معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه آسیب اشعه فرا بنفش عمدتاً قابل اجتناب است،گفت: با حفاظت مناسب، چهار مورد از هر پنج مورد سرطان پوست قابل پیشگیری است و اتخاذ اقدامات احتیاطی ساده می تواند همه چیز را تغییر دهد.

دکتر مجید جعفری نژاد در گفتگو با وب دا افزود: افزایش میزان بروز سرطان های پوست در دهه های گذشته به شدت با مواجهه شغلی و تفریحی فرا بنفش مرتبط است و با وجود اینکه فعالیت های خارج از منزل فواید جسمی و روانی زیادی دارد اما این فواید باید با حفاظت از پوست در برابر اثرات نامطلوب اشعه فرا بنفش ، متعادل شوند.

وی با بیان اینکه هرچه  میزان اشعه فرا بنفش بیشتر باشد، زمان کمتری برای آسیب رساندن موردنیاز است و احتمال آسیب به پوست و چشم بیشتر می شود، اظهار کرد: قوی ترین تشعشعات فرا بنفش خورشید دو ساعت قبل تا دو ساعت پس از ظهر خورشیدی است و افراد بایستی فعالیت های خود در فضای باز و خارج از منزل را به گونه ای برنامه ریزی کنند که کمترین مواجهه با این اشعه را در این ساعات، به ویژه در طی ماه های بهار و تابستان، داشته باشند.

معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با توصیه به استفاده هوشمندانه از سایه گفت: مکان های سایه دار از قبیل درختان، چترها یا سایبان ها، حفاظت کامل در برابر اشعه فرا بنفش را تأمین نمی کنند و برای محافظت در برابر پرتوهای پراکنده و بازتابش ها (انعکاس ها) به ویژه در مکان های برفی یا مناطقی با سطوح روشن مانند سطوح آب، سواحل شنی، یا ساختمان های سفید لازم است وسایل حفاظتی بپوشید.

عینک آفتابی و اشعه فرا بنفش

دکتر جعفری نژاد تصریح کرد: بهترین حفاظت در برابر این اشعه در خارج از منزل، با استفاده از لباس حاصل می شود و یک کلاه با لبه پهن چشمها، گوشها، صورت و پشت گردن را در برابرفرا بنفش  حفاظت میکند و عینک آفتابی ، آسیبهای چشمی ناشی از مواجهه با خورشید را تا حد زیادی کاهش میدهد.

وی با تاکید براینکه عیناً مانند پوست، مواجهه با فرا بنفش برای چشم در طول عمر تجمعی است و می تواند سبب آسیب غیرقابل برگشت شود، گفت: عینک آفتابی در شرایط نور درخشان با کاهش خیره کنندگی، احساس راحتی12 برابری را برای چشم ایجاد می کند و اکثر عینکهای آفتابی موجود در بازار درصد زیادی از اشعه فرا بنفش را فیلتر می کنند و شما می توانید عینک آفتابی مناسب را از روی علامتUV400 تشخیص دهید.

کرم ضد آفتاب و اشعه فرا بنفش

دکتر جعفری نژاد افزود: برای نواحی پوستی که نمی توانید با لباس بپوشانید، از کرم های ضد آفتاب با حداقل30 SPF استفاده کنید و هر دو ساعت یکبار به ویژه پس از تعریق، شنا، بازی یا ورزش در خارج از منزل آنرا تکرار کنید؛ البته کرم های ضد آفتاب نباید برای طولانی کردن مدت زمان ماندن شما در زیر نور خورشید استفاده شوند زیرا کرم های ضد افتاب با این که می توانند شروع آفتاب سوختگی را به تأخیر بیندازند، اما نمی توانند به طور کامل اشعه فرا بنفشرا مسدود کنند و باید در ترکیب با سایر روش ها از قبیل دوری از خورشید و پوشیدن لباس استفاده شوند.

وی با اشاره به اینکه فیلترهای فیزیکی کرم های ضد آفتاب ، تشعشعات فرا بنفش را بازتابش یا پراکنده می کنند و فیلترهای شیمیایی از طریق جذب اشعه فرا بنفش عمل می کنند ادامه داد: برای دستیابی به حفاظت خوب، باید 20 تا 30 دقیقه قبل از بیرون رفتن، کرم ضد آفتاب را به صورت ضخیم و یکنواخت روی تمام قسمت های بدن که در معرض خورشید است، مالید و به قسمت هایی از قبیل گوش ها، بینی، پیشانی و گردن که بیشتر در معرض مواجهه خورشید هستند، توجه ویژه ای داشت.

معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه در مناطق گرمسیری و نزدیک به خط استوا، بسته به نوع پوست افراد ممکن است حفاظت در برابر اشعه فرا بنفش در تمام طول سال ضرورت داشته باشد تاکید کرد: هنگامی که در تعطیلات و مکان های آفتابی هستید، مخصوصاً برای افرادی که پوست روشن دارند، مواجهه متناوب یک عامل خطر جدی برای سرطان پوست است بنابراین مهم است که افراد  از حساسیت فرا بنفش خود آگاه بوده و از خود در برابر آن حفاظت کنند.

دکتر جعفری نژاد گفت: سطوح بازتابنده، اشعه فرا بنفش را بازتابش می کنند به عنوان مثال، برف می تواند 90 درصد از اشعه فرا بنفش را بازتابش کند، در حالی که نمای سفید حدود 20 درصد از اشعه فرا بنفش را منعکس می کند لذا در زمان اسکی ، انجام ورزش های آبی و ماندن طولانی در ساحلی با رنگ روشن از خود در بربر اشعه فرا بنفش مراقبت کنند.

لباس و اشعه فرا بنفش

وی گفت: لباس بهترین مانع را در برابر خورشید ایجاد می کند. لباس همراه با کلاه لبه پهن، کفش و عینک آفتابی از ملزومات حفاظت در برابر آفتاب تابستانی هستند و بهترین حفاظت در برابر خورشید از طریق در سایه ماندن و پوشیدن لباس به دست می آید.

معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: عوامل متعددی از قبیل طرح لباس، ساختار پارچه، نحوه یا نخ بافت ، اندازه منافذ، ضخامت الیاف، رنگ، مرطوب یا خشک بودن پوشاک و ترکیب مواد اثربخشی پارچه ها را در حفاظت در برابر اشعه فرا بنفش تعیین می کند به طوری که از پارچه های کیپ بافته شده فرا بنفش کمتری عبور می کند و رنگ های تیره تر معمولا اشعه فرا بنفش بیشتری را مسدود می کنند، در حالی که پوشاک هایی که بیش از حد کش داده شده، خیس یا فرسوده شده اند، ممکن است برخی از خواص حفاظت در برابر فرا بنفش خود را از دست بدهند.

دکتر جعفری نژاد با بیان اینکه الیاف مصنوعی لیکرآ و پلی استر به ویژه هنگامی که پوشاک خیس است حفاظت بهتری نسبت به پنبه دارند، ادامه داد: برخی از پارچه ها برچسب UPF دارند که هر چه مقدار UPF بیشتر باشد، اشعه فرا بنفش کمتری به پوست می رسد و حفاظت بهتری در برابر آفتاب سوختگی و سایر اثرات مضر خواهد داشت. به عنوان مثال، یک پارچه با 50 UPF ،98 درصد از  تشعشعات خورشید را مسدود می کند و اجازه می دهد تا دو درصد به پارچه نفوذ کند. چنین پارچه هایی ممکن است برای کسانی که در مکان ها یا مشاغلی که در فضای باز کار می کنند، مفید باشد.

 کودکان و اشعه فرا بنفش

معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: کودکان نسبت به بزرگسالان در برابر اشعه فرا بنفش حساس تر هستند و بنابراین نیاز به حفاظت ویژه دارند و خود کودکان معمولا از اثرات مضر فرا بنفش آگاه نیستند لذا این وظیفه والدین است که از کودک خود در برابر آسیب های کوتاه مدت و بلند مدت حفاظت کنند.

دکتر جعفری نژاد گفت: آفتاب سوختگی در هر سنی، و به طور ویژه در دوران کودکی، خطر ابتال به مالنوما، جدی ترین سرطان پوست را افزایش می دهد. همچنین، کودکان زمان بیشتری برای ابتلا به بیماری هایی با دوره کمون طولانی از قبیل سرطان، از دست دادن سال های بیشتری از عمر و تحمل رنج بیشتر به دلیل اختلال در سلامتی را دارند.

وی تاکید کرد: همیشه کودکان کمتر از 12 ماه را در سایه نگه دارید و هرگز اجازه ندهید نوزادان یا کودکان خردسال زیر نور مستقیم خورشید بخوابند وکودکان خود را به بازی در سایه تشویق کنید علاوه بر این اطمینان حاصل کنید که کودکان شما هنگام بیرون رفتن از منزل لباس های حفاظتی شامل کلاه و عینک آفتابی می پوشند و از کرم و لوسیون ضد آفتاب با حفاظت بالا به ویژه در نواحی صورت، گردن، شانه ها، پشت، زانوها و بالای پاها استفاده می کنند.

 برنزه کردن و اشعه فرا بنفش

دکتر جعفری نژاد با اشاره به اثرات مضر اشعه فرا بنفش بر روی پوست، چشم و سیستم ایمنی اظهار داشت: در برخی فرهنگ ها، برنزه شدن ممکن است از نظر زیبایی مطلوب باشد و خود را به عنوان نمادی از جذابیت و تندرستی مطرح کرده باشد، در صورتی که هیچ جنبه سلامتی در مورد برنزه شدن وجود ندارد بلکه برنزه شدن ناشی از مقاومت پوست برای جلوگیری از آسیب بیشتر است.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه دستگاه های برنزه کننده میزان زیادی از اشعه فرا بنفش را ساطع می کنند، ارتباط روشنی بین استفاده از دستگاه برنزه کننده و سرطان پوست وجود دارد و اثرات مضر دستگاه برنزه کننده پوست سنگین تر از اثرات مفید استفاده از آن، از قبیل تولید ویتامینD  می باشد بنابراین بهتر است از برنزه کننده ها به طور کامل اجتناب شود.