عضو هيأت علمي گروه نفرولوژي دانشگاه علوم پزشكي مشهد به افراد مبتلا به بیماری کلیوی ناشی از دیابت توصیه كرد؛ مقدار سدیم (نمک) مصرفی خود را به کمتر از دو گرم در روز محدود نموده و علاوه بر پرهیز از مصرف سیگار، به كاهش وزن خود در صورت افزایش وزن اقدام نمايند.

دکتر زهرا لطفی در گفتگو با وبدا، ضمن مهم برشمردن نقش کلیه ها در ساختار عملکردی بدن انسان، از جمله این نقش ها را فیلتراسیون خون و دفع مواد زائد، نمک و آب اضافی دانست و گفت: چنانچه کلیه ها به هر علتی  دچار نارسایی شوند، قادر به انجام وظایف خود نبوده و با پیشرفت  نارسایی کلیه زمینه برای بروز برخی بیماری ها از جمله؛  نارسایی قلبی و فشارخون بالا ایجاد می شود.

وی بیماری دیابت را یکی از مهمترین علل بروز نارسایی های کلیوی عنوان و اضافه کرد: در بیماری کلیوی ناشی از دیابت معمولاً تا زمانی که حداقل 80 درصد از عملکرد کلیه ها از بین نرود ممکن است هیچ علامتی ایجاد نمی شود و این وضعیت فرد را در معرض خطر ابتلا به بیماری کلیوی پیشرفته تر قرار می دهد که در نهایت  ناگزیر به استفاده از روش های جایگزین کلیه مثل دیالیز یا پیوند خواهیم بود.

وجود آلبومین در ادرار؛  نشانه ای از بیمار  بودن کلیه ها

فوق تخصص بيماري هاي كليه همچنین، با بیان اینکه افراد مبتلا به دیابت در معرض خطراتی همچون حملات قلبی، سکته مغزی، از دست دادن بینایی، آسیب عصبی وبیماری کلیوی وفشار خون بالا نیز قرار دارند افزود: برای تشخیص بیماری کلیوی ناشی از دیابت، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی بر آزمایش هایی تکیه دارند که طی آن سطح پروتئین (آلبومین) در ادرار و آزمایش خون برای ارزیابی سطح عملکرد کلیه اندازه گیری می شود و هنگامی که کلیه ها به طور طبیعی از عملکرد خوبی برخوردارند، از نشت آلبومین به ادرار جلوگیری می کنند، بنابراین وجود آلبومین در ادرار، می تواند نشانه ای از بیمار  بودن کلیه ها باشد.

وی خاطرنشان کرد؛ چنانچه در آزمایش ادرار بیماردیابتی آلبومین حتی درمقادیر کم وجود داشته باشد (میکروآلبومینوری کمتر از ۳۰۰میلی گرم در روز ) نشان دهنده خطر بالاتر از حد متوسط ابتلا به بیماری قلبی وکلیوی در این افراد است. همچنین آزمایش ادراری که برای تشخیص بیماری کلیوی دیابتی استفاده می شود، بایستی برای نظارت بر وضعیت فرد در طول زمان تکرار شود.

زمان مناسب پایش بیمار دیابتی از جهت درگیری های کلیوی

عضو هيأت علمي گروه نفرولوژي دانشگاه علوم پزشکی مشهد ، درخصوص زمان مناسب پایش بیمار دیابتی بمنظور بررسی درگیری های کلیوی گفت: انجام آزمایش ادرار جهت بررسی دفع آلبومین و عملکرد کلیه، در افراد مبتلا به دیابت نوع يك حدود پنج سال پس از تشخیص و در افراد مبتلا به دیابت نوع دو، از زمان تشخیص دیابت هرسال یکبار و سپس براساس درگیری کلیه براساس نظر نفرولوژیست انجام می شود.

وي درباره عوامل افزایش دهنده خطر ابتلای به بيماري كليوي ديابتي گفت: سابقه خانوادگی بیماری کلیوی یا تعلق به گروه‌های قومی خاص نظير؛ آفریقایی، آمریکایی، مکزیکی، هندی و...  می‌تواند، خطر ابتلا به بیماری کلیوی دیابتی را افزایش دهد. علاوه بر این موضوع، عوامل متعددی وجود دارد که باعث ايجاد خطر ابتلا به بیماری کلیوی دیابتی خواهند شد و برخلاف سابقه خانوادگی  می توان آنها را تغییر داده و کنترل کرد.

دکتر لطفی اضافه کرد؛ از جمله ريسك فاكتورهاي قابل تغيير اين بيماري، افزایش مزمن قند خون، اضافه وزن یا چاقی، مصرف سیگار، پرفشاري خون و كلسترول بالا می باشد.

فوق تخصص نفرولوژي دانشگاه در بحث پیشگیری و درمان این بیماری نیز گفت: افراد اغلب به حفظ سطح قند خون خود در محدوده مناسب توصیه می شوند و همچنین  به نظر می رسد که کنترل فشار خون به اندازه کنترل قندخون حائز اهمیت خواهد بود؛ چرا که قند خون بالا و فشار خون بالا به طور هماهنگ، به رگ‌های خونی و سیستم‌های اندام ها آسیب می‌رسانند.

اقدامات پیشگیرنده در جهت عدم ابتلاء به بیماری کلیوی

دکتر لطفی از مهم ترین اقدامات پیشگیری کننده در جهت عدم ابتلاء به بیماری کلیوی و محافظت بدن در برابر سایر عوارض بيماري دیابت را، انتخاب سبک زندگی سالم و نگه داشتن قند خون نزدیک به نرمال ذكر كرد و افزود: نگه داشتن قند خون نزدیک به نرمال، می تواند به جلوگیری از عوارض طولانی مدت دیابت کمک کند.

وی اضافه کرد: حد نرمال گلوکز خون ناشتا و سطح گلوکز خون برای جامعه هدف، قبل از هر وعده غذایی 80 تا 120 میلی گرم در دسی لیتر (4.4 تا 6.6 میلی مول در لیتر) است، اما با این حال، این اهداف ممکن است به صورت فردی بررسی شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه ضمن توصيه به بيماران مبتلا به ديابت جهت انجام آزمايش قند خون سه ماهه متذکر شد؛ آزمایش خون هموگلوبین A1C  از جمله آزمایشاتی است که برای نظارت بر سطح قند خون استفاده می شود و نتیجه میانگین سطح قند خون را در طول یک تا سه ماه گذشته فراهم می کند.

وی ادامه داد: بطور معمول A1C   7%یا کمتر از آن نرمال در نظر گرفته مي شود، که معرف میانگین گلوکز خون 150 میلی گرم در دسی لیتر (8.3 میلی مول در لیتر) است و حتی کاهش اندک در A1C خطر عوارض مرتبط با دیابت را تا حدودی کاهش می دهد.

راهکارهای درمانی دیابت؛ انسولین و داروهای خوراکی

عضو هيأت علمي گروه نفرولوژي دانشگاه پیرامون درمان بيماري ديابت هم گفت: دیابت نوع یک، با استفاده از انسولین قابل درمان است و برای درمان دیابت نوع دو، اغلب از سایر داروهای خوراکی استفاده می شود. البته برخی از آنها برای استفاده در افراد مبتلا به مشکلات کلیوی توصیه نمی شود، در حالی که برخی دیگر ممکن است به كاهش پیشرفت بیماری کلیوی کمک کنند.

فوق تخصص بيماري هاي كليه دانشگاه، با اشاره به اين نكته كه بسیاری از افراد مبتلا به بيماري دیابت، به فشار خون بالا نیز مبتلا هستند، افزود: اگر چه بيماري فشار خون بالا داراي علائم کمی است، اما می تواند دو اثر منفی از جمله فشار بر سیستم قلبی عروقی و پیشرفت عوارض دیابت در کلیه و چشم را تسریع کند.

وی همچنین یادآور شد؛ فشار خون بالا مشکل شایعی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 است، اما بروز آن  بسته  به مدت  زمان شروع دیابت متفاوت است. ضمن اینکه در دیابت نوع 1، شیوع فشار خون بالا در زمان تشخیص کم است و متعاقباً طی چندین دهه افزایش می یابد. اما در دیابت نوع 2، بخش قابل توجهی از بیماران در زمان تشخیص دیابت، فشار خون بالا دارند.

دکتر لطفی همچنین گفت: به طور کلی، بیماران مبتلا به دیابت در مقایسه با جمعیت عمومی در معرض خطر قلبی عروقی بالاتری هستند و بنابراین، بهتر است کنترل شدید فشار خون دراین افراد مد نظر باشد. همچنین مداخلات غیردارویی باید در صورت لزوم برای همه بیماران مبتلا به فشار خون بالا تجویز شود که شامل؛ محدودیت نمک ,کاهش وزن؛ افزایش مصرف میوه های تازه، سبزیجات و محصولات لبنی کم چرب، افزایش ورزش، اجتناب از سیگار کشیدن و همچنین اجتناب از مصرف الکل است  .

فوق تخصص نفرولوژي دانشگاه، با تأكيد بر اينكه همه افراد مبتلا به بیماری کلیوی دیابتی، به حداقل یک نوع دارو برای کاهش فشار خون خود نیاز دارند ودر بیشتر موارد ممكن است دو نوع دارو براي بيماران مورد نیاز باشد، اضافه كرد: چندین دارو می توانند برای این منظور استفاده شود، اما داروی مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (مهارکننده اختصاری (ACE) یا داروهای مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین به ‌ویژه برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی دیابتی مفید هستند، زیرا میزان آلبومین را در ادرار کاهش می‌دهند و می‌توانند از پیشرفت بیماری کلیوی مرتبط با دیابت جلوگیری کرده یا آن را کاهش دهند.

وی اضافه کرد؛ در واقع، فواید کلیه براي مهارکننده‌های ACE و ARB  تا حدي قوی است که ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی گاهی آنها را برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی دیابتی که فشار خون طبیعی و دفع پروتیین  دارند، نیز تجویز می‌کنند.

دکتر لطفی همچنین گفت: پس از شروع درمان و تغییر سبک زندگی برای بیماری کلیوی، باید آزمایشات ادرار و خون را تکرار کرد تا ميزان سطح آلبومين ادرار مشخص شود. چنانچه سطح آلبومین ادرار بهبود نیافته یا عملکرد کلیه بيمار بدتر شده است، ممکن است پزشک نیاز به تنظیم داروها یا توصیه راهکارهای دیگر برای محافظت از کلیه داشته باشد.

وی در خصوص تصمیم گیری مادران مبتلا به بيماري ديابت جهت اقدام به بارداري هم گفت: مادران مبتلا به ديابت، به ويژه بيماران كليوي ديابتي در صورت تمايل به بارداري، حتما بايد قبل از اقدام به بارداري با پزشك خود مشورت كنند. چون دیابت و مشکلات ناشی از آن می تواند خطر عوارض بارداری را  به ویژه در زنانی که عملکرد کلیه آنها کاهش یافته، افزایش دهد، با این حال، بسیاری از زنان مبتلا به بیماری کلیوی دیابتی خفیف، حاملگی طبیعی و نوزادان سالم خواهند داشت.

وي بهترين و مهمترين اقدام را در راستاي اطمینان از بهترین نتیجه بارداری، تحت كنترل دقيق قرار دادن ميزان قند خون و فشار خون ذكر كرد و افزود: برخي از خانم هایی که باردار هستند یا تمايل به بارداری دارند، نباید از مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) یا مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs) استفاده کنند، چرا كه، این داروها می‌توانند باعث نقص مادرزادی جنین شوند.

عضو هيأت علمي دانشگاه در خصوص نحوه آگاهی یافتن مردم از احتمال ابتلاء به بيماري كليوي ديابتي و اقدام به موقع براي درمان آن گفت: این امر با مراجعه به موقع به کلینیک ها و مراكز درماني دیابت و متخصصين نفرولوژیست امکان پذیر است، تا اطلاعاتی در مورد بیماری کلیوی دیابتی در اختیار بیماران قرار دهند.