تغذیه با شیر مادر تا پایان 6ماهگی (180 روزگی یا 26 هفتگی ) بهترین و کامل ترین غذا برای شیر خوار است و بر اساس توصیه های سازمان بهداشت جهانی (WHO) شیر مادر سالم، تأمین کننده انرژی، پروتئین، ویتامین ها به غیر ازویتامین A،D،K و ریز مغذی های مورد نیاز نوزاد است.

عضو هیأت علمی گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و مسئول بخش تغذیه بالینی بیمارستان فوق تخصصی کودکان اکبر در گفتگو با وب دا اظهار کرد:  توصیه می شود تغذیه انحصاری با شیر مادرحداقل به مدت 4 ماه (17 هفته )ادامه یابد. منظور از تغذیه انحصاری، تغذیه فقط با شیر مادر است و هیچ نوع مایعات یا غذای جامد به جز قطره یا شربت حاوی مکمل های  ویتامین ودر صورت لزوم دارو به شیر خوار داده نشود.

دکتر سعیده طالبی خاطر نشان کرد: بلوغ فیزیولوژیک کلیه ها و عملکرد دستگاه گوارش جهت متابولیزه کردن موادغذایی به جز شیر ضروری است و این عملکرد قبل از 4 ماهگی ایجاد نمی شود.همچنین بلوغ عصبی تکاملی و بدست آوردن مهارت های حرکتی جهت عرضه غذاهای جامد از اهمیت بالایی برخوردار است که این مهارت در طی  4تا 6 ماهگی ایجاد می شود.

وی با بیان اینکه، شروع غذای کمکی زودتر از4 ماهگی منجر به بروز عوارضی از جمله افزایش ریسک آسپیراسیون ریوی، دریافت انرژی نامناسب (بیشتر یا کمتر از میزان نیاز) و افزایش بار کلیوی می  شود تصریح کرد: در کودکان با ریسک بالای دیابت تیپ 1 شروع غلات قبل از 3 ماهگی منجر به افزایش ریسک تولید آنتی بادی  علیه سلول پانکراس می شود، همچنین باعث افزایش ریسک آلرژی های غذایی می شود. هر چند مصرف آن بعد از 4 ماهگی هم باعث کاهش ریسک آلرژی نمی شود(در صورت ریسک بالا به بادام زمینی، شروع آن باید بین 4 تا 11 ماهگی آغاز شود)، از سوی دیگر می تواند باعث افزایش ریسک تجمع بافت چربی و چاقی در آینده شود.

عضو هیأت علمی گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد عنوان کرد: از سوی دیگر، شروع دیرتر غذای کمکی  منجر به بروز مشکلاتی از قبیل کاهش دریافت انرژی مناسب و کاهش رشد، کمبود آهن در شیر خوارانی که مکمل آهن مناسب همزمان دریافت نکرده باشند،  به تأخیر افتادن عملکرد حرکتی دهان،  عدم پذیرش غذاهای جامد، تأخیر در عرضه غذاهای هایپرآلرژن به کودکان  می شود

دکتر طالبی افزود: افزایش ریسک آلرژی در کودکان، به تأخیر انداختن عرضه غلات تا 7 ماهگی منجر به افزایش تولید آنتی بادی در علیه سلول های پانکراس و در نتیجه افزایش ریسک دیابت تیپ 1 در کودکان با ریسک بالا برای دیابت و همچنین عدم دریافت غذا تا 9 ماهگی منجر به افزایش ریسک مشکلات خوردن وکاهش مصرف گروه های غذایی از جمله میوه و سبزیجات در آینده خواهد شد.

دکتر طالبی عنوان کرد: شیر گاو به عنوان جایگزین شیر مادر در دوران شیرخوارگی توصیه نمی شود چرا که شیر گاو حاوی میزان بالایی از پروتئین، سدیم و پتاسیم می باشد وعرضه غذاهای حاوی پروتئین بالا منجر به افزایش ریسک اضافه وزن وچاقی در آینده خواهد شد و از طرفی بار کلیوی زیادی را ایجاد خواهد کرد. همچنین شیر گاو میزان پایینی از آهن  و ویتامین E و لینولئیک اسید دارد. مصرف طولانی مدت شیر گاو منجربه کاهش جذب آهن شده و آنمی فقر آهن را افزایش می دهد، بنابراین شیر گاو فقط به میزان کم باید به فرنی یا حریره بادام اضافه شود.

وی با بیان اینکه برای شروع غذای کمکی در کودکان به نوع غذا که بستگی به فرهنگ، سنت و ترجیح افراد خانواده و کودک دارد گفت: بهتر است شروع غذای کمکی با یک نوع ماده غذایی باشد. به علت اینکه بعد از 6 ماهگی، شیر مادر میزان کافی از آهن و روی مورد نیاز شیرخوار را تأمین نمی کند،استفاده از پوره غلات و گوشت که منابع خوبی برای آهن و روی هستند در شروع منطقی به نظر می رسد و پس از آن در صورت تحمل کودک پوره میوه و سبزیجات را میتوان به غذای کمکی اضافه نمود.

متخصص تغذیه بالینی افزود: مصرف آبمیوه باعث اسهال، نفخ و دیستانسیون شکم وخرابی دندان می شود، آبمیوه های غیر پاستوریزه خطر عفونت ایکولای را افزایش می دهند، همچنین استفاده از آبمیوه های صنعتی حاوی شکر به هیچ وجه توصیه نمی شود چرا که منجر به افزایش شانس چاقی در آینده و خرابی دندان خواهد شد. از این جهت مصرف آن تا 12 ماهگی توصیه نمی شود و در عوض مصرف میوه کامل به صورت له شده و پوره توصیه می شود.

وی در پایان زمان اضافه کردن شیر گاو به غذای شیرخوار را بعد از یک سالگی عنوان کرد و گفت:  با توجه به اینکه تمام شیرهای مورد استفاده باید پاستوریزه باشد، باید این نکته را در نظر گرفت که در شیر خوران دارای اضافه وزن و چاقی و یا دارای سابقه فامیلی چاقی یا دیس لیپیدمی و بیماری های قبلی-عروقی، استفاده از شیر کم چرب مناسب تر است.