فوق تخصص غدد و متابولیسم بزرگسالان و عضو هیأت علمی گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: شیوع بیماری دیابت در سطح جهان در حال افزایش بوده و در حال حاضر 10 درصد جمعیت دنیا مبتلا به دیابت هستند و به‌طور متوسط از هر 10 نفر، یک نفر دیابتی است.
دکتر محمدعلی یعقوبی در گفتگو با وب دا، اظهار کرد: دیابت یک بیماری مزمن بوده که بر اثر افزایش قند خون به‌طور مزمن ایجاد می‌شود و این بیماری جزو شایع‌ترین علل مرگ و میر در بین بیماری‌های غیرواگیر بوده است.
وی اضافه کرد: ما 4 نوع دیابت داریم که شامل دیابت‌های نوع یک، 2، بارداری و ثانویه بوده و شایع‌ترین آن دیابت نوع 2 است و در همین خصوص باید اشاره کنیم که چاقی و اضافه وزن به عنوان عامل اصلی ایجاد این نوع از دیابت‌ها بوده است؛ همچنین از دیابت‌هایی هم که کمتر شایع هستند تحت عنوان دیابت‌های ثانویه نام برده می‌شود.
عضو هیأت علمی گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه اصلاح سبک زندگی و تغذیه مناسب در پیشگیری از بیماری دیابت نوع 2 مؤثر است، خاطرنشان کرد: دیابت نوع یک قابل پیشگیری نیست، اما نوع2 این بیماری را می‌توان با انجام اقدامات پیشگیرانه همچون داشتن سبک زندگی درست، فعالیت بدنی روزانه و تغذیه سالم جلوگیری کرد و یا اینکه زمان بروز آن را به تأخیر انداخت.
دکتر یعقوبی با ذکر این نکته که دیابت نوع 2 با اصلاح سبک زندگی تا حد زیادی قابل پیشگیری است، تأکید کرد: دیابت نوع یک در اثر نبود انسولین ایجاد می‌شود، اما عامل اصلی دیابت نوع 2 چاقی و اضافه وزن بوده و معتقدیم که تغذیه صحیح و سالم، فعالیت بدنی، ورزش و دارو جزو اصول اصلی مدیریت درمان دیابت هستند.
وی در رابطه با اهمیت قند خون، تصریح کرد: قند وقتی که به‌صورت مزمن بالا برود و کاهش پیدا نکند، اثرات و عوارض بدی بر روی بافت‌های مختلف بدن اعم از قلب، کلیه و چشم ایجاد می‌شود، بیماری دیابت شیوع خیلی بالایی در سطح دنیا دارد و طبق تحقیقات صورت گرفته بیماران دیابتی 3 برابر دیگران مستعد به ابتلای به بیماری‌های قلبی و عروقی هستند و بر اساس آمار ثبت شده در سال 2020 بیش از 500 میلیون نفر دیابتی در سراسر دنیا داشتیم و میزان شیوع دیابت در کشور ما هم حدود 14 درصد است و در خراسان رضوی نیز حدود 13 درصد مردم ساکن در این استان مبتلا به دیابت هستند.
فوق تخصص غدد و متابولیسم بزرگسالان در خصوص علائم بیماری دیابت، گفت: عمده علائم این بیماری شامل اُفت قند، لرز، گرسنگی زیاد، تعریق، کابوس شبانه و سیر نشدن با وجود غذا خوردن زیاد بوده و علائم واضح و کلاسیک آن هم شامل مانند پرنوشی، پرادراری، کاهش وزن، خستگی‌های مزمن و سردرد بوده است، بیماران دیابتی باید علائم اُفت قند را خوب بدانند تا دچار مشکل نشوند، قند کمتر از 70 میلی‌گرم به این معنا است که بیمار دیابتی دچار اُفت قند شده و باید در آن لحظه یک خوردنی یا نوشیدنی شیرین نظیر 3 حبه قند یا یک قاشق عسل و یا یک لیوان شربت بخورد تا قندش بالا بیاید و از خطر تشنج و کاهش سطح هوشیاری جلوگیری شود.
دکتر یعقوبی بیان کرد: در کنار بیماران دیابتی‌ها، جمعیت پیش‌دیابتی‌ها را داریم که حدود 30 درصد این گروه را شامل می‌شوند، موضوع پیش‌دیابت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده، چرا که پیش‌دیابت، دروازه ورود به دیابت است.
وی تأکید کرد: در بسیاری از موارد ممکن است فرد در شروع دیابت علائم نداشته باشد و طبق آمارها بیش از 50 درصد بیماران دیابتی تا موقع تشخیص دیابت از بیماری خود خبر نداشتند و این موضوع بیش از پیش اهمیت و لزوم غربالگری در دیابت و دیگر بیماری‌ها را نشان می‌دهد.
عضو هیأت علمی گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: بهبود زخم دیابتی یکی از چالش‌های بزرگ برای افرادی است که با بیماری دیابت دست و پنجه نرم می‌کنند، زیرا وقتی فردی دیابت دارد، ممکن است زخم‌هایش دیرتر خوب شود و این امر می‌تواند خطر عفونت و پیشرفت بیماری و نیز عوارض ناشی از آن را افزایش دهد؛ البته کسی که دیابت خود را به خوبی کنترل کند، می‌تواند سرعت بهبود زخم‌هایش را هم افزایش دهد و به این ترتیب شانس ایجاد عفونت شدید هم در آن فرد به‌شدت کاهش می‌یابد.
دکتر یعقوبی با ذکر این نکته که زخم‌ها، بریدگی‌ها و سوختگی‌های جزیی ناراحت کننده، اما غیرقابل اجتناب در زندگی هستند، تأکید کرد: این آسیب‌ها برای مبتلایان به دیابت می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود، بسیاری از زخم‌ها که در بقیه افراد به آهستگی بهبود می‌یابد در مبتلایان به دیابت به‌خوبی بهبود نمی‌یابد و یا اینکه هرگز خوب نمی‌شوند.
وی اضافه کرد: اگر این زخم‌ها عفونت کنند مشکل جدی‌تری هم ایجاد می‌شود، زیرا عفونت می‌تواند به بافت و استخوان نزدیک زخم یا مناطق دورتر بدن گسترش یابد و در برخی موارد و بدون مراقبت‌های پزشکی نیز عفونت می‌تواند تهدید کننده زندگی و حتی کشنده باشد، حتی وقتی زخمی عفونت هم نکند، بهبودی آهسته آن می‌تواند بر سلامتی و کیفیت کلی زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد.
فوق تخصص غدد و متابولیسم بزرگسالان ادامه داد: بریدگی‌ها یا آسیب‌های وارده به پا می‌توانند راه رفتن را سخت کرده و ورزش کردن را با درد همراه کنند، بنابراین افرادی که به دیابت مبتلا هستند لازم است که قند خون خود را تحت کنترل نگه دارند تا خطر دیر بهبود یافتن زخم‌ها و عوارض آنها از جمله زخم پا در آنان کاهش یابد.
دکتر یعقوبی در خصوص فاکتور خطر خانم‌های باردار و روش‌های تشخیص دیابت در آنها، گفت: باید در اولین ویزیت دوران بارداری میزان قند خونشان مورد بررسی قرار بگیرد، حتی اگر آن مادر باردار فاکتور خطر نداشته باشد، از همه مادران باردار در فاصله هفته‌های 24 تا 28 بارداری تست تحمل گلوکز و آزمایش قند خون گرفته می‌شود.
وی افزود: انجام تست قند خون باید در حالت ناشتا باشد و افراد باید بعد از 8 ساعت عدم دریافت کالری یا قند، آزمایش قند خون خود را بدهند و با توجه خواب شبانه و مصرف خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها بهترین زمان برای انجام تست قند خون صبح است.
عضو هیأت علمی گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: اگر قند خون ناشتا کمتر از 100 میلی‌گرم باشد نرمال یا طبیعی تلقی می‌شود، اما اگر بین 100 تا 125 میلی‌گرم باشد آن را پیش‌دیابت می‌گویند و اگر هم بالای 126 میلی‌گرم باشد دیابت است.
دکتر یعقوبی ضمن اشاره به اهمیت تغذیه سالم و ورزش کردن در حفظ سلامت و دوری از بیماری دیابت، بیان کرد: وعده‌های غذایی نباید پر حجم و پر کالری باشد، بلکه باید کم حجم، متعدد و مورد نیاز بدنمان باشد، باید از پرخوری و خوردن غذاهای آماده و فست فود پرهیز کنیم؛ همچنین میوه و سبزیجات را هم در هرم غذایی‌مان بگنجانیم، به‌خصوص میوه که در میان وعده برای بیماران دیابتی توصیه شده است و در کنار آن از مصرف سبزیجات در وعده‌های اصلی غذایی هم غافل نشویم، چرا که سبزیجات دارای فیبر بسیار هستند و این موضوع کمک می‌کند که قند خون بعد از خوردن غذا خیلی افزایش یپدا نکند.
وی با بیان اینکه از روغن‌ها و چربی‌های اشباع شده همچون حیوانی، دنبه و کله پاچه نباید استفاده شود، خاطرنشان کرد: بهترین گزینه در خصوص روغن‌های غیراشباع مانند زیتون، کنجد و کلزا بوده است؛ همچنین بر مصرف کمتر نمک هم تأکید داریم، چرا که مشکل فشار خون بالا در بیماران دیابتی شیوع زیادی دارد و ما می‌توانیم با پیشگیری مناسب و آگاهانه حداقل از ایجاد و بروز دیابت جلوگیری کرده و ایجاد این بیماری را به تأخیر بیندازیم.
فوق تخصص غدد و متابولیسم بزرگسالان در پایان گفت: طبق آخرین آمارهای جهانی 90 درصد بیماران دیابتی، مبتلا به نوع 2 این بیماری هستند و ما به این گروه توصیه بر انجام بی‌وقفه ورزش و فعالیت‌های بدنی روزانه داریم و زمان آن باید 150 دقیقه در هفته (به‌طور متوسط روزی 21.5 دقیقه) باشد و در کنار آن بر انجام ورزش‌های مقاومتی و کششی که بسیار حائز اهمیت بوده و هست تأکید داریم.
