دکتر ناصر مبرا، دانشیار گروه بیوشیمی بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، از جمله اساتید و محققان جوان دانشکده پیراپزشکی است که از سال ۱۳۹۷ به عنوان عضو هیئت علمی در این مجموعه دانشگاهی مشغول به فعالیت های آموزشی و پژوهشی می باشد. یکی از مهمترین اقدامات پژوهشی این استاد جوان و تیم تحقیقاتی همراه در دانشکده پیراپزشکی، ساخت سلول های بنیادی شبه کبد و شبه پانکراس در فاز آزمایشگاهی است که با نتایج امید بخشی همراه بوده و هم اکنون آماده پیاده سازی در مدل های حیوانی و انسانی است.

در ادامه ضمن آشنایی بیشتر با این استاد و محقق جوان، اطلاعات کامل تری در خصوص پژوهش یادشده از زبان ایشان ارائه خواهد شد؛ دکتر ناصر مبرا در گفتگو با وبدا: " من متولد شهر مشهد هستم و تحصیلات پیش از دانشگاه را در همین شهر گذرانده ام، پس از شرکت در کنکور سراسری و پذیرش در دوره کارشناسی به دانشگاه تبریز رفتم و مجددا برای طی دوره کارشناسی ارشد در دانشگاه علوم پزشکی مشهد به زادگاهم بازگشتم، پس از پایان این دوره ارشد، با کسب رتبه 5 مقطع دکترا به دانشگاه علوم پزشکی تهران رفتم و پس از فارغ التحصیلی در رشته بیوشیمی، به عنوان عضو هیئت علمی ضریب k در یکی از دانشگاه‌های شمال مشغول به کار شدم. با طی شدن دوره تعهدات، به عنوان عضو هیئت علمی پیمانی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد استخدام شدم. البته همزمان با فعالیت در دانشگاه مشهد، یک مقطع ارشد دیگر نیز در رشته آموزش پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی بهشتی گذراندم که زمینه فعالیت‌های من در حوزه سلول‌های بنیادی بود و در همان سال دو بار در خصوص همین فعالیت‌ها با دانشگاه مصاحبه داشتم که به عنوان یکی از فعالیت‌های علمی خوب به شمار می‌رفت.

این استاد جوان پیرامون فعالیت پژوهشی که به همراه تیم تحقیقاتی، بر روی سلول های بنیادی شبه کبدی و شبه پانکراس داشته اظهار می کند: " در زمینه سلول‌های بنیادی ما موفق شدیم، در فاز آزمایشگاهی سلول ها را به سلول‌های شبه کبدی تمایز دهیم و این پیشرفت خیلی خوبی بود، در واقع ما توانستیم از یک منبع سلول انسانی یعنی سلولی که از خود انسان گرفته شده و به سمت سلول‌های بنیادی تمایز یافته بود ( یا به عبارتی برگشت به عقب داشت) سلول‌های بنیادی را به سلول‌های شبه کبدی بر روی نانو داربست‌هایی تمایز دهیم که این نانو داربست‌ها تقریباً نمایش شبیه سه بعدی کبد بدن را ایجاد کرده بود و نتایج بسیار خوبی داد. اکنون هم در صدد هستیم که بتوانیم در فاز بالینی آن را پیاده کنیم، البته همزمان که کار روی کبد را آغاز کردیم در رابطه با سلول‌های پانکراس نیز این اقدام را داشتیم و مشاهده کردیم که سلول‌های بنیادی که ما آنها را با عنوان IPS می‌شناسیم در فاز کلینیکال بسیار موفقیت آمیز عمل کردند، در ادامه هم دنبال آن هستیم که در مدل‌های حیوانی و سپس مدل‌های انسانی پیاده سازی کنیم. ما این کار را تقریباً همزمان با دنیا آغاز کردیم؛ یعنی زمانی که به تازگی کاشف این سلول‌ها جایزه نوبل را دریافت کرده بود. سلول‌های بنیادی در ایران همزمان با فعالیت‌هایی که در دانشگاه تهران در بخش پیوند استخوان انجام می‌شد در مشهد نیز آغاز شد و جناب آقای دکتر قوام جزو آغازگران سلول‌های بنیادی در ایران بودند.

دکتر مبرا در خصوص ویژگی ها و اهمیت سلول های بنیادی نیز می گوید: " بر اساس یافته‌ها و مقالات علمی، سلول‌های بنیادی در تمام ارگان‌های بدن وجود دارد و به عنوان سلول‌هایی شمرده می‌شوند که قابلیت تمایز یافتن به سایر سلول‌ها را دارند و به عبارتی مادر سلول‌ها هستند. بر اساس کاربرد آنها معمولاً به دو صورت مزانشیمال یا به عبارتی جنینی یا امبریونیک وجود دارند. سلول های مزانشیمال تقریباً در تمام بافت‌های انسانی وجود دارد و زمانیکه یک بافت آسیبی می بیند، این سلول‌ها باعث می‌شوند که بافت تعمیر شود و در واقع از تقسیم همین سلول‌های بنیادی است که آن بافت ترمیم می‌شود. سلول‌های بنیادی نوع دوم، جنینی یا امبریونیک هستند که مقداری از سلول‌های مزانشیمال توان تمایزی آنها بیشتر است و خیلی راحت می‌توان در محیط آزمایشگاه آنها را به سلول‌های دلخواه تمایز داد. اما این سلول‌ها باید در بدن طوری تمایز یابند که بتوانند به لحاظ سه بعدی بودن شبیه آن بافت طبیعی بدن باشند. ساختارهای نانو فیبری معمولا کمک می‌کند تا این سلول‌ها بتوانند بهتر در نمای شبیه به نمای بافت بدن تمایز یابند".

دکتر مبرا که سالهای تحصیل و کار را در دانشگاه های مختلفی گذرانده و به خوبی با شرایط و فضاهای مختلف آموزشی و پژوهشی آشناست، تجربه خود از این فضا و شرایط متفاوت را اینگونه توصیف می کند: " فعالیت‌های کاری و تحصیلی در دانشگاه‌های مختلف ، تجارب خوبی را به من آموخت و دریافتم که خوشبختانه تمام دانشگاه‌های ایران از بعد کیفی و کمی در جایگاه خوبی قرار دارند، البته شاید ما نتوانیم بگوییم که مثلا این دانشگاه سرآمد است و یا دانشگاه دیگری سرآمد نیست، اما از آنجا که دانشگاه مشهد به عنوان یکی از دانشگاه‌های مادر شمرده می‌شود و خوشبختانه ما تعداد زیادی از اساتید جوان و یک درصد برتر را در دانشگاه داریم می‌توانیم بگوییم که این دانشگاه یکی از برندهای دانشگاهی کشور است و همینطور که ملاحظه می‌کنید؛ چه در جنبه آموزشی و چه پژوهشی جزء تعداد درصدهای بالای امتیازی را دارد و در زمره دانشگاه‌های برتر است. این برای ما مایه افتخار است که در دانشگاهی تحصیل کرده و فعالیت می‌کنیم که اساتید بزرگ و نامداری حضور دارند؛ اساتیدی که نه تنها در ایران بلکه در دنیا سرآمد هستند و در خیلی از مراجع و مجلات معتبر دنیا مقاله و کتاب دارند و بعضاً جزو انجمن‌های معتبر دنیا هستند و این سبب خرسندی بسیار برای ما است.

این استاد جوان در پاسخ به این پرسش که آیا نقش استاد منحصر به آموزش و پژوهش است می گوید: " نقش استاد در دانشگاه تنها آموختن علوم و به عبارتی یافته‌های صرفاً علمی نیست. یک استاد باید دانشجویان خود را در ابعاد مختلف علمی، شخصیتی و اجتماعی تربیت کند و تنها نگاه صرف به علم نداشته باشد. خوشبختانه ما بسیاری از اساتید را در ایران و دانشگاه مشهد داریم که هم به لحاظ علمی و هم اخلاقی جزو سرآمدان ایران هستند و چه بسا که در برخی زمینه‌ها و نگاه‌های اخلاقی و رفتاری از حوزه‌ی دانش شان نیز بالاتر باشند. بنابراین دانشجویانی که ما پرورش می‌دهیم قطعاً باید در کنار علم، در زمینه اخلاق و رفتار هم شاخص باشند و همه جنبه‌های انسانیت را در خود رشد دهند و این یکی از اهداف مهم همه اساتید است. به دانشجویانی هم که در آینده قرار است به عنوان استاد در این جایگاه قرار بگیرند تبریک می‌گویم چون این جایگاه در واقع جایگاه انبیا است و عملاً پا جای بزرگان می‌گذارند.

وی در خصوص اهمیت حوزه پژوهش و کارکردهای آن در فضای دانشگاه هم می گوید: " تقریباً همه آن چیزی که در بخش درمان انجام می‌شود وابسته به پژوهش است و در واقع منشأ گرفته از حوزه پژوهش است. زمانی ما می‌توانیم یک درمان خوب داشته باشیم که یک پژوهش خوب در رابطه با آن انجام دهیم و طبعاً نمی‌توانیم بدون یک پژوهش خوب، کار درمانی خوب و مثمر ثمری را داشته باشیم. قطعاً تضمین کننده یک درمان خوب یک پژوهش خوب است. خوشبختانه تعداد زیادی از دانشمندان یک درصد برتر دنیا را در دانشگاه مشهد داریم و اگر می‌بینیم که درمان‌های نوینی در حال آغاز شدن در دانشگاه علوم پزشکی مشهد است قطعاً منشا گرفته از پژوهش‌های قابل قبول است که به دنبال آن درمان‌های نوین راه‌اندازی شده است. در خیلی از کتب و مقالات عموماً درمان زمانی که انجام می‌شود، حتماً به پژوهش ارجاع داده می‌شود .

و سخن پایانی استاد جوان : " از حمایت‌های ریاست دانشگاه و معاونین محترم تشکر می‌کنم و قطعاً حمایت‌های بیش از پیش مسئولان و معاونت‌های مختلف آموزش پژوهش و درمان که تاکنون با تمام توان تلاش کرده‌اند، سبب شده که دانشگاه مشهد امروز در جایگاه خوبی باشد و مطمئن هستم که دانشگاه مشهد چون اساتید و دانشجویان توانمندی دارد، قطعاً با حمایت بیشتر مسئولین از این اساتید و دانشجویان می‌تواند دانشگاه را در جایگاه بالاتری از آنچه که هست قرار دهد و حتی می‌تواند دانشگاه را به سطح تراز اول دانشگاه‌های ایران برساند”.