عضو هیأت علمی گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: با توجه به شباهت علائم بیماری آسم و سرماخوردگی که شامل سرفه، تنگی نفس و خس خس سینه است، برخی افراد مبادرت به مصرف آنتی بیوتیک می کنند که این اقدامی اشتباه است و باید توجه داشت که تنها راهکار کنترل و درمان علائم آسم استفاده از اسپری است.
دکتر مهناز مزدوریان در گفتگو با وب دا، گفت: به طور کلی بیماری آسم در بین کودکان و بزرگسالان شیوع بالایی دارد و تقریباً بیش از ۳۵۰ میلیون نفر در جهان مبتلا به آسم هستند، بر همین اساس می توان گفت که آسم یکی از شایعترین بیماری های مزمن در بین کودکان و بزرگسالان است که گاهی سبب میشود افراد از امور مربوط به کار و تحصیل خود باز بمانند.
علائم آسم و زمینه های تشدید کنندهی آن
دکتر مزدوریان در خصوص نشانه های بیماری آسم و عوامل تشدید کننده آن هم گفت: علائم آسم معمولاً همراه با سرفههای خشک و اصطلاحاً حملهای است که میتواند به دنبال خندیدن، ورزش کردن، گریه کردن و همینطور تماس با برخی مواد شیمیایی یا اسپند دود کردن تشدید شود. تنگی نفس هم به صورت حمله ای میتواند اتفاق بیفتد و در فعالیتهای معمول تشدید شود.
وی در رابطه با زمان بروز علائم این بیماری اظهار کرد: نشانه های آسم معمولاً اوایل صبح آغاز میشود و حملات آن در طول شب خود را نشان میدهد. این علائم آسم می تواند شامل سرفه ، تنگی نفس و خس خس سینه باشد و باید به این نکته توجه داشت که خیلی از مواقع این علائم به عنوان علائم سرماخوردگی تلقی میشود و فرد شروع به مصرف آنتی بیوتیک مصرف میکند که همین اقدام نادرست در طول زمان مقاومت های آنتی بیوتیکی را ایجاد و بدن فرد را تضعیف می کند، این در حالی است که با یک تشخیص درست و به موقع میتوان مشکلات را رفع کرد.
فوق تخصص بیماریهای ریه و مراقبتهای ویژه در خصوص عامل ایجاد کننده یا تشدید کننده آسم نیز گفت: مواردی همچون گرده گیاهان ( به ویژه چنار و اقاقیا) و برخی بوهای تند مثل عطر و ادکلن و همینطور مواد شوینده نظیر وایتکس و تیرک سبب تشدید علائم میشود. در حال حاضر داشتن حیوانات خانگی یا اصطلاحاً پت هم، باب شده که یک سری عوامل حساسیت زا را میتواند به دنبال داشته باشد و به همین دلیل معمولاً ما از بیماران سوال میکنیم که آیا حیوانات خانگی مثل سگ گربه و یا پرندگان زینتی در منزل دارند یا خیر؟
وی اضافه کرد: آلایندههای شیمیایی و ریزگردها که متأسفانه این روزها با توجه به حجم آلودگی هوا بسیار درگیر آن هستیم نیز میتوانند تشدید کننده بیماری آسم باشند و همین طور برخی قارچها، کپکها و مایتها که موجودات بسیار ریزی هستند و میتوانند در بین تشک، بالشت و ... به ویژه در محیط گرم و مرطوب رشد بیشتری داشته باشند، برخی از داروها مثل آسپرین و مسکنهایی همچون بروفن و دیکلوفناک نیز میتوانند، در برخی افراد خاص موجب ایجاد آسم شوند و همینطور مواد دخانی مثل: سیگار یا قلیان و حتی سیگارهای الکترونیکی میتوانند آسم را ایجاد یا تشدید کنند.
باورهای نادرست درخصوص بیماری آسم
عضو هیأت علمی گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در خصوص باورهای نادرست پیرامون بیماری آسم هم گفت: گاهی تصور میشود آسم بیماری دوران کودکی است و خود به خود هم برطرف میشود، در صورتی که ما ترمی داریم با عنوان آسم در بالغین و میانسالان که اولین تظاهر آسم میتواند در سنین دهه ۵ یا ۶ باشد و بنابراین باید همیشه به این تشخیص فکر کنیم، باور غلط دیگر این است که آسم یک بیماری عفونی است و باید آنتی بیوتیک مصرف شود چون خیلی مواقع، این بیماری با سینوزیت و سرماخوردگی اشتباه گرفته میشود. همچنین تصور میشود که ورزش کردن میتواند آسم را تشدید کند، که این هم یک باور غلط است و از نگاه ما تنها تفاوت یک فردی که آسم دارد و ورزش میکند با فردی که آسم ندارد، وجود یک اسپری است و فرد مبتلا به آسم تمام فعالیتهای روزانه و ورزشی خود را حتی در حد حرفهای میتواند انجام دهد.
دکتر مزدوریان ادامه داد: همچنین در بزرگسالان این تصور نادرست وجود دارد، که اگر دچار خس خس سینه و سرفه و تنگی نفس شدند باید کورتون استفاده کنند تا علائم فروکش کند و صبر نمیکنند که اسپری تنفسی اثر کند، این افراد نمیدانند که در دراز مدت اثر داروهایی مثل کورتون عوارضی مثل دیابت، پوکی استخوان و فشار خون را ایجاد میکند و لذا بیماری آسم تنها باید با یک اسپری کنترل شود. باور غلط دیگر این است که اسپریهای تنفسی سبب میشود ریه از کار بیفتد و وابستگی یا اختلال در تنفس ایجاد کند که این تصور هم کاملاً اشتباه است و در واقع اسپری هایی که تجویز میشود، منجر به اتصال مجاری هوایی میشود و کمک میکند به بهبود تنفس و بهبود اکسیژن رسانی و هیچ عارضهای برای بیماران حتی کسانی که سالهای سال این دارو را مصرف میکنند نخواهد داشت.
دانشیار گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تأکید کرد: آسم در هر سنی و هر زمانی از کودکی تا کهنسالی میتواند اتفاق بیفتد و اینکه آسم یک بیماری عفونی نیست و حتماً باید توجه کنیم که آنتی بیوتیکها اثر درمانی بر آسم ندارد و تنها در دراز مدت یک مقاومت آنتی بیوتیکی در فرد ایجاد میشود. عفونتهای ویروسی مثل آنفولانزا و کرونا میتواند ایجاد کننده حملات آسم یا تشدید کننده آن باشد اما معمولاً با یک درمان علامتی و درمان بیماری زمینهای وضعیت آسم هم کنترل میشود. در مجموع اگر فردی آسم داشته باشد و آن را کنترل کند قطعاً زندگی نرمالی خواهد داشت.
دکتر مزدوریان خاطرنشان کرد: اساس درمان آسم استفاده از اسپریهای تنفسی است که التهاب را در داخل مجاری راههای هوایی کم میکند و این باور غلط هم در مورد اسپری های سریع العمل مثل اسپری سالبوتامول وجود دارد، خیلی از بیماران نمیدانند که این اسپری تنها برای برطرف کردن حملات آسم است و اسپری که به طور مداوم بخواهد سطح التهاب راههای هوایی را کم کند، نیست.
عضو هیأت علمی گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین گفت: از نظر تعاریف اگر فردی بیش از دو نوبت در هفته نیاز به اسپری سالبوتامول داشته باشد حتماً باید وارد اپروچهای تشخیصی و درمانی شود و درمانهای بعدی را برای بیمار آغاز کنیم. افراد آسمی همانطور که ذکر شد با یک فرد معمولی فرقی ندارند جز اینکه باید اسپری استفاده کنند و در روزهای آلوده در سطح شهر تردد نکنند و از خوردن برخی موادی که پر ادویه و سسدار یا میوههایی مثل خربزه، بادمجان و.. اجتناب و همینطور از حیوانات خانگی و پرندگان زینتی که تشدید کننده حملات آسم هستند دوری کنند.
وی اضافه کرد: در مورد افراد مبتلا به آسم باید در سرویسهای بهداشتی استفاده از مواد شوینده به حداقل برسد و همینطور اسپند دود کردن، برای این افراد مناسب نیست. همچنین توصیه میشود که اواخر شهریور و اوایل مهرماه افراد دچار آسم واکسن آنفولانزا را بزنند چون ریسک عفونت آنها کاهش مییابد و شدت بیماری کمتر میشود. بانوانی هم که دچار آسم هستند و باردار میشوند، چنانچه تحت نظر پزشک باشند هیچ مشکلی به لحاظ کنترل بیماری نخواهند داشت و نوزاد سالم و با وزن مناسب به دنیا میآورند.
دکتر مزدوریان در پایان با بیان اینکه 90 درصد آسم در کودکان جنبه ارثی دارد افزود: در مورد این کودکان باید بررسی شود که آیا افراد درجه یک خانواده هم به آسم دچار هستند یا خیر؟ که این موضوع به کنترل و درمان آسم کودکان هم کمک خواهد کرد.