عضو هیأت علمی ( استادیار ) گروه مامایی و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ضمن تأکید بر حفظ سلامت جنین و نوزاد و ارتقای سلامت مادران؛ به عنوان یکی از شاخص های اهداف توسعه پایدار، بحث مراقبت از جنین را نخستین قدم پیشگیری از سقط های عمدی و در ادامه مراقبتهای دوران بارداری تا زایمان برشمرد.
دکتر صدیقه عبداله پور، در گفتگو با وبدا و در راستای روز شمار هفته سلامت که با شعار " سرآغازی سلامت، آینده ای سرآمد" نامگذاری شده است، اهمیت موضوع مراقبت از جنین و نوزاد را به منظور تحقق آینده ای امید بخش مورد اشاره قرار داد و پیرامون آن گفت: بهداشت باروری رشتهای است که به حمایت، مشاوره، آموزش و درمان و در جهت بهبود سلامت زنان در تمامی دوران زندگیشان میپردازد و این دوران، از کودکی آغاز و تا دوران بلوغ، قبل از ازدواج، ازدواج، قبل از بارداری، بارداری، شیردهی، پس از زایمان، فرزندآوری، یائسگی ادامه مییابد.
وی، دوران بارداری را به عنوان یکی از مهمترین مراحل در زندگی زنان دانست و افزود: دوران بارداری میتواند نقش مهمی در ارتقای شاخصهای سلامتی داشته باشد؛ به نحوی که حفظ سلامت جنین و نوزاد و ارتقای سلامت مادران با کاهش مرگ و میر آنها و کاهش عوارض زایمانی به عنوان کلیدیترین شاخص در اهداف توسعه هزاره و اهداف توسعه پایدار مطرح میباشد.
استادیار گروه مامایی و بهداشت باروری با تأکید بر اینکه در بحث مراقبت از جنین، قدم اول پیشگیری از سقط های عمدی و در ادامه آن مراقبتهای دوران بارداری تا زایمان می باشد افزود: مطابق با کنفدراسیون بین المللی ماماها که شامل 132 انجمن مامایی در 113 کشور است، نقش ماماها در ارائه خدمات مراقبتی مرتبط با سقط جنین بر هیچ کسی پوشیده نیست و اکثر مراقبتهای پیشگیرانه و مشاوره جهت پیشگیری از سقط جنین بر عهده ماماهاست.
سالانه 25 میلیون سقط جنین ناایمن در جهان رخ می دهد
عضو هیأت علمی گروه مامایی و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی مشهد، همچنین گفت: تخمین زده می شود که سالانه 25 میلیون سقط جنین نا ایمن در جهان رخ می دهد و حداقل 23000 زن بر اثر عوارض ناشی از آن جان خود را از دست می دهند. بر همین اساس سقط جنین ناایمن در حال حاضر یک دستور کار جهانی است، چراکه 50 درصد از سقط جنین های جهانی ناایمن هستند و 97 درصد آن در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد.
وی اضافه کرد: طبق گزارشات اعلام شده 8 تا 13 درصد از سقط جنین های ناایمن هر سال به مرگ مادر و نزدیک به مرگ ختم و غالباً منجر به تعداد زیادی از عوارض کوتاه مدت و بلند مدت می شوند. ضمن اینکه مشاوره "کاهش آسیب" در افراد باردار متقاضی سقط جنین عمدی ضروری است و ماماها با استفاده از این مشاوره در خانم هایی که قصد سقط جنین دارند، یک ویزیت مشاورهای «پیش از سقط» را پیشنهاد می کنند و یک ویزیت بعدی «پس از سقط» را در صورتی که خانم متقاعد به انصراف از سقط نشده باشد ارائه می دهند. بر این مبنا، ماماها به عنوان ستون مراقبت های بهداشتی و درمانی، باعث کاهش سقط جنین، خدمات جامع ایمن و مؤثر را تسهیل و به دنبال آن تجربیات مثبت تولد را افزایش میدهند.
پیشگیری از سقط جنین در راستای سیاستهای افزایش جمعیت، اهمیتی بیش از پیش دارد
استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: سال 2013 در ایران میزان و نسبت سقط القایی 9 در 1000 خانم 15 تا 44 ساله برآورد شده است که مطمئناً کاهش آن در سالهای اخیر در راستای سیاستهای افزایش جمعیت، اهمیتی بیش از پیش دارد. همچنین بر اساس مطالعاتی که در ایران انجام شده است، در سال 2024 برخی علل همچون؛ روابط زناشویی ناپایدار، حاملگی های برنامه ریزی نشده و ترس از بارداری مجدد، علل سقط عمدی بوده که هر سه این علل با یک مشاوره اصولی توسط ماماها و بخصوص کارشناس ارشدهای مشاوره در مامایی قابل پیشگیری و درمان است. بنابراین اهمیت مراقبتهای دوران بارداری و زایمان به منظور تشخیص به موقع موارد نیازمند توجه در نتایج بارداری، موثر بوده و زایمانی ایمن و سالم را تضمین میکند.
دکتر عبداله پور خاطرنشان کرد: منظور از مراقبتهای دوران بارداری اقداماتی است که علاوه بر توجه به مراقبتهای جسمی مانند مجموعه ای از آزمایشات، معاینات ادواری و آنالیزهای پاراکلینیکی برای ارزیابی سلامت مادر و جنین انجام میگیرد، به مراقبتهای عاطفی روانی و حمایتی نیز توجه داشته باشد تا مادران از طریق دریافت خدمات مشاورهای، حمایتی، آموزشی و درمانی صحیح، بتوانند تجربه خوشایندی از بارداری و زایمان داشته باشند. این خدمات با هدف تولد نوزادی سالم بدون به خطر افتادن سلامت مادر میباشد تا با تشخیص علائم خطر، ارجاع به هنگام جهت درمان، پیشگیری از بروز عوارض بارداری و زایمان صورت پذیرد.
نیاز ویژه مادران باردار از جهت تغذیه ای، ورزشهای بارداری، کلاسهای آمادگی زایمان و...
عضو هیأت علمی گروه مامایی و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در ادامه به تغییرات فیزیولوژیک ایجاد شده در دوران بارداری، اشاره و تأکید کرد: این تغییرات مادران را نیازمند توجهات ویژهای از نظر تغذیه و رژیم غذایی، ورزشهای دوران بارداری، شرکت در کلاسهای آمادگی برای زایمان، علایم خطر دوران بارداری، معاینات دورهای و منظم میسازد تا تولد فرزندی سالم به سرمنزل مقصود برسد و روشن است که تولد نوزاد به روش طبیعی، ارجحترین نوع زایمان محسوب می شود. زیرا زایمان امری طبیعی است و زائو با سپری کردن دردهای زایمانی با حداقل مداخلات پزشکی بهترین نتیجه را حاصل خواهد نمود.
وی در همین ارتباط اضافه کرد: امروزه دردهای زایمانی با استفاده از روشهای زایمان بیدرد که معمولاً با مراقبتهای مامایی، حمایت مامای همراه در حین زایمان و شرکت در کلاسهای آمادگی برای زایمان محقق میشود، تا حد زیادی قابل کنترل بوده و مادران میتوانند از مزایای زایمان طبیعی بهرهمند شوند. این مزایا شامل شروع شیردهی بلافاصله پس از تولد و ارتباط عاطفی مادر و نوزاد به علت هوشیاری مادر و برقراری ارتباط پوست با پوست مادر-نوزاد میباشد که آغوش مادر در دقایق اولیه پس از تولد به عنوان مأمن آرامش بوده و در تنطیم علایم حیاتی نقش مؤثری دارد. این نوزادان در آینده احتمال چاقی، آسم، دیابت، بیماریهای گوارشی را به نسبت نوزادان متولد شده به روش سزارین کمتر تجربه مینمایند.
دکتر عبداله پور همچنین متذکر شد؛ دوران نقاهت بعد از زایمان طبیعی کمتر و مادران راحت تر می توانند به زندگی عادی خود برگردند. ضمن اینکه سلامت جسمی مادران از طریق کاهش خونریزی بعد از زایمان عوارض بیهوشی و بی حسی نیز به نسبت سزارین در زایمان طبیعی بسیار کمتر است. همچنین عوارض زایمانی در بارداریهای آینده بسیار کمتر است، چون برش رحم در سزارین قبلی، احتمال چسبندگیهای جفت و خونریزی شدید یا برداشتن رحم را در بارداری مجدد افزایش میدهد.
عضو هیأت علمی گروه مامایی و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی مشهد، این نکته را هم یادآور شد که در زایمان طبیعی شکلگیری حس مادر شدن و کاهش عوارض روانی پس از زایمان مانند افسردگی و استرس پس از ترومای زایمان به مراتب کمتر است و این موضوع باعث میشود که پدران نیز با خاطره خوشایندی نقش پدری خود را در کنار مادر و قدم نو رسیده ایفا نمایند و با دریافت آموزش و مشاوره زناشویی صحیح و متناسب با شرایط زوجین، بتوانند بیشترین مشارکت را در بارداری و زایمان و دوران پس از زایمان داشته باشند.
