مدیر گروه تکنولوژی پرتو شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: رشته تکنولوژی پرتو شناسی به عنوان یکی از بازوهای توانمند پزشکان در تشخیص بیماری ها در قالب اقدامات تصویر برداری، شناخته می شود.

به گزارش وب دا؛ دکتر محسن اسدی نژاد در ارائه گزارشی از فعالیت های گروه تکنولوژی پرتو شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سه حوزه آموزش، پژوهش و بالین، گفت: این گروه بسیار  قدیمی و سابقه پذیرش دانشجو در آن به سال 1345 باز می گردد.

وی ادامه داد: از آن زمان به این سو تغییرات بسیاری در رشته و مقاطع تحصیلی صورت گرفته است به نحوی که اکنون تربیت دانشجو در مقطع کارشناسی پیوسته صورت می گیرد. گروه دارای سه عضو هیات علمی است که به احتمال قوی تا اواخر سال جاری تعداد اعضای هیأت علمی به پنج نفر ارتقا خواهد یافت.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: از نظر امکانات در وضعیت مناسبی قرار داریم  اگر چه در شرایط فعلی مقداری در راه اندازی آزمایشگاه ها و اتاق پراتیک در محدودیت قرار گرفته ایم؛ اما امیدواریم در آینده نزدیک این محدودیت ها بر طرف شود.

دکتر اسدی نژاد تاکید کرد: دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در بخش های تصویربرداری بیمارستان ها و مراکز تصویربرداری مشغول به کار خواهند شد؛ که عمده این فعالیت ها تصویربرداری در بخش های رادیولوژی، سی تی اسکن، ام ار ای، ماموگرافی، آنژیوگرافی و در برخی مواقع در بخش هایی مانند پزشکی هسته ای و رادیوتراپی خواهد بود.

عملکرد دانش آموختگان گروه در تشخیص صحیح بیماری بسیار حائز اهمیت است

وی عملکرد دانش آموختگان این گروه را در تشخیص صحیح بیماری ها بسیار حائز اهمیت و ارزشمند دانست و افزود: این رشته به عنوان یکی از بازوهای توانمند پزشکان در تشخیص به کار می رود به نحوی که علاوه بر معاینه فیزیکی از بیمار، دو اقدام تشخیصی بسیار مهم آزمایشگاه و تصویر برداری نیز در تشخیص صحیح بسیار تاثیر گذار هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد کار پزشکی را کاری تیمی دانست و بیان داشت: هر کدام از اعضای تیم پزشکی در درمان جایگاه خود را دارند و در صورتی تیم موفق عمل می کند؛ که تمامی اعضا کار خود را درست انجام داده و به حوزه کاری خود مسلط باشند.

بیمار باید حداقل هزینه از نظر مالی، زمانی و آثاری را پرداخت کند

 دکتر اسدی نژاد ابراز داشت: بر این اساس باید تلاش شود؛ تا بیمار با حداقل هزینه از نظر مالی، زمانی و آثاری که می تواند برای بیمار در قبال انجام این اقدامات(پرتو درمانی) زیان بار باشد، درمان و اقدامات تشخیصی خود را دنبال کند.

مدیر گروه تکنولوژی پرتو شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، بیان داشت: دانشجویان در کوریکولوم این رشته باید دروس عمومی، پایه، اختصاصی و تعداد زیادی واحدهای کارآموزی و کارورزی در عرصه را بگذرانند؛ به نحوی که در دروس اختصاصی با مبانی این علم آشنا و در دوره های کارآموزی و کارورزی این مبانی را در عمل به کار می گیرند.

وی خاطر نشان کرد: دانشگاه در بخش های تصویربرداری امکانات بسیار خوبی دارد و از این جهت بخش های زیادی برای دانشجویان جهت آموزش وجود دارد. البته مشکلاتی از جمله پذیرش بیش از ظرفیت دانشجو نیز وجود دارد که کیفیت آموزش را تحت تاثیر قرار می دهد.

دکتر اسدی نژاد، تاکید کرد:  تعداد دانشجویان در سال جاری علی رغم مکاتبات و اعلام ظرفیت گروه (20 دانشجو) به 47 دانشجو رسیده است؛ که این افزایش دو برابری، در آموزش دروس عملی که نیازمند فضای آزمایشگاهی و امکانات است تاثیر منفی خواهد گذاشت.

در اتاق پراتیک دانشجویان بر روی مولاژ (بیمار نما) تکنیک های مختلف تصویربرداری را تمرین می کنند

مدیر گروه تکنولوژی پرتو شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، خاطر نشان کرد: در اتاق پراتیک دانشجویان اقداماتی که باید در بیمارستان بر روی بیمار انجام دهند بر روی مولاژ (بیمار نما) تمرین می کنند.

وی تاکید کرد: رشته رادیولوژی رشته گسترده ای بوده و به سرعت در حال پیشرفت است. در حقیقت این علم با مهندسی و پزشکی در ارتباط و این دو دانش در آن تاثیر گذار می باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفت: حوزه تحقیقات در این علم بسیار وسیع تر از این است، که در انتظار کاربرد آن به سرعت در بالین باشیم و گاها تحقیقات در علوم پایه سال ها طول می کشد تا  به حوزه بالین برسد.

دکتر اسدی نژاد خاطر نشان کرد: پرتوگیری عموم مردم از پرتوهای یونساز به طور کلی به دو حوزه پرتوگیری از منابع مصنوعی که عمدتا مصارف پزشکی دارند و پرتوگیری از منابع طبیعی تقسیم بندی می شود. پرتوهای کیهانی، گاز رادون و مواد رادیواکتیو موجود در آب و غذا و هوا از جمله منابع مصنوعی محسوب می شوند که عموم مردم را تحت تاثیر قرار می دهند. البته نوع و میزان این مواد رادیواکتیو در نقاط مختلف جهان متفاوت است. در این حوزه طرح های پژوهشی مختلفی توسط اساتید گروه انجام شده است و نتایج آن ها نیز در مقالات علمی به چاپ رسیده اند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: در حوزه رادیوتراپی انتخاب پروتکل های درمانی بیماران دارای اهمیت است و باید تلاش شود؛ تا پروتکل های مختلف را با هم مقایسه کرده و به پروتکلی که عوارض کمتری برای بیمار و بازدهی بالاتری در درمان  دارد رسید.

مدیر گروه تکنولوژی پرتو شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان داشت: در پزشکی هسته ای مواد رادیواکتیو به طرق استنشاقی، تزریقی و خوراکی وارد بدن می شود و با تجمع در قسمت خاصی از بدن با تابش پرتوها منجر به تشکیل تصاویر تشخیصی و یا انجام اقدام درمانی می شوند.

 وی گفت: به عنوان مثال ید رادیواکتیو پس از خورانده شدن به بیمار در غده تیروئید وی تجمع پیدا کرده و سپس با تابش پرتوها بر اساس پرکاری، کم کاری، کیست تومور و... تشخیص یا درمان خاص را انجام می دهد.

طراحی فیلتر نرم افزاری جهت تهیه اطلاعات بهتر از تصاویر در حال انجام است

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، بیان داشت: در تصاویر دیجیتال پزشکی می توان با نرم افزارهای مختلف، الگوریتم ها و متدهای مختلف تصاویر را پردازش  کرد؛ تا بتوان کیفیت تصویر را ارتقا داد؛ که محققان گروه در  خصوص طراحی فیلترهای نرم افزاری برای تصاویر پزشکی اقداماتی انجام داده اند.

 دکتر اسدی نژاد بیان داشت: یکی از مسائل اصلی ما در حوزه پرتوهای یون ساز؛ آثار بیولوژیک تابش پرتوهای یون ساز بر بیمار است. در این خصوص عمده مردم اطلاعاتی دارند و قاعدتا برای ما نیز یک سری اصول علمی جهت استفاده از این پرتوها وجود دارد.

مدیر گروه تکنولوژی پرتو شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به سه اصل در استفاده از پرتوهای یون ساز اشاره کرد و گفت: یکی از این اصول اصل توجیه پذیری است؛ یعنی زمانی تابش پرتوهای یون ساز برای بیمار موجه است؛ که فواید این تابش بیش از ضررهای آن باشد.

وی افزود: بنابراین اگر تکنولوژی وجود داشته باشد؛ که ما را به هدف تشخیصی بدون استفاده از پرتوهای یون ساز برساند دیگر استفاده از این پرتوها توجیه پذیر نیست.

حداقل تابش پرتوهای یون ساز در اصل بهینه سازی مورد تاکید است

 عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان داشت: در اصل بهینه سازی نیز باید تلاش شود تا با حداقل تابش پرتوهای یون ساز، تشخیص صورت گیرد که در این راستا باید از پیشرفته ترین تکنولوژی، بهترین دستگاه ها و روش ها استفاده شود تا با کمترین میزان تابش پرتوهای یون ساز هدف خود را تامین کنیم.

دکتر اسدی نژاد بیان داشت:  اصل سوم حدود دوز است که به این معنی است که پرتوکاران، بیماران و عموم مردم برای اقدامات مرتبط با پرتوها دارای حدود مجازی توصیه شده ای هستند که بایستی رعایت شود. پرتو کار مجاز نیست هر اندازه که می خواهد تابش پرتوهای یون ساز را داشته باشد و باید همه این اصول در ارتباط با بیمار، پرتو کار و سایر افراد(همراه بیمار) به کار گرفته شود.

 مدیر گروه تکنولوژی پرتو شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد یادآور شد: ما اطمینان داریم تابش این پرتوها به بدن آسیب هایی می رساند؛ اما تلاش داریم سود پرتودهی تشخیصی یا درمانی بسیار بیشتر از آسیب ناشی از پرتوگیری باشد و پژوهش های بسیاری در این حوزه انجام می شود.

با بالا بردن اطلاعات عمومی ترس و اعتمادهای بی جا در حوزه استفاده از پرتوهای یون ساز از میان می رود

وی به ترس مردم از شیمی درمانی و رادیوتراپی اشاره کرد و گفت: این دغدغه در خصوص پرتوهای یون ساز و عوارض آن دغدغه همه دنیا است؛ این پرتوها مانند تیغ جراحی مفید و خطرناک هستند؛ که با بالا بردن اطلاعات عمومی جامعه تلاش در از میان بردن ترس و اعتمادهای بی جا در این حوزه داریم.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: سه نحوه دسته بندی در خصوص  آثار بیولوژیک استفاده از پرتوهای یون ساز برای بیمارانی که تابش این پرتوها جهت درمان آنها ضروری می باشد وجود دارد. اول دسته بندی این آثار به دو گروه آثار احتمالی و آثار قطعی است.

دکتر اسدی نژاد با بیان این که آثار احتمالی بروز قطعی ندارند، بیان داشت: در آثار احتمالی کمترین میزان پرتو گیری می تواند منجر به ایجاد آثار یا عوارض در فرد پرتودیده شود به نحوی که در این دسته بندی   با کمترین میزان پرتو گیری احتمال بروز آثار وجود دارد؛ اما در آثار قطعی پرتو گیری باید از عددی به عنوان حد آستانه بروز اثر بیشتر شود؛ تا آثار بروز پیدا کرده و در صورتی که کمتر باشد اصلا ایجاد نمی شود.

آب مروارید از آثار قطعی تابش پرتو های یونساز بر قرنیه است

وی با تاکید بر این که تمام تلاش ما رخ ندادن آثار قطعی است،تصریح کرد: آب مروارید یا کدورت عدسی چشم از آثار قطعی تابش پرتوهای یونساز است؛ به این معنا که اگر پرتو گیری از حد آستانه بیشتر باشد، بیمار دچار آب مروارید خواهد شد.

مدیر گروه تکنولوژی پرتو شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به نحوه دوم دسته بندی آثار به دو گروه آثار زودرس و دیررس اشاره و خاطر نشان کرد: در برخی آثار در فاصله زمانی کمی از تابش پرتوهای یون ساز ، آثار بروز پیدا می کند؛ مانند ریزش مو در رادیوتراپی؛ اما برخی آثار دیر رس مانند نقص ژنتیکی سال ها بعد خود را نشان می دهند.

اثار ژنتیکی پرتوهای یون ساز در آینده ظاهر می شوند

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به آثار بدنی و ژنتیکی استفاده از پرتوهای یون ساز به عنوان نحوه سوم دسته بندی این آثار اشاره و تاکید کرد: آثار بدنی در فرد پرتو دیده ظاهر می شود؛ اما اثار ژنتیکی می تواند به نسل یا نسل های بعد فرد پرتودیده منتقل شود که فرزندان ناقص متولد ناشی از انفجار بمب های اتمی در ناکازاکی و هیروشیما از شواهد این دسته هستند.

دکتر اسدی نژاد بیان داشت: در بسیاری از اقدامات تشخیصی و درمانی ما تلاش داریم تا دوز پرتو را کمتر از حد مجاز نگه داریم  یا نواحی حساس بیمار به پرتوها را محافظت کنیم تا از احتمال یا شدت بروز چنین آثاری کم کنیم.

جنین بیشترین میزان اثر و آسیب پذیری را در برابر تابش پرتوهای یون ساز دارد

وی به اهمیت سلامت جنین اشاره و ابراز داشت: جنین دارای سلول های نابالغ، در حال رشد و تکثیر و فعالیت متابولیک بالا است به همین جهت حساسیت زیادی به پرتوهای یون ساز نشان می دهد به نحوی که انسان در این دوره بیشترین میزان اثر و اسیب پذیری را در برابر تابش این پرتو ها دارد.

مدیر گروه تکنولوژی پرتو شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اضافه کرد: بر اساس قاعده 10 روز که تعریف علمی بسیار دقیقی دارد باید مراقبت کرد تا تابش پرتوهای یون ساز به خانم های متاهلی که در سنین باروری هستند در موارد غیر اورژانس تنها در 10 روز اول دوره عادت ماهیانه انجام گیرد.

دکتر اسدی نژاد تصریح کرد: در این زمان تخمک هنوز آزاد نشده و احتمال باروری زن بسیار پایین است؛ به خصوص اگر بیمار در ناحیه شکم و لگن تحت تابش پرتوهای یون ساز قرار بگیرد بسیار لازم است که در صورت غیر اورژانسی بودن، تابش پرتوهای یونساز در 10 روز اول دوره عادت ماهیانه صورت گیرد.

تابش پرتوهای یون ساز در دوران بارداری می تواند موجب سقط جنین شود

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: تابش پرتوهای یون ساز در دوران بارداری می تواند موجب سقط جنین و ایجاد ناهنجاری رشد و مشکلات اسکلتی شود.

وی در پایان خاطر نشان کرد: این گروه همکاری های خوبی با گروه های فیزیک پزشکی، رادیولوژی بالینی، بینایی سنجی و شنوایی سنجی دانشگاه دارد.

نوشتن دیدگاه