مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: دستگاه جمع‌آوری کننده هوای آلوده با تلاش متخصصان و اعضای هیأت علمی گروه مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار این دانشکده تولید شد.
دکتر رمضان میرزایی در گفتگو با وب دا، با بیان اینکه بر اساس منابع علمی برای نمونه‌برداری از گازها و بخارات هوا در محیط‌هایی که به‌طور مداوم آلودگی‌های معینی ایجاد می‌شود مثل جایگاه‌های پمپ بنزین، هوای کارگاه‌های کارخانجات و شرکت‌های تولیدی دارای آلودگی معین، هوای آلوده خیابان‌ها و غیره که کارشناس فرصت کافی برای نمونه‌برداری دارد، از پمپ‌های بادی پایین کمتر از 1000 سی سی در دقیقه ( اکثراً در 200 تا 250 سی سی در دقیقه) و با استفاده از جاذب‌های سطحی (لوله‌های کربن فعال، سیلیکاژل، تناکس و غیره) برای تعیین کمی وکیفی آلودگی محیط استفاده می‌شود، خاطرنشان کرد: در استفاده از این روش اولاً نیاز به پمپ‌های بادی کم (معمولاً کمتر از یک لیتر در دقیقه) تولیدی شرکت‌های خارجی می‌باشد، این پمپ‌ها قیمت بالایی دارند و تعداد کمی از آنها در آزمایشگاه‌های بهداشت حرفه‌ای دانشگاه‌هایی که دانشجوی بهداشت حرفه‌ای پذیرش دارند وجود دارد، ضمن اینکه استفاده از این روش نیاز به کارشناس می‌باشد.
وی اضافه کرد: نظر به اینکه زمانی که در یک محیط محصور، گاز یا ترکیب شیمیایی نا مشخص پخش می‌گردد از زمان آگاهی مسئولان در منطقه، اعلام آن به مراکز دانشگاهی و بهداشتی درمانی و حضور کارشناس با تجهیزات نمونه‌برداری موجود در دانشگاه‌ها و غیره به محل با توجه به ترافیک شهرها مدت زمان زیادی می‌گذرد.
مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار دانشکده بهداشت مشهد تصریح کرد: در زمان حضور کارشناس با تجهیزات نمونه‌برداری ذکر شده، به محل پخش آلودگی گازی، هوای مکان مذکور تا رسیدن کارشناس با تهویه طبیعی و مصنوعی عاری از آلودگی شده یا آن قدر غلظت آلودگی کم می‌شود که امکان تشخیص حتی با تجهیزات بسیار دقیق نا ممکن می‌گردد، ضمن اینکه پمپ نمونه‌برداری و کیسه‌های نمونه‌بردار که به تعداد کمی در هر شهر موجود است، گران قیمت بوده و برای جمع‌آوری نمونه نیاز به کارشناس الزامی می‌باشد و حضور سریع کارشناس در محل هم به دلایل مذکور ناممکن است.
دکتر میرزایی افزود: با توجه به موارد فوق اعضای هیأت علمی گروه مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار دانشکده بهداشت مشهد با توجه به ضرورت موضوع و با استفاده از اصول علمی در نمونه‌برداری از هوا وسیله نمونه‌بردار ارزان قیمت، قابل دسترس و آسان برای استفاده در محل بدون نیاز به کارشناس را طراحی و آماده بهره‌برداری نمودند، به‌گونه‌ای که امکان جمع‌آوری نمونه هوای آلوده توسط هر یک از کارکنان مدارس (یا هر مکان دیگر) توسط افرادی که در محل حضور دارند بلافاصله پس از استنشاق گاز در حداکثر 10 دقیقه (جمع‌آوری حدود 15 لیتر هوای آلوده) را مقدور می‌سازد و امیدوارند که با طراحی، ساخت و تحویل این دستگاه ارزان قیمت به مدارس، نمونه‌های هوای آلوده احتمالی را در صورت پخش آلاینده بلافاصله جمع‌آوری و با تجزیه و آنالیز نمونه‌ها نوع آلاینده مشخص گردد و نسبت به پیشگیری از اثرات، کاهش آثار روانی و درمان مسمومیت‌های احتمالی مفید واقع شود.
وی در خصوص روش کار دستگاه جمع‌آوری کننده هوای آلوده، گفت: این وسیله نمونه‌بردار هوا یک ظرف 20 لیتری آب دارای شیر تخلیه و 2 لوله ورود هوا بوده و برای پر نمودن ظرف 20 لیتری از آب یکی از لوله‌ها به شیر آب وصل می‌شود و لوله دیگر نیز در حالت باز قرار دارد تا برای ورود آب هوای ظرف خارج شود؛ بعد از پر شدن ظرف از آب ورودی هر دو لوله به وسیله پیچاندن لایه پارا فیلم و بسته بودن شیر خروجی وسیله نمونه‌بردار آماده برای نمونه‌برداری خواهد بود، این ظرف به مکان هایی که احتمال پخش آلودگی دارد تحویل داده خواهد شد، و در زمان نیاز این وسیله را به محل پخش احتمالی گاز انتقال داده و شیر آب و همزمان درپوش‌های لوله‌های ورودی را باز می‌نماید با خروج آب هوای آلوده محل وارد ظرف خواهد شد.
مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار دانشکده بهداشت مشهد بیان کرد: خروج آب حدود 10 دقیقه ادامه خواهد داشت و در این مدت حدود 15 لیتر آب از ظرف خارج و همزمان حدود 15 لیتر هوای آلوده مورد نظر وارد ظرف خواهد شد، پس از 10 دقیقه نمونه‌برداری و جمع‌آوری هوای آلوده شیر آب در حالتی که هنوز حدود 5 لیتر آب در ظرف نمونه‌بردار باقیمانده است (آب بالاتر از قسمت ورودی شیر آب است) به آرامی بسته می‌شود تا از خروج آب جلوگیری شود و همزمان ورودی هر دو لوله بالای وسیله نمونه‌بردار که جهت ورود هوا باز بود با پارافیلم همراه دستگاه کاملاً بسته می‌شود.
دکتر میرزایی با ذکر این نکته که اکنون حدود 15 لیتر هوای آلوده در اختیار داریم که می‌بایست به کارشناس بهداشتی برای تعیین کمی وکیفی آلودگی مورد نظر تحویل شود، تأکید کرد: کارشناس بهداشتی با انتقال هوای آلوده به آزمایشگاه‌های بهداشت حرفه‌ای نسبت به تعیین نوع و مقدار آلودگی احتمالی بر اساس روش‌های جذب سطحی با تجهیزات موجود در آزمایشگاه و انتقال نمونه نهایی به آزمایشگاهی که دارای دستگاه گاز کروماتوگرافی جرمی باشد نسبت به تعیین آلودگی احتمالی اقدام خواهند نمود، لازم به توضیح است که همراه هر دستگاه یک ماسکN95 با لایه کربن اکتیو می‌باشد تا در محل پخش آلودگی فردی که ظرف نمونه‌بردار را در محل پخش آلودگی قرار می‌دهد و نمونه هوای آلوده را جمع‌آوری می‌نماید از ماسک دارای کربن اکتیو استفاده نماید در این وضعیت آلودگی هوا توسط لایه کربن اکتیو گرفته شده و برای فرد مذکور در مدت 10 دقیقه جمع‌آوری نمونه مشکل تنفسی ایجاد نخواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: در صورتی که لوله‌های جاذب کربن اکتیو استفاده نشود با خروج آب هوای آلوده داخل ظرف جمع‌آوری شده و پس از بستن ورودی‌های هوا می‌توان نمونه جمع‌آوری شده را برای تجزیه کمی و کیفی به آزمایشگاه انتقال داد، در صورت استفاده از لوله‌های جاذب فقط لوله‌های جاذب پس از قرار دادن درپوش‌های قرمز رنگ برای تجزیه کمی و کیفی به آزمایشگاه منتقل خواهد شد.
