فشار خون به معنی نیرو یا فشاری است که قلب به کمک آن خون را در سراسر بدن به گردش در می‌آورد. حداکثر و حداقل فشاری که از طرف قلب بر روی رگ ها وارد می‌شود را با دو عدد نشان می‌دهند. فشار حداکثری به نام فشار سیستولیک شناخته می‌شود و فشار حداقلی فشار دیاستولیک نام دارد.

هنگامی که فشار خون اندازه‌گیری می‌شود، دو عدد اعلام می‌شود. فشار خون طبیعی کمتر از 120 روی 80  میلی متر جیوه است. اما لازم است بدانید که فشار خون در طول خواب کاهش می یابد و در طول روز و در زمانی که بدن تحت استرس است افزایش می‌یابد. این عدد در زمان فعالیت بدنی و ورزش افزایش می‌یابد و بعد از ورزش مجددا به مقدار معمول و یا کمتر از آن می‌رسد. اگر فشار خون بیش از حد بالا باشد خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند سکته قلبی و سکته مغزی افزایش می‌یابد. فشار خون بالا همچنین ممکن است به کلیه‌ها نیز آسیب برساند. درمان فشار خون بالا می‌تواند این خطرات را به حداقل برساند.

ارتباط بین فشار خون و بیماری‌های کلیوی چیست؟

کلیه توانایی تنظیم هورمون‌هایی را دارد که بر روی تنش رگ‌های خونی تاثیر می‌گذارند. این اندام همچنین در روند دفع مواد زائد از خون نقش کلیدی داشته و به همین دلیل نیز کنترل کننده فشار خون می‌باشد. یکی از عوامل مؤثر بر روی ارتباط بین فشار خون و بیماری‌های کلیوی، نقش کلیه‌ها در کنترل مقدار نمک و آب در بدن است.

بنا بر این فشار خون بالا به ویژه در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی رایج است. فشار خون بالا به کلیه‌های آسیب‌دیده بیشتر آسیب می‌رساند. در بسیاری از بیماران مبتلا به مشکلات کلیوی، کنترل فشار خون بالا، مهم‌ترین گام برای کاهش خطر ابتلا به آسیب کلیوی است. با درمان فشار خون حتی می‌توان خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی مانند حملات قلبی و سکته مغزی را در افرادی که فشار خون بالا دارند، کاهش داد. فشار خون بالا علت و پیامد مهم بیماری کلیوی است.

ارتباط بین فشار خون و بیماری‌های کلیوی در برخی از بیماران به قدری تنگاتنگ است که نمی‌توان تعیین کرد که کدامیک ابتدا ایجاد شده است.

علائم فشار خون و بیماری‌های کلیوی چیست؟ یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در مورد فشار خون این است که شما معمولا نمی‌توانید فشار خون بالا را احساس کنید. به همین دلیل به این بیماری، بیماری خاموش گفته می‌شود. تنها روش قابل اعتماد برای یافتن فشار خون، اندازه‌گیری آن در طول روز است. به ندرت فشار خون بسیار بالا باعث ایجاد سردرد، تنگی نفس، خونریزی بینی و تاری دید می‌شود.

فشار خون بالا در بیماران کلیوی چقدر مهم است؟

اگر در بیماران مبتلا به مشکلات کلیوی به فشار خون بالا بی توجهی شده و درمان نشود، احتمال پیشرفت بیماری و تبدیل شدن آن به نارسایی کلیه زیاد است. حتی در افرادی که مشکل کلیوی ندارند، عدم درمان فشار خون بالا می تواند خطر بیماری های قلبی و سکته را افزایش دهد.

یک استاد دانشگاه معتقد است فشارخون بالا بعد از دیابت، یکی از مهمترین علل نارسایی کلیه‌ها است. کلیه‌ها در ابتدا بر اثر فشارخون بالا دچار نارسایی شده و با پیشرفت بیماری، فرد به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز پیدا می‌کند.

هرچند فشارخون بیماری خطرناکی است اما اگر این افراد، بیماری خود را کنترل کنند، می‌توانند جلوی عوارض آن را گرفته و از اثر آن روی کلیه‌ها و سایر ارگان‌های بدن جلوگیری کنند.¹

دکتر یار محمدی عضو هیات علمی گروه اورلوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم در این زمینه اعتقاد دارد: فشارخون پس از دیابت، دومین عامل بروز بیماری‌های کلیوی است بطوریکه بیش از 30 درصد عامل بیماری‌های کلیوی مربوط به فشار خون است.

وی همچنین می‌گوید: ۶۰ تا ۷۰ درصد علل نارسایی‌های کلیه و دیالیزی شدن مربوط به بیماری فشار خون است.²

«چکاب کلیه بخصوص در افرادی که سابقه‌ی فامیلی یا بیماری زمینه‌ای مثل فشار خون و دیابت دارند حتی در آغاز سنین میان‌سالی هم ضروری است. حتی آزمایش‌ها هم بعد از اینکه 50 درصد کلیه گرفتار شد تشخیص می‌دهند که مشکلی وجود دارد بنا بر این ورزش، تحرک کافی، غذای سالم، مصرف آب کافی و پیشگیری از مصرف موادی که بر انسداد یا نارسایی کلیه اثر منفی دارند را همیشه باید جدی بگیریم و از آن غافل نشویم».

1- خرداد 98، گفتگو با ایرنا

2- تسنیم تیرماه 92

3- دکتر حامی، فوق تخصص کلیه، استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفتگو با وب‌دا.

4- گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریها معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد