عضو گروه آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به طراحی و تولید نرم‌افزار مبتنی بر وب با کمک کد پاسخ سریع (QR code) گفت: این فناوری به بهبود فرایندهای آموزشی دانشجویان و همچنین فرایندهای اجرایی مرتبط با آن در دانشگاه کمک خواهد کرد.
دکتر علی عمادزاده در گفتگو با وبدا، با بیان اینکه پژوهش منجر به تولید نرم افزار فوق در مرکز جامع مهارت های بالینی و فناوری های نوین آموزشی دانشگاه که با همت آقای دکتر رضا اخوان انجام شده افزود: مرکز جامع مهارت های بالینی یکی از عرصه‌هایی است که دانشجویان پزشکی و رزیدنت‌ها بخشی از آموزش های خود را در آنجا می‌بینند و بر همین اساس ما در راستای بهبود وضعیت آموزش دانشجویان و حل برخی مشکلات اجرایی که در فرایند آموزش وجود داشت این طراحی و تولید نرم‌افزار را کلید زدیم.
وی در خصوص اهداف این طرح گفت: دلیل نخست این بود که در بحث یاددهی و یادگیری در حال حاضر فناوری و به خصوص فناوری‌های نوین به عنوان یک ابزار قدرتمند شمرده می‌شود و دلیل دوم استناد به یک سری اسناد بالادستی بود که مهم‌ترین آن برنامه جامع عدالت، تعالی و بهره‌وری است و در حال حاضر در معاونت آموزشی وزارت بهداشت به عنوان سرفصل کارها تلقی می‌شود و کارگروهی هم تحت عنوان توسعه آموزش و فناوری‌های نوین ارتقای یادگیری در آنجا تشکیل شده که روی این موضوع تاکید جدی دارند، لذا ما هم به پیروی از این اسناد بالادستی روی این موضوع کار را آغاز کردیم.
دکتر عماد زاده ادامه داد: دلیل سوم، استفاده از بارکدهای چند بعدی پاسخ سریع (QR) بود که در حال حاضر به عنوان نرم‌افزار کاربردی برای دسترسی به حجم گسترده‌ای از اطلاعات و انتقال محتوای آموزشی در تمام دنیا مورد توجه است، اما پیش‌بینی می‌کردیم که هنوز آمادگی برای پذیرش این موضوع در دانشگاه وجود نداشته باشد، لذا ضمن اینکه کار را آغاز کردیم، این را هم سنجیدیم که آیا برای پذیرش این فناوری در دانشجویان پزشکی و رزیدنت‌ها آمادگی وجود دارد یا نه ؟
وی در توضیح کدهای پاسخ سریع (QR) نیز گفت: کدهای پاسخ سریع نمادهای دوبعدی هستند که می توانند حجم زیادی از داده‌ها را در مقایسه با بارکدهای یک بعدی، ذخیره کنند و ویژگی خوب آنها این هست که با هر وسیله ی در دسترسی همچون تلفن همراه قابل استفاده هستند، ضمن اینکه در نمادهای قبلی که نمادهای یک بعدی یا خطی بودند، امکان ذخیره کردن مقادیر زیادی داده وجود نداشت، اما نمادهای دو بعدی این قابلیت را دارند که اطلاعات را با سرعت بالا بخوانند و ذخیره کنند.
ویژگی دیگر این QR ها آن است که در برابر نمادهای تحریف شده یا لکه‌دار یا آسیب دیده که ممکن است اتفاق بیفتد مقاومت زیادی دارند و کدهایی که دانشجویان استفاده می‌کنند، از طریق این QR ها به صورت کاملاً محرمانه است. همچنین بیشتر QR ها به صورت مربع هستند اما این QR قابلیت آن را دارد که در تصاویر به صورت دایره‌ای هم مورد استفاده قرار بگیرد و ویژگی دیگر آن الگوی تراز است؛ به این معنا که شما وقتی می‌خواهید QR را اسکن کنید، لازم نیست موبایل را در شرایط خاصی قرار دهید و با هر زاویه‌ای می‌توانیدQR را اسکن کنید.
دکتر عماد زاده در عین حال گفت: این فناوری همچون فناوری‌های دیگر ممکن است معایبی نیز داشته باشد که از جمله آن می‌توان به احتمال دسترسی به برخی اطلاعات کاربران و لزوم اتصال به اینترنت با سرعت مناسب اشاره کرد که اگر بنا باشد، در آینده به صورت فراگیر استفاده شود باید به آنها توجه گردد.
عضو گروه آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: ما دو هدف را در این طرح دنبال می‌کردیم که مشتمل بر طراحی نرم‌افزار مبتنی بر وب بر پایه کد پاسخ سریع جهت بهبود فرایندهای آموزشی دانشجویان و فرایندهای اجرایی مرکز بود و هدف دوم سنجش شاخص آمادگی دانشجویان برای استفاده از این فناوری بود که در آن چهار نکته مورد توجه قرار گرفت نخست نوآوری آن دوم خوشبینی که در واقع به میزان اثرگذاری آن در بهبود وضعیت اشاره داشت و موارد سوم و چهارم که شامل شاخص‌های منفی عدم سهولت و عدم امنیت بود، را سنجیدیم تا بتوانیم نتیجه‌گیری کنیم که طرح ادامه یابد یا نه؟
دکتر عمادزاده در ادامه گفت: در بحث اجرای طرح نخستین کاری که انجام شد ، طراحی از دو بعد آموزشی و سپس فنی بود. در واقع ما ابتدا بازدهی آموزشی را بررسی کردیم و بعد با کمک متخصصین به سراغ مسائل فنی آن رفتیم. در مرحله دوم وب سایت را که داده‌ها و برنامه‌های مربوط به کلاس‌ها در هر روز در آن نمایش داده می‌شد را مشخص و QR codeرا در محل ورود به مرکز مهارت‌های بالینی نصب کردیم. دانشجو به محض ورود به مرکز کد کیو آر را اسکن می‌کرد و از این طریق می توانست اطلاعات لازم در خصوص شماره کلاس، ساعت برگزاری کلاس و حتی نام و رتبه علمی استاد و محل رختکن را دریافت کند.
در مرحله بعدی با توجه به اینکه ساعت کلاس‌ها در مرکز تغییر می‌کند، از کارشناس مرکز خواستیم که به روزرسانی روزانه محتوا را داشته باشد و آنچه را که دانشجو اسکن می‌کرد به روزترین اطلاعات بود. در مرحله بعدی کار که بیشتر جنبه آموزشی کار مطرح بود یک QR codeرا پشت درب کلاس‌ها نصب کردیم که شامل فیلم‌های مربوط به فرایندهای آموزشی بود که قرار بود در آن کلاس به دانشجویان آموزش داده شود (این فیلم‌ها کاملاً متناسب با اهداف آموزشی درس مربوطه بود و با هماهنگی کامل استاد انجام می‌شد یعنی استاد در طراحی محتوای درس مشارکت داشت)، این موضوع منجر به یک فناوری جدید شد به نام کلاس وارونه به این صورت که دانشجو پیش از ورود به کلاس محتوا را دریافت می کرد و در کلاس بیشتر بحث در مورد سوالات و مشکلات یادگیری دانشجویان انجام می شد.
در نهایت فرم نظرسنجی مبتنی بر شاخص آمادگی فناوری (TRI) در بستر همین سامانه در اختیار دانشجویان قرار گرفت که نتایج آن شامل موارد زیر بود؛
1.مشارکت ۱۲۹ دانشجوی پزشکی و دستیار ( نرخ پاسخ به پرسشنامه ۸۴/۳۷) و تحلیل ۸۴ پرسشنامه
- 5/65 % دانشجویان از این فناوری بسیار راضی و راضی و حدود ۱۲ رضایت کم داشتند.
- از نظر آمادگی پذیرش فناوری، ۴۲درصد خوب، %57 متوسط و فقط ۱ درصد ضعیف بود.
دکتر عماد زاده در پایان با اشاره به پیشنهادات آموزشی، اجرایی و پژوهشی مربوط به این طرح گفت: پیشنهاد ما آن است که این روش در تمام کلاسهای دانشکده اجرا شود و توانمندسازی استادان برای به روز رسانی اطلاعات در زمینه کدهای پاسخ سریع (QR code) انجام شود. ( در درس کارآموزی شرح حال و معاینه فیزیکی، گروه های بیماریهای پوست و طب اورژانس از این تجربه استفاده می کنند ). پیشنهاد اجرایی ما نیز راه اندازی سیستم مشابه برای سایر کلاسهای آموزشی دانشکده با توجه به رضایت و سهولت اجرا می باشد و پیشنهاد پژوهشی اینکه مطالعه ای به صورت مداخله ای برای بررسی تاثیر آموزشی این نرم افزار بر پیامدهای برنامه درسی انجام شود.
