعات گذشته، مقالات برون تنی بسیاری کار شده و اثرات این دارو به خوبی دیده شده بود، اما مطالعات درون تنی به صورت مداخله‌ای انجام نشده بود.
دکتر آرسته در پاسخ به این سوال که چه بیمارانی برای انجام این مطالعه در نظر گرفته شده بودند گفت: یک دسته از بیمارانی که می‌توانند در ریسک عفونت‌های قارچی باشند بیماران سرطان حاد خون هستند که به طور کلی در ریسک ابتلا به انواع عفونت‌ها می‌باشند، دلیل آن هم این است که بیماران سرطان حاد خون در معرض داروهای شیمی درمانی هستند و این داروها با سرکوب شدید مغز استخوان سبب می‌شوند که بیمار در ریسک شدید عفونت ها قرار گیرد. همچنین ماهیت خود بیماری سرطان حاد خون هم باعث تضعیف سیستم ایمنی بیمار می شود.
داروی آتورواستاتین برای این دسته از بیماران می‌توانست با اثرات ضد قارچی که ایجاد می‌کند در پیامد نهایی آنها موثر باشد؛ چرا که یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ و میر بیماران سرطانی و به ویژه بیماران سرطان حاد خون همین عفونت‌ها هستند و به دلیل مقاومت‌هایی که به داروهای ضد قارچ وجود دارد، داروی آتورواستاتین میتواند به عنوان داروی کمکی در کنار داروهای اصلی ضد قارچ کمک کننده باشد.
وی در پاسخ به این سوال که در فرایند انجام طرح آیا با چالش‌هایی نیز مواجه بودید گفت: یکی از چالش‌های مهم ما در این طرح حجم نمونه‌ها بود و برای این حجم نمونه که شامل ۷۶ بیمار می‌شد، حدوداً یک سال و نیم طول کشید، بنابراین اگر ما بتوانیم با حجم‌های نمونه بالاتر و دوزهای بالاتری از داروی آتروواستاتین در بیماران کار کنیم نتایج بهتری را نیز شاهد خواهیم بود.
وی اضافه کرد: با توجه به اینکه این طرح مطالعاتی نخستین پژوهش حول این موضوع بود، ما محدودیت دوز دارو نیز داشتیم اما خوشبختانه در این فرایند هیچ بیماری از عارضه ناشی از داروی آتورواستاتین شکایتی نداشت و مشکلی در این خصوص به وجود نیامد.
دکتر آرسته اظهار امیدواری کرد طرح مذکور بتواند فتح بابی بر مطالعات بعدی در این حوزه باشد.
وی اضافه کرد: با توجه به اینکه در حال حاضر ریسک مقاومت انواع عفونت‌های باکتریال و قارچی را داریم اگر دارویی همچون آتورواستاتین بتواند در کنار داروهای ضد قارچی و ضد میکروبی کمک کننده در این زمینه باشد، بسیار ارزشمند خواهد بود.
در انتها وظیفه خود می‌دانم از زحمات همکاران گرامی طرح همچون خانم دکتر نیلوفر صابرمقدم، دکتر محمد معینی نوده، دکتر حسین رحیمی، دکتر وحید قوامی، دکتر محسن صدیق شمسی، دکتر ابوالقاسم اللهیاری، دکتر سجاد عطایی عظیمی، دکتر مصطفی کمندی و سرکار خانم دکتر سپیده الیاسی ،سمیه سادات شریعت مقانی و همچنین سرپرستاران محترم بخشهای خون و آنکولوژی سرکار خانم نشاط و سرکار خانم راضیه رضایی کمال تشکر را داشته باشم که همکاری خوب این گروه در به نتیجه رسیدن این طرح خیلی موثر بود.
