دیابت یکی از بیماریهای شایع در دنیا و کشور بشمار می رود. شیوع دیابت نوع دو در بزرگسالان در ایران حدود 10.5 درصد تخمین زده و تعداد زیادی از افراد را شامل می شود افرادی دیابت پنهان دارند نیز در این جمعیت قرار می گیرند.
افراد دیابتی باید از لحاظ تغذیه ای برای کنترل و پیشگیری از تشدید بیماری نکاتی را رعایت نمایند اولین دستور در بیماران دیابتی ایجاد نظم در غذا خوردن است به این معنی که باید مصرف وعده های اصلی شامل صبحانه، ناهار و شام در زمان اصلی خودش و همچنین میان وعده ها به فاصله هر دو ساعت پس از خوردن وعده اصلی رعایت شود.
دکتر عبدالرضا نوروزی دانشیار تغذیه بالینی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وب دا اظهار داشت: صبحانه بین ساعت 6 تا 9 صبح، ناهار بین 12 تا 2 ظهر و شام بین ساعت 7.30تا 9.30 مصرف شود و حذف هر یکی از سه وعده یا مصرف دیرهنگام غذا اصلا توصیه نمی شود.
وی افزود: توصیه بعدی استفاده از یک رژیم غذایی که حاوی مقدار مناسبی مواد نشاسته ای، پروتئین و چربی باشد رژیم های غذایی با میزان مواد نشاسته ای کم یا بالا توصیه نمی شود.
دانشیار تغذیه بالینی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: آخرین دستورالعمل های بالینی در این زمینه به مضر بودن کاهش شدید مصرف مواد نشاسته ای مانند نان و برنج تاکید می کند (مواد نشاسته ای نباید حذف شود بلکه باید متعادل باشد) توصیه می شود مواد نشاسته ای با نمایه قندی پایین باشد بطور مثال از میان نانها، نان سنگک و نان لواش برشته شده بخصوص نانهای خشک بسیار توصیه می گردد.
دکتر نوروزی افزود: نانهای حجیم مانند نان باگت نمایه قندی بالایی دارد، اضافه شدن موادی مانند سبوس یا ترکیب آرد جو و گندم می تواند در کاهش نمایه قندی کمک کند.همچنین در خصوص برنج باید گفت که استفاده یکبار در روز مانعی ندارد لازم به ذکر است برنج کته ای نسبت به برنج آبکش در افراد دیابتی ارجعیت دارد.
وی تاکید کرد: در رابطه با ماکارونی این نکته حائز اهمیت است که این دسته از مواد غذایی حاوی میزان نمایه قندی پایینی هستند بنابراین مصرف ماکارونی را در افراد دیابتی توصیه می کنیم البته باید دقت کرد که جوشاندن 12 تا 15 دقیقه ماکارونی کفایت می کند و دمکش کردن ماکارونی باعث افزایش نمایه قندی که برای افراد دیابتی مناسب نیست خواهد شد در همه موارد مصرف برنج و ماکارونی باید دقت کنیم که با کم ترین میزان روغن پخت و پز انجام شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: در سالهای اخیر بسیاری از ممنوعیت های مصرف میوه جات و سبزیجات در بیماران دیابتی حذف شده بطوری که هم اکنون مصرف انگور(بویژه انگور قرمز) همچنین هندوانه، هویچ، مرکبات شامل لیموشیرین برای افراد دیابتی ممنوعیت ندارد.البته برخی میوه جات مانند موز، خربزه، تیل و طالبی حاوی مقدار زیادی قندهای ساده هستند که مصرف آنها بیش از یکبار در هفته در افراد دیابتی توصیه نمی شود.
دکتر نوروزی تاکید کرد: مصرف خرما با توجه به اینکه خرما حاوی مقادیر زیادی گلوکز و شکر می باشد به عنوان جایگزین قند و شکر در افراد دیابتی توصیه نمی گردد.
دانشیار تغذیه بالینی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: در رابطه با میوه های خشک شده و خشکبار با توجه به افزایش تراکم مواد قندی مصرف این دسته از مواد غذایی باید همراه با محدودیت در افراد دیابتی باشد همچنین در رابطه با یک طرز فکر اشتباه اینکه مصرف آبنبات و نبات به عنوان جایگزین شکر و قند در نوشیدن چای و قهوه توصیه نمی شود.
وی تاکید کرد: در ارتباط با استفاده از مواد چربی با توجه به بالابودن شیوع بیماریهای قلبی و عروقی در بیماران دیابتی توصیه به استفاده از مواد غذایی با کم ترین میزان چربی می شود.
دکتر نوروزی افزود: با توجه به اینکه چربی های حیوانی جایگزین خوبی برای مواد چربی به شمار می آید تنهامصرف 20درصد چربی حیوانی در طول روز و 80 درصد روغن مصرفی باید روغن مایع با کیفیت، توصیه می شود.
وی گفت: در افراد دیابتی بزرگسال مصرف گوشت قرمز باید به اندازه 350 گرم در هفته محدود شود البته وجود منابع پروتئینی در غذای روزانه شامل حبوبات (ترجیحا مخلوط چند نوع حبوبات) و گوشت سفید شامل (گوشت مرغ، بوقلمون، ماهی) توصیه می شود.
دانشیار تغذیه بالینی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: در مورد فعالیت های بدنی داشتن حداقل 20 دقیقه قدم زدن ممتد و سریع در روز یا سه جلسه 45 دقیقه ای فعالیت ورزشی باشگاهی در طول هفته به افراد دیابتی توصیه می شود.
