مسجد قلب تپنده یک جامعه است و با کارکردهای متنوع خود در روزهای کرونایی توانسته بار دیگر امید و همدلی را در جامعه جاری کند؛ جریانی که نمونه آن را در طرح «مسجد؛ سنگر سلامت» شاهد هستیم.
کمک‌های مؤمنانه از ابتدای شیوع کرونا هر بار در یک قالب بین مردم نمود پیدا کرد؛ یک‌بار با توزیع بسته‌های معیشتی، بار دیگر با توزیع ماسک و ضدعفونی اماکن عمومی و بار دیگر در قالب کمک به بیماران نیازمند کرونایی.
مدتی است طرحی به نام «مسجد؛ سنگر سلامت» در خراسان رضوی اجرایی می‌شود که با استقبال و حضور پرشور نیروهای جهادی و با محوریت مساجد استان همراه بوده است تا به افراد نیازمند کمک در روزهای کرونایی توجه ویژه‌ای شود.
برای اطلاع از جزئیات این طرح و اقداماتی که در آن انجام می‌شود، سراغ چند نفر از ائمه جماعات مساجد مشهد رفتیم. افرادی که محور فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در مساجد هر محله هستند و توانسته‌اند این طرح را به‌صورت متمرکز اجرا کنند.
مسجد؛ محل اعتماد مردم
حجت‌الاسلام حسن بهشتی نیک، امام جماعت مسجدالنبی واقع در خیابان مفتح شرقی مشهد ،مسجد را محل اعتماد مردم دانست و گفت: ما در زمانی که نیاز به کمک باشد، حضور فعال نمازگزاران را شاهد بودیم. مسجدی‌ها نسبت به اطرافیان خود دغدغه دارند و اگر مشکلی ببینند سعی می‌کنند آن را رفع کنند.
حجت‌الاسلام بهشتی با بیان اینکه مردم در موضوع کرونا، همچون سایر اوقات دست یاری به سمت مسجد دراز کردند، اظهار کرد: از ابتدای شیوع کرونا، فعالیت‌هایی ازجمله تهیه بسته‌های کمک معیشتی و توزیع بین نیازمندان توسط مردم انجام شد.
از ابتدای کرونا با نیروهای جوانی که داریم اعم از ائمه جماعات مساجد و خود مردم، نیازمندان را شناسایی کرده و تلاش شد در نیازهایی که دارند به آنها کمک کنیم
امام‌جمعه مسجدالنبی مشهد با بیان اینکه مسجد ما در حاشیه شهر واقع‌شده و بیش از ۷۰ مسجد را پشتیبانی می‌کنیم، اظهار کرد: از ابتدای کرونا با نیروهای جوانی که داریم اعم از ائمه جماعات مساجد و خود مردم، نیازمندان منطقه را شناسایی کردیم اقداماتی که با طرح مسجد، سنگر سلامت با قوت بیشتری در حال اجراست.
وی پرداخت قبوض آب و برق و کرایه عقب‌مانده اجاره نیازمندان را ازجمله برنامه‌هایی دانست که با حضور خیران و نیروهای بسیجی اجراشده است و گفت: در این طرح با شناسایی افراد مبتلا به کرونا، سعی کردیم آنها را در قرنطینه نیز یاری کنیم. از تهیه مواد غذایی گرفته تا تأمین دارو و پرستاری از این بیماران.
امام‌جمعه مسجدالنبی مشهد شادی دل یک مسلمان را بهای باارزشی برای اقداماتی مثل «مسجد؛ سنگر سلامت» عنوان کرد و گفت: وقتی با پاسخ به نیازهای این افراد، لبخندی بر لب‌هایشان نقش می‌بندد و شادی کودکانشان را می‌بینیم، بیش از قبل برای این کارها ترغیب می‌شویم.
همچنین حجت‌الاسلام محمد شریفی قلعه‌نویی، امام جماعت مسجد علی بن ابیطالب (ع) مشهد از انتخاب این مسجد به‌عنوان مسجد برتر و پیشگامی آن در طرح مسجد سنگر سلامت برایمان گفت و اظهار کرد: برای اجرایی شدن این طرح، بنرهایی حاوی اطلاعات طرح به همراه شماره و نشانی مسجد در مناطق مختلف محل نصب شد. یک نفر نیز به‌منظور انجام اطلاع‌رسانی این طرح در محله انتخاب شد.
حجت‌الاسلام شریفی ادامه داد: رایگان بودن هزینه درمان بیماران و یا کاهش بخش اعظمی از هزینه‌ها، تهیه مایحتاج خانواده برای کسانی که نمی‌توانستند از منزل بیرون بیایند، تذکر به کسبه‌ای که در زمان محدودیت‌های کرونایی مغازه را بازکرده و فعالیت داشتند و… ازجمله اقدامات ما در این طرح بود.
وی با اشاره به حضور ۵۰ نفر از مسجدی‌ها و بسیجیان در اجرای این طرح در منطقه، گفت: در این مدت حدود ۲۰۰ بسته معیشتی با مبلغ تقریبی ۵۰ میلیون تومان حاوی کالاهایی مثل روغن و برنج در اختیار نیازمندان محل و بیمارانی که فرصت کسب‌وکار در ایام بیماری از آنها گرفته‌شده بود و ازنظر مالی در مضیقه بودند، قرار گرفت.
کار اصلی در طرح «مسجد؛ سنگر سلامت» را جوانانی انجام دادند که داوطلبانه و با شور و علاقه و البته دغدغه مند حضور یافتند
حجت‌الاسلام سعید ایرجی، امام جماعت مسجد امام حسین (ع) در سید رضی ۵ از جوانان مسجدی برای فعالیت در طرح «مسجد؛ سنگر سلامت» تشکر کرد و بیان کرد: کار اصلی در این طرح را جوانانی انجام دادند که با شور و علاقه و البته دغدغه مند حضور یافتند. آنها تا فهمیدند قرار هست طرحی با این گستردگی در سطح هر محله برگزار شود، خود داوطلب شدند و مجدانه و سخت‌کوشانه پای‌کار ماندند.
وی با اشاره به شناسایی نیازمندان محل و خیران، گفت: یکی از طرح‌های ما که مورد استقبال مردم نیز قرار گرفت، شناسایی افراد سالمند محل و کمک به آنها برای خرید مایحتاجشان بود. در این طرح، از افرادی که سنشان بالا بود، خواسته شد که در شرایط کرونایی بیرون نیایند و به‌جای آنها و با برنامه‌ریزی صورت گرفته، جوانان خریدهایشان را انجام می‌دهند.
حجت‌الاسلام ایرجی توزیع ماسک، شناسایی بیماران کرونایی و ارجاع به پرستاران و مراکز درمانی، ضدعفونی فروشگاه‌های بزرگ و تهیه بسته‌های معیشتی را از دیگر اقدامات انجام‌شده توسط جوانان این مسجد ذکر کرد و افزود: سال‌هاست حضور مساجد در عرصه‌های مختلف زندگی مردم کمرنگ شده بود اما با این طرح، مسجد بار دیگر به جایگاه اصلی خود بازگشت.
امام جماعت مسجد امام حسین (ع) مشهد با بیان اینکه این طرح مانع جزیره‌ای عمل کردن و فعالیت‌های پراکنده در حوزه کمک‌های مؤمنانه شده است، افزود: الآن همه در مسجد جمع شده‌اند و هرکسی گوشه‌ای از کار را برعهده‌گرفته است؛ اگر فردی پرستار است، مسجدی هم هست و همه با یک هدف مشخص به مردم خدمت‌رسانی می‌کنند.
وی با بیان اینکه وحدت و نظمی که مسجد بین مردم ایجاد کرده، باعث تمرکز کارها و اثرگذاری بیشتر شده است، اظهار کرد: مردم اعتقادات خاصی نسبت به مذهب، دین و مسجد دارند و وقتی برنامه‌های اثرگذار مسجد را در ایام کرونا دیدند، خود نیز به وسط میدان آمده و برخی با پرداخت کمک‌های نقدی در خرید ماسک و مواد ضدعفونی و بسته‌های معیشتی و توزیع بین نیازمندان سهیم شدند.
از ظرفیت مساجد می‌توان برای همدلی بیشتر بین مردم استفاده کرد
حجت‌الاسلام ایرجی با بیان اینکه از ظرفیت مساجد می‌توان برای همدلی بیشتر بین مردم استفاده کرد، گفت: با توجه به روزهای کرونایی که همچنان درگیر آن هستیم، بنا شد کسانی که می‌خواستند مراسمی را در این شب برگزار کنند و به دلیل شرایط فعلی امکان برگزاری آن را ندارند، هزینه مراسم را به تهیه بسته‌های معیشتی اختصاص دهند. برای همین منظور صندوق‌هایی برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی در سطح محل تعبیه‌شده تا با خرید کالاهای ضروری، آنها را به دست نیازمندان برسانیم.
وی، طرح «مسجد سنگر سلامت» را مقدمه‌ای برای ادامه حضور اثرگزار مسجد در روزهای بعد از کرونا دانست و گفت: می‌توان با شناسایی نیازمندان که در این ایام صورت گرفته و با کمک خیران محل، برای همیشه آنها را موردحمایت قرار داد تا دیگر در هیچ محلی نیازمندی نباشد.
امام جماعت مسجد امام حسین (ع) مشهد اظهار کرد: ما پا را از فعالیت‌های کرونایی فراتر گذاشته و با حضور فعال در شبکه‌های مجازی و گزارش دهی به مردم محله خودمان، آنها را در جریان امور می‌گذاریم. وظیفه ماست که مسجد را توانمند کنیم زیرا با توانمند شدن مساجد، بسیاری از مشکلات جامعه حل می‌شود و مردم نیز با دیدن این اتفاقات نه‌تنها خوشحال شده بلکه خود حامی فعالیت‌های خیرخواهانه مسجد می‌شوند.
دو هزار و ۴۰۰ مسجد در طرح «مسجد؛ سنگر سلامت» در استان خدمت رسانی محله محور به مردم را انجام می‌دهند
حجت‌الاسلام مجتبی مهدوی ارفع، رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان‌های خراسان نیز با اشاره به فعالیت دو هزار و ۴۰۰ مسجد در طرح «مسجد؛ سنگر سلامت» بیان کرد: تعدادی از مساجد استان، خدمت‌رسانی محله‌محور به مردم را از ۲۰ آبان‌ماه تحت عنوان طرح «مسجد سنگر سلامت» آغاز کرده‌اند.
وی با بیان اینکه تاکنون ۲۰ هزار بیمار کرونایی در خراسان رضوی تحت پوشش طرح «مسجد سنگر سلامت» قرار گرفته‌اند، افزود: ۳۰ هزار داوطلب در خراسان رضوی برای بیماریابی و اطلاع‌رسانی محله‌محور در قالب گروه‌های ۱۵ تا ۲۰ نفره در مساجد سازمان‌دهی شده‌اند. همچنین در سطح تخصصی این طرح، ۱۶۷ پزشک و ۳۴۰ پرستار با مساجد همکاری دارند.
توزیع ۱۰ هزار بسته معیشتی بین بیماران کرونایی نیازمند
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان‌های خراسان به توزیع بسته‌های معیشتی توسط مسجدی‌ها در طرح «مسجد سنگر سلامت» اشاره کرد و گفت: در این طرح ۲۸ هزار بسته معیشتی در حال آماده‌سازی است که ۱۰ هزار بسته توسط نیروهای مردمی و بسیجی مساجد در اختیار بیماران کرونایی نیازمند، قرارگرفته است. بررسی رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در مراکز فروش محلی مانند سوپرمارکت‌ها و نانوایی‌ها نیز از خدمات حمایتی مساجد است.
غربالگری و قرنطینه بیماران کرونایی، توزیع بسته‌های معیشتی، رفع موانع شغلی، انجام کارهای شخصی مانند خریدهای بیماران، خدمات مراقبتی تخصصی، ارائه مشاوره‌های پزشکی و پرستاری، رسیدگی به وضعیت تغذیه بیماران از طریق طبخ و توزیع سوپ و نظارت بر اجرای دستورالعمل‌های بهداشتی ازجمله خدمات و فعالیت‌های دیگر مساجد استان به‌عنوان پایگاه‌های سلامت است که حجت‌الاسلام مهدوی ارفع به آنها اشاره کرد.
وی، ایده این طرح را مربوط به جلسات شورای قرارگاه مواسات و همدلی استان دانست و گفت: این جلسات از همان روزهای نخست کرونا به ریاست نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی و حضور نهادهای حکومتی و حاکمیتی استان تشکیل‌شده است.
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان‌های خراسان با بیان اینکه همه مجموعه‌های دولتی و مردمی در استان پای‌کار طرح «مسجد؛ سنگر سلامت» هستند، ائمه جمعه استان را پشتوانه قرارگاه مواسات و همدلی دانست و گفت: نمونه این طرح با گستردگی و کیفیتی که در استان در حال اجراست را در سایر کشور نداریم.
مهمترین ویژگی طرح مسجد سنگر سلامت، حرکت هم افزا از سوی همه نهادها و ائمه جمعه شهرستان‌ها است
وی، مهمترین ویژگی طرح مسجد سنگر سلامت را حرکت هم‌افزا از سوی همه نهادها و ائمه جمعه شهرستان‌ها دانست و گفت: مسجد محل رسیدن به خدا و عبادت و نماز است ولی کارکرد مسجد تنها مسائل معنوی نیست بلکه محل مجموعه کارکردهای فرهنگی اجتماعی است که باید در همه آن عرصه‌ها فعال شود.
حجت‌الاسلام مهدوی ارفع بیان کرد: ما باید فرهنگ‌سازی کنیم هم در موضوع گفتمان سازی مسجد طراز و هم تبیین ویژگی‌ها و شاخصه‌های این مسجد؛ ما باید در فرهنگ و باور مردم این نگاه را به وجود آوریم که مسجد، علاوه بر کارکرد هدایتگری، کارکردهای دیگری هم دارد.
مسجد؛ قلب تپنده جامعه
وی، مسجد را قلب تپنده جامعه دانست و افزود: وقتی کارکردهای مسجد در تمامی عرصه‌ها فعال شد، آن موقع است که می‌توانیم در مسیر تمدن اسلامی و محقق شدن بیانیه گام دوم انقلاب حرکت کنیم.
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان‌های خراسان با بیان اینکه مسجد، خود مردم است و مردم هم همان مسجدی‌ها، اظهار کرد: در بحث مواسات دیدید که مردم با چه شوق و اشتیاقی بسته‌های معیشتی را آماده و توزیع کردند. وقتی مردم بدانند کار به خودشان مربوط می‌شود، با شور و اشتیاق به میدان می‌آیند.
فعالیت مساجد در طرح «مسجد؛ سنگر سلامت» نشان داد که می‌توان از ظرفیت‌های مساجد در عرصه‌های مختلف جامعه استفاده کرد و بار دیگر مسجد طراز انقلاب را با همان ویژگی‌هایی که در زمان انقلاب از آن شاهد بودیم، ببینیم.
بدیهی است که اگر حضور مساجد در عرصه‌های مختلف پررنگ‌تر شود و به جایگاه اصلی خود بازگردد، بخش اعظمی از مشکلات مردم نیز قابل‌حل است.
