محققان دانشگاه علوم پزشکی مشهد موفق شدند نوعی داربست هیدروژلی با استفاده از ترکیب بیوپلیمرهای طبیعی آلژینات، پلولان و هیالورونیک اسید با هدف انتقال سلول‌های بنیادی به موضع زخم در مدل حیوانی طراحی و تولید کنندکه هر یک از بیوپلیمرهای بکار گرفته شده عملکرد منحصر به فردی در ساختار داربست ایفا می‍کند.

ترمیم زخم یکی از چالش‌های حوزه پزشکی بالینی است. در ايران بيماران زيادي با انواع زخم هاي حاد و مزمن وجود دارند كه پانسمان و روش درمانی مناسبي براي ترميم زخم آنها موجود نيست و يا هزينه بسيار بالائي دارد. ازجمله روش های درمانی که بطور ویژه امروزه در ترمیم بافت ها ازجمله زخم های پوستی مورد توجه است، سلول درمانی توسط سلول‌های بنیادی است.

دکتر نیلوفر خندان نسب محقق دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وب‌دا با بیان اینکه تزریق مستقیم سلول‌ها به بافت هدف، معایب متعددی دارد ازجمله اینکه نیمه عمر و مدت ماندگاری سلول‌ها در موضع تزریق کوتاه بوده و کارایی سلول درمانی را کاهش می دهد اظهار کرد: امروزه در مهندسی بافت بطور گسترده به این موضوع پرداخته می شود و ازجمله راهکارهای مورد توجه استفاده از داربست ها (اسکافولدها) برای انتقال کنترل شده و حفظ سلول‌ها در مدت زمان طولانی‌تر در ناحیه آسیب دیده است.

این محقق دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان داشت: در مطالعه ای که در قالب پایان نامه دکتری در گروه بیوتکنولوژی پزشکی، با راهنمایی دکتر رضا کاظمی اسکوئی و مشاوره دکتر عسکریان انجام شد، نوعی داربست هیدروژلی با استفاده از ترکیب بیوپلیمرهای طبیعی آلژینات، پلولان و هیالورونیک اسید با هدف انتقال سلول‌های بنیادی به موضع زخم در مدل حیوانی طراحی و تولید شد که هر یک از بیوپلیمرهای بکار گرفته شده عملکرد منحصر به فردی در ساختار داربست ایفا می کنند.

دکتر خندان نسب خاطر نشان کرد: آلژینات ساختار فیزیکی مناسبی برای داربست ایجاد کرده و در کنار بکارگیری هیالورونیک اسید فرآیند ترمیم زخم را تسریع خواهد کرد. پلولان دیگر پلیمر بکار گرفته شده شباهت بسیاری به ترکیب ماتریکس خارج سلولی دارد به ویژه اینکه پلولان قابلیت اتصال خوبی برای اتصال سلول‌های بنیادی به هیدروژل فراهم می کند و با قابلیت انتقال سلول بنیادی و عصاره‌های سلولی به محل زخم روند بهبود آن‌را تسهیل می نماید.

وی با اشاره به اینکه هیدروژل‌ها با ساختاری متخلخل و آبدوست یکی از کاربردی‌ترین داربست‌هایی هستند که در مهندسی بافت بویژه بافت پوست و ترمیم زخم بکار گرفته شده است گفت: از اصلی ترین ویژگی های داربست های هیدروژلی، توانایی بالای آنها در جذب مایعات است ضمن اینکه با وجود ساختار متخلخلی که دارند شرایط مطلوبی را فراهم کرده و به عنوان زخم پوش با هدف تسریع فرایند بهبود زخم قابل استفاده خواهند بود.

وی درنهایت مزیت بکارگیری داربست ها در روند سلول درمانی را ایجاد ساختاری مناسب برای حفظ و انتقال کنترل شده سلول‌ها در مدت زمان طولانی تر به بافت هدف دانست و عنوان نمود: براساس نتایج تست های انجام شده در این مطالعه، داربست طراحی شده ضمن جذب ترشحات زخم و با حفظ رطوبت محیط زخم امکان تبادل گازها را فراهم می نماید و به عنوان سد مناسبی در برابر میکرو ارگانیسم ها عمل می کند، به علاوه از مواد زیست سازگار، غیر سمی و غیر حساسیت زا تشکیل شده که هنگام برداشتن از سطح زخم ایجاد آسیب نمی کند. ضمن اینکه با قابلیت انتقال سلول‌های بنیادی بصورت هدفمند و کنترل شده به محل زخم روند بهبودی را تسریع می نماید.

نتایج پروژه درنهایت در ژورنال international journal of biological macromolecule با ایمپکت فاکتور 8 به چاپ رسید  و با عنوان زخم پوش هیدروژلی بر پایه ي آلژینات، هیالورونیک اسید و پلولان با قابلیت انتقال سلول‌هاي بنیادي جهت ترمیم زخم پوستی ثبت اختراع شد. با موفقیت این پروژه در حال حاضر مطالعات دیگری با هدف بکارگیری داربست‌های هیدروژلی در ترمیم زخم دیابتی و ضایعات نخاعی در مدل های حیوانی در حال اجرا است.