کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با همکاری بنیاد قلب کاسپین، پویش « آگاهی بخشی عمومی بیماری‌های مادرزادی، ساختمانی و دریچه ای قلب » را در چهار مرکز بیمارستان امام رضا (ع)، دارالشفای حرم امام رضا (ع)، برج اداری تجاری آرمیتاژ و بازار بزرگ ملل آغاز کرد.

دکتر بهزاد علیزاده عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و فوق تخصص بیماریهای قلب مادرزادی کودکان در گفتگو با وب دا ضمن اعلام این خبر گفت: بیماری های مادرزادی قلب، مجموعه ای از اختلالات قلبی است که از زمان تولد همراه نوزاد بوده و آمار نشان می دهد که حدودا یک نوزاد از هر 100 تولد زنده می تواند به نوعی از بیماری های قلبی مبتلا باشد.

وی افزود: این بیماری ها می توانند از نقص های کوچک در ساختمان های قلب تا نقایص حیاتی همچون کامل شکل نگرفتن دیواره های قلبی یا اتصال نادرست عروق قلبی را شامل شود و حدود 4 درصد مرگ و میرهای نوزادان در 28 روز ابتدایی زندگی، به این بیماری ها مرتبط است. از این رو تشخیص زودهنگام و پیشگیری از این بیماری ها ، می تواند منجر به بهبود نتایج بالینی و افزایش طول عمر بیماران شود.

دکتر علیزاده در خصوص علائم و نشانه های بیماری های مادرزادی ساختمانی و یا دریچه ای قلب هم گفت: بیماری های مادرزادی قلبی در انواع خفیف ممکن است هیچ علامت بارزی نداشته باشد اما در بسیاری از بیماری ها علائم و نشانه هایی وجود دارند که باید مورد توجه قرار گیرند: تغییر رنگ و کبودی مایل به آبی در لب ها و ناخ ها و پوست(سیانوز): این تغییر رنگ اغلب نشانگر سطح پایین اکسیژن در خون است و در آن دسته از بیمارانی رخ می دهد که مسیر جریان خون از قلب به داخل ریه ها دچار تنگی شدید و حتی انسداد کامل است و یا با جابجایی عروق بزرگ خروجی از قلب خون مجال اکسیژن گیری از ریه ها را پیدا نمیکند. همچنین با فقدان مادرزادی دیواره های جداکننده حفرات قلبی و مخلوط شدن خون اکسیژن دار با خون فاقد اکسیژن ممکن است این حالت رخ دهد. این تغییر رنگ گاهی کاملا واضح است و در بدو تولد جلب نظر می کند اما گاهی شدید نیست و تنها به هنگام فعالیت کودک و یا گریه در شیرخوار مشاهده میشودو

 وی تصریح کرد: تنفس سریع از دیگر علائم بیماری های قلبی است، افزایش غیر طبیعی در تعداد تنفس، بویژه در حین فعالیت های معمولی و یا هنگام خواب از دیگر نشانه های احتمالی بیماری های مادرزادی قلب محسوب میشود. تنفس سریع در شیرخواران بویژه در زمان شیرخوردن از نشانه های مهم در این گروه سنی است، خستگی غیرمعمول حتی در هنگام فعالیت های بدنی سبک: برای تشخیص خستگی کودک باید به دنبال نشانه های کاهش انرژی و کندی یا ضعف در حرکات و یا عدم علاقه به انجام فعالیت هایی که اغلب از آن لذت می برد باشیم. این ناتوانی و ضعف به هنگام شیردهی در نوزاد و یا شیرخوار منجر به جلسات شیردهی ناقص یا کوتاه تر کودک خواهد شد که خود منجر به دریافت ناکافی مواد مغذی و در نتیجه تاخیر در رشد شیرخوار خواهد شد؛ تعریق بیش از حد : تعریق به طور طبیعی برای تنظیم دمای بدن وجود دارد اما در این بیماران کودک بیش از آنچه برای تنظیم دمای بدن لازم است، عرق می کند. در این حالت کودک مبتلا می تواند حتی در زمانی که درگیر فعالیت بدنی نیست و بدنش بیش از حد گرم نشده بشدت عرق کند. بنابراین تعریق بیش از حد در شیرخواران مبتلا به هنگام شیر خوردن از نشانه های مهم است،تورم سر و صورت یا اندام ها: این حالتی است که ناشی از تجمع غیر طبیعی مایع در بافت های بدن و در نتیجه تورم آن قسمت است می تواند از نشانه های نارسایی در عملکرد کلی قلب باشد و گاه در مراحل وخیم بیماری های مادرزادی قلب رخ دهد. هر چند در برخی از بیماری های جدی کبدی و کلیوی نیز مشاهده می شود. تورم اغلب در قسمت های مختلف بدن ایجاد می شود. اما بیش از همه در پاها و مچ ها و دست ها قابل مشاهده است، تاخیر در رشد یا کاهش وزن: نوزادان و کودکان مبتلا به بیماری های مادرزادی قلبی ممکن است در وزن گیری یا رشد طبیعی مشکل داشته باشند، که به دلیل اختلال در عملکرد قلب و یا ناتوانی در تغذیه می باشد. عدم وزن گیری مناسب در نوزادان و کودکان می تواند علل متعددی داشته باشد، اما علل قلبی به عنوان یکی از مهمترین علل می بایست همواره مد نظر باشد.

فوق تخصص بیماری های مادرزادی قلبی یادآور شد؛ بروز مکرر عفونت های تنفسی ، مانند ذات الریه یا برونشیت نیز می تواند از علائم این بیماری باشد و اغلب در آن دسته از بیماری های قلبی رخ می دهد که حجم خون در گردش خون ریوی افزایش یافته است. از دست دادن ناگهانی هوشیاری ، سرگیجه یا احساس سبکی سر نیز یکی دیگر از نشانه های بیماری های مادرزادی قلبی است که گاهی به علت ضایعات انسدادی در مسیرهای خروجی قلب و گاه ناشی از ضربان قلب نامنظم است. این عوارض ممکن است مشکلاتی را در خونرسانی به بخش های مختلف بدن ایجاد کند.

دکتر علیزاده در پاسخ به این سوال که چه هنگام باید به پزشک مراجعه شود؟ گفت: با مشاهده هر یک از علائم و نشانه های یاد شده در نوزاد، شیرخوار و یا کودک باید به پزشک مراجعه کرد تا با معاینه دقیق و انجام اقدامات تشخیصی دقیق تر تشخیص مناسب داده شود. چون تشخیص زوهنگام میتواند به کاهش عوارض و درمان بیماری کمک کند. علاوه بر این، امروزه با انجام اکوکاردیوگرافی قلب در دوران بارداری توسط متخصصین قلب کودکان و تشخیص صحیح بیماری های قلبی جنین، می توان برنامه ریزی بمنظور درمان نوزاد را قبل از تولد آغاز کرد.