مدیر گروه طب کار دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد اظهار کرد: با وجودی که میزان مرگ ناشی از بیماری‌های شغلی و بیماری‌های وابسته به شغل شش برابر حوادث شغلی است، ولی هنوز این بیماری‌ها ناشناخته و پنهان هستند و  بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت 20-15 درصد شاغلین درگیر بیماریهای شغلی هستند.

دکتر احسان رفیعی منش، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه  10تا 5 درصد کانسرها و بیماریهای قلبی عروقی مربوط به کار هستند، خاطر نشان کرد:این بیماریها بخش عمده‌ای از بیماری‌های غیرواگیر را در جمعیت عمومی تشکیل می‌دهد.

وی با بیان اینکه دو عامل عمده پیشگیری از بیماری‌های شغلی را آسان می‌کند، گفت: اول اینکه عوامل مولد این‌گونه بیماری‌ها در محل کار قابل شناسایی، اندازه‌گیری و کنترل شوند؛ دوم اینکه افراد در معرض خطر با اقدامات به موقع طب کار، این بیماری‌ها  رادر مراحل اولیه قابل شناسایی، ارزیابی و کنترل  کنند.

 دکتر رفیعی‌منش ادامه داد: توسعه مراکز ارائه خدمات سلامت شغلی، بهبود مراقبت‌های بهداشتی کارگران، تغییر در فرایندهای کار و تولید، ارتقاء سیستم ثبت و تشخیص بیماری‌های شغلی، بهبود مکانیسم‌های تشخیص و پرداخت غرامت‌ها، ارتقاء آگاهی کارگران و کارفرمایان درخصوص بیماری‌های ناشی از کار موثرترین راهکارهای پیشگیری از این بیماری‌ها است.

وی گفت: بطور قطع در شرایط فعلی کنترل اپیدمی پنهان بیماری‌های شغلی، جز با تلاش جمعی دولت و تشکل‌های کارفرمایی و کارگری و تدوین دستورالعمل‌های علمی مبتنی بر نیازهای بومی و منطقه‌ای (با کمک متخصصان سلامت شغلی) امکان پذیر نخواهد شد.

 مدیر گروه طب کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه از شایع‌ترین بیماریهای شغلی  می توان به بیماری‌های عضلانی، اسکلتی و کاهش شنوایی اشاره کرد، گفت:  برای پیشگیری، تشخیص به‌موقع و کنترل بیماری‌های شغلی نیاز به ساختارسازی تشخیص دقیق و گزارش دهی بیماری‌های شغلی است که متاسفانه هم‌اکنون در کشور ما وجود ندارد.

دکتر رفیعی‌منش به تلاش دیگر کشورها برای بهره‌گیری از ظرفیت و پتانسیل نیروهای متخصص و کارشناس طب‌کار در جهت تعریف شاخص برای بیماری‌های شغلی اشاره و افزود: تعریف دقیق از بیماری‌های شغلی سبب می‌شود آمار مربوط به بیماری‌های شغلی مشخص و درنتیجه پیشگیری و کنترل امکان‌پذیر باشد.

بیماری شغلی در اثر مواجهه با عوامل زیان‌آور محیط کار

این متخصص طب کار در تعریف دقیق بیماری شغلی تاکید می‌کند که بر اثر رویارویی با عوامل زیان‌آور در محیط کار ایجاد می‌شود. کارگری که در محل کار سروصدای زیادی را متحمل می‌شود، به‌تدریج دچار کم‌شنوایی و به اصطلاح کری‌شغلی خواهد شد. متاسفانه بسیاری از بیماری‌های شغلی درمان‌پذیر نیست، و این در حالی است که  به‌سادگی همه بیماری‌های شغلی به دو روش کنترل عامل زیان‌آور(صدای زیاد دستگاه) یا کنترل شاغل با پاره‌ای تجهیزات فردی (‌استفاده از گوشی محافظ) پیشگیری‌شدنی است.

ارزیابیهای دوره‌ای برای کارگران ضروری است

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه اغلب بیماریهای شاغلین چند علیتی است و معمولا عوامل فردی همراه با عوامل شغلی- محیطی منجر به بروز بیماری میشود که این موضوع در موارد قانونی بسیار مهم است اظهار کرد: تشکیل پرونده سلامت برای شاغلین و انجام ارزیابیهای دوره ای هدفمند از اهم وظایف کلیه کارفرمایان می باشدکه در قانون کار نیز به آن اشاره شده است.

دکتر رفیعی منش به قانون‌کار و تاکید بر شناسایی زودرس بیماری‌های شغلی نیز اشاره و خاطر نشان کرد: توصیه می‌شود کارگرانی که بیشتر در معرض بیماری‌های شغلی قرار دارند، اهمیت بیشتری برای سلامت خود قائل شوند و حداقل از پیشرفت بیماری‌های خود جلوگیری کنند. در ماده‌٩٢ قانون‌کار، کارفرما موظف شده به سلامت کارگران خود اهمیت داده و آزمایش‌های غربالگری دوره‌ای برای آنان پیش بینی کند، معاینات دوره‌ای، هم الزام قانونی و هم یک الزام علمی است.

وی افزود: هر فرد شاغلی که دچار یک بیماری یا حادثه میشود (چه شغلی و چه غیر شغلی) در زمان بازگشت بکار باید مجددا مورد معاینه و ارزیابی جهت تعیین تناسب شغلی قرار گیرد و این کار جزء شرح وظایف و مسوولیتهای متخصصین طب کار بوده و در سرفصلهای آموزشی دوره تخصصی طب کار گنجانده شده است. به این موضوع معاینات تناسب با کار یا بازگشت به کار اطلاق میشود که هم اکنون عمدتا توسط مراکز تخصصی طب کار دانشگاهی همچون مرکز آموزشی طب کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام میشود.

شاغلین هر کشور سرمایه ملی آن کشور هستند (همچون منابع معدنی و....) و نقش اصلی در بهره وری را نیروی انسانی دارد. (شاغلین موتور اقتصاد ملی هستند) حفظ و ارتقاء سلامت این افراد بسیار ضروری است. حضور یک مسوول ایمنی و بهداشت درهمه محیطهای کاری (دولتی، خصوصی ، کشاورزی و....) ضروریست. این موضوع هم در آیین نامه های قانون کار و هم اخیرا در بخشنامه های مربوط به سلامت کارکنان دولت آمده است.

اجرای استانداردهای ایمنی و سلامت شغلی براساس قانون‌کار و ضوابط وزارت بهداشت، تشکیل پرونده پزشکی برای همه شاغلان وهمچنین تامین وسایل حفاظت فردی ازقبیل گوشی و ماسک برای همه شاغلان ضروری است. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بااشاره به‌ضرورت آموزش‌های لازم برای ایمنی و سلامت شاغلان می‌گوید: البته کارگران نیز موظفند به آموزش‌ها توجه کنند و آن‌ها را در محیط کار به کار بندند و مهم‌تر اینکه در معاینات شغلی شرکت کنند.