استاد گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: در وعده افطار ماه مبارک رمضان، بهتر است که باز کردن روزه با یک غذای سبک و کم حجم مثل؛ شیر و خرما، سوپ، نان و پنیر و سبزی و.. روزه فرد انجام و بعد از حدود نیم ساعت تا ۴۰ دقیقه شام میل شود، همچنین توصیه می‌شود در وعده سحر غذاهای پروتئینی همانند: تخم مرغ، گوشت یا مرغ مصرف شود.
دکتر محمد صفریان در گفتگو با وبدا، پیرامون آداب تغذیه در ایام روزه داری و فواید آن اظهار کرد: در ماه مبارک رمضان ، ما در طول روز مصرف مایعات و آب را کم می‌کنیم و این امر باید حتماً در طول شب جبران شود تا بدن دچار کم آبی نشود، در واقع بعد از چندین ساعت که دستگاه گوارش استراحت دارد نباید ناگهان در نوبت افطار حجم زیادی از غذا وارد معده شود و بهتر آن است که با یک غذای سبک و بسیار کم مثل؛ شیر و خرما، سوپ، نان و پنیر و سبزی و.. روزه فرد افطار شود و بعد از حدود نیم ساعت تا ۴۰ دقیقه شام میل گردد. همچنین توصیه می‌شود که از غذاهای چرب و شیرین در وعده افطار پرهیز گردد.
وی ادامه داد: در وعده سحر هم بهتر آن است که غذاهای پروتئینی مصرف شود همانند: تخم مرغ، گوشت یا مرغ و کمتر از غذاهای شیرین استفاده کنیم. مصرف گوشت به واسطه اینکه مدت بیشتری در دستگاه گوارش باقی می‌ماند احساس سیری به فرد خواهد داد.
دکتر صفریان خاطرنشان کرد: هرچند که روزه داری منافع زیادی دارد اما هدف از روزه داری در دین ما تهذیب نفس و خودسازی می‌باشد و بیشتر مسائل عبادی آن مطرح است، لذا همیشه مسائل مربوط به جسم و سلامتی در روزه داری مطرح نیست، اما در عین حال این نکته کاملاً واضح است که روزه گرفتن می‌تواند برای سلامتی فرد منافع زیادی داشته باشد؛ مشروط به اینکه در حین روزه داری مسائل و توصیه‌های مربوط به تغذیه سالم را مدنظر داشته باشند. لذا روزه داری می‌تواند برای پیشگیری از بسیاری بیماری‌ها همچون چاقی ، دیابت ، فشار خون و بیماری‌های التهابی کمک کننده باشد و فواید آن نیز مکرراً در مطالعات مختلف ثابت شده است.
رژیم های فستینگ؛ درمان هایی که به شیوه روزه داری عمل می کنند
وی در همین ارتباط افزود: آنچه که راجع به روزه‌داری در مقالات آمده، به دو دسته تقسیم می‌شود؛ اول مقالاتی که مربوط به مراکز مذهبی است و دارای گرایشات اعتقادی می‌باشد. در مورد این نوع از مقالات شاید استنباط آن باشد که نظرات علمی متأثر از دلایل اعتقادی است. اما دسته دیگر از مقالات که امروزه مورد توجه می‌باشند، در مجلاتی منتشر شده‌اند که این جهت‌گیری‌های مذهبی وجود ندارد و روزه‌داری آنها بر مبنای اعتقادات مذهبی نیست. این نوع از روزه داری می‌تواند به اشکال مختلف باشد از جمله اینکه، فرد مطلقاً چیزی نخورد و یا اینکه تنها آب آشامیده شود و از خوردن غذا پرهیز کند و... در این مطالعات که صرفاً جنبه‌های بیولوژیک مورد نظر است و جنبه‌های معنوی و مذهبی در نظر گرفته نمی‌شود هم، اثرات مفیدی را برای روزه داری مشاهده کرده‌اند و اکنون رژیم‌های فستینگ جزو رژیم‌هایی است که برای کاهش وزن همراه با کاهش ریسک بیماری‌های قلبی عروقی و کاهش سطح التهابات بدن مطرح می‌باشد.
وی اضافه کرد: در این مطالعات زمان روزه داری متغیر است و برخی آن را یکماه توصیه میکنند، برخی 40 روز و برخی بیشتر یا کمتر.. در این موارد مشاهده شده که اثرات روزه‌داری تا یک سال بعد برای فرد باقی می‌ماند .
ارتباط روزه داری با کاهش سفتی عروق ، ریسک سکته‌های مغزی و بیماری‌های قلبی- عروقی
دکتر صفریان با اشاره به مطالعات انجام شده در دانشگاه علوم پزشکی مشهد پیرامون بحث روزه داری گفت: یکی از عواملی که در گروه تغذیه دانشگاه ما، پیرامون بحث روزه‌داری مورد مطالعه قرار گرفت این بود که روزه داری می‌تواند سفتی عروق و ریسک سکته‌های مغزی و همینطور ریسک بیماری‌های قلبی- عروقی را کاهش بدهد و اثرات مفید زیادی داشته باشد. اما نکته مهم آن است که در زمان افطار از مصرف غذاهای چرب و شیرین پرهیز و به طور اصولی و مبتنی بر تغذیه سالم روزه‌داری انجام شود.
وی ادامه داد: جنبه دیگر روزه داری که مهم می‌باشد آن است که ما طی روزه‌داری نیاز غذایی‌مان حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش می‌یابد و بنابراین باید غذای کمتری در طول ماه مبارک مصرف کنیم، علت اینکه برخی از افراد در این ماه چاق می‌شوند همین نکته است و در واقع ولع گرسنگی و یا ترس از گرسنه شدن سبب پرخوری فرد می‌شود. در صورتی که باید بدانیم نیازهای غذایی ما در ماه مبارک رمضان کمتر می‌شود.
استاد گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین گفت: موضوع بعدی کسانی هستند که روزه داری برای شرایط فیزیولوژیک آنها مضر می‌باشد، البته بیماران کمی هستند که روزه‌داری برای آنها آسیب زننده است؛ مثلاً در مواردی که فرد دیابت کنترل شده ندارد و یا اینکه فشار خون او تنظیم نیست و ضروری است که داروهای خود را به شکل خاصی مصرف کند، در این افراد نیز روزه داری تجویز نمی‌شود، همچنین در برخی بیماری‌ها مثل سنگ صفرا و سنگ کلیه ممکن است چنین نظری از سوی پزشک وجود داشته باشد؛ هرچند که در مورد بسیاری از این بیماری‌ها نیز هنوز اختلاف نظرهایی وجود دارد و در بسیاری از موارد اگر ما بتوانیم قبل از ماه مبارک رمضان بیماری را کنترل کنیم و درمان‌های آن را به نحوی تنظیم کنیم که این امکان وجود داشته باشد تا داروها را در طول شب مصرف شود در این صورت باز هم امکان روزه داری با وجود بیماری فراهم خواهد بود.
وی با بیان اینکه برخی از افراد جامعه نسبت به روزه داری در طی ایام ماه مبارک رمضان آسیب‌پذیر هستند افزود: این افراد شامل کسانی می‌باشند که به هر دلیلی با شرایط جسمی موجود روزه نمی‌گیرند و در عین حال در خانواده ای زندگی میکنند که سایر افراد روزه‌دار هستند و لذا ممکن است تغذیه آنها آسیب ببیند مثل: سالمندان یا کودکان و بانوان باردار و... در واقع چون وعده غذایی اصلی در افطار و سحر تعریف می‌شود محتمل است که به دلیل روزه نبودن این افراد، آنها در وعده‌های یاد شده سر سفره نباشند و وعده ناهاری هم تهیه نشود و بنابراین آسیب ببینند، همچنین بیماران سرطانی که در بین خانواده خود زندگی میکنند و باید در وعده‌های اصلی غذای سالم و تازه مصرف کنند.
در مورد دختر بچه‌هایی که تازه به سن تکلیف رسیدند چنانچه از نظر رشد مشکلی نداشته و جثه خوبی داشته باشند می‌توان به آنها اجازه روزه گرفتن داد، در برخی مطالعات نشان داده شده که روزه گرفتن رشد قدی آنها را تحریک می‌کند اما در عین حال کسانی که کم اشتها و اصطلاحا بد غذا هستند و ممکن است تحمل روزه‌داری را نداشته باشند و وزنشان کاهش یابد نباید روزه بگیرند. همینطور در مورد بچه‌های کوچک‌تر هم که قصد داریم تعالیم روزه‌داری را به آنها بیاموزیم اصطلاحا روزه‌های کله گنجشکی می‌تواند مناسب باشد و اثرات تربیتی بسیار خوبی داشته باشد.
