محققان دانشگاه علوم پزشگی مشهد به نتایج مثبت فرمولاسیون نانولیپوزومی حاوی آنتی ژن های پپتید مشتق شده از پروتئین HER2 با نام P5 به عنوان واکسن علیه سرطان پستان در مدل حیوانی دست یافتند.

دکتر پروین زمانی، دانش آموخته دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه طی دهه های اخیر با وجود موفقیت های گسترده در زمینه کنترل و پیشگیری از بیماریهای واگیر دار، میزان شیوع بیماریهای غیر واگیردار از جمله سرطان بطور قابل توجهی افزایش یافته است، گفت: سرطان پستان یکی از شایع ترین انواع سرطان ها در میان زنان بوده و بعد از سرطان ریه دومین عامل مرگ و میر ناشی از سرطان، در بین زنان سراسر جهان مطرح است.

 وی ادامه داد: در سالهای اخیر ایمنی درمانی  سرطان توجه زیادی را در درمان سرطان به خود جلب کرده است؛ ایمنی درمانی یک روش جدید در درمان سرطان است که به سیستم ایمنی کمک می کند تا به مبارزه علیه سلول های سرطانی بپردازند.

دکتر زمانی با اشاره به اینکه به دلیل ویژگی های منحصر به فرد سیستم ایمنی، این نوع از درمان می تواند بسیار موثرتر از روش های رایج از جمله شیمی درمانی در مبارزه علیه سرطان باشد، زیرا با تحریک سیستم ایمنی باعث القا حفاظت طولانی مدت بدن در برابر بیماری شده و عوارض جانبی کمتری دارد، گفت: گیرنده فاکتور رشد اپیدرم انسانی 2 (HER2) یکی از آنتی ژن های مهم همراه تومور است که در بعضی سرطان ها از جمله سرطان پستان افزایش بیان پیدا میکند.

وی با اشاره به اینکه از آنجاییکه HER2 یک پروتئین خودی غیر موتانت است، بیان بالای این پروتئین به خودی خود نمیتوان پاسخ ایمنی قوی علیه آن ایجاد کند، ابراز کرد: به نظر میرسد تهیه واکسنی که بتواند پاسخ های ایمنی قوی علیه HER2 را القا کند میتواند در پیشگیری و درمان سرطان پستان اميدواركننده باشد.

دانش آموخته دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه نسل جدید واکسن ها که بر پایه آنتی ژن های پپتیدی یا زیر واحدهای نوترکیب هستند، عمدتا خاصیت ایمنی زایی کمی دارند که نیاز به یک حامل و تقویت کننده ایمنی (ادجوانت) را پررنگ تر می نماید، اظهار کرد: اگرچه تعداد زیادی از اجوانت ها و حامل ها جهت تحویل آنتی ژن و تحریک سیستم ایمنی شناخته شده اند ولی طیف وسیعی از آنها دارای سمیت هستند.

وی گفت: تاکنون تحقیقات گسترده ای برای دستیابی به یک سیستم آنتی ژن رسانی کارا و بی خطر در جهت تحویل آنتی ژن به بدن و تولید پاسخ ایمنی موثر و مطلوب انجام شده است؛ امروزه نانوذرات لیپیدی از جمله نانولیپوزوم ها به عنوان یکی از موثرترین و بی خطرترین حامل ها در تهیه واکسن علیه بیماریهای عفونی و سرطان ها کاربرد گسترده ای یافته اند.

دکتر زمانی با بیان اینکه لیپوزوم ها با عملکرد دوگانه به عنوان حامل و ادجوانت با دوز کمتری از آنتی ژن باعث تحریک قویتر سیستم ایمنی میشوند، گفت: در این مطالعه فرمولاسیون نانولیپوزومی حاوی پآنتی ژن های پتید مشتق شده از پروتئین HER2 با نام P5 به عنوان واکسن علیه سرطان پستان تهیه شد.

وی با بیان اینکه قدرت ایمنی زایی این واکسن در دو نوع پیشگیری و درمان در مدل های حیوانی سرطان پستان مورد بررسی قرار گرفت؛ گفت: نتایج این مطالعه نشان داد که فرمولاسیون نانولیپوزومی تهیه شد پاسخ های ایمنی قوی را در حیوانات تحت مطالعه القا میکند؛ همچنین نشان داده شد که موش های واکسینه شده با فرمولاسیون های نانولیپوزومی حاوی آنتی ژن به طور قابل ملاحظه ای باعث افزایش تولید IFN-γ و القا پاسخ ایمنی سلول های T CD8+  می شوند. که به نوبه خود اثرات درمانی بالاتری داشته و باعث کاهش رشد تومور و افزایش بقا در مدل های حیوانی مورد بررسی در مقایسه با گروه های کنترل میشود. نتایج این مطالعه نشان داد که فرمولاسیون لیپوزومی حاوی آنتی ژن HER2  میتواند اثرات امید بخشی به عنوان واکسن برای پیشگیری و درمان سرطان پستان داشته باشد.

وی بیان کرد: نتایج این مطالعه در ژورنال Journal of Controlled Release تحت عنوان" MPL nano-liposomal vaccine containing P5 HER2/neu-derived peptide pulsed PADRE as an effective vaccine in a mice TUBO model of breast cancer" منتشر شده است.