معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه فروش بدون نسخه‌ی برخی از داروها، به معنای مصرف خودسرانه با مقدار و تعداد دلخواه نیست افزود: مصرف این داروها که تحت عنوان داروهای OTC  از آنها یاد می شود، بویژه درمورد افرادی که دارای بیماری های زمینه ای هستند باید با مشورت پزشک داروساز صورت بگیرد.

دکتر علی روحبخش، متخصص فارماکولوژی( داروشناسی) در گفتگو با وبدا اظهار کرد: بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، لیستی از داروها، در داروخانه ها موجود است که هرفردی بدون نیاز به نسخه پزشک(داروهای او تی سی که مخفف واژه انگلیسی over the counter)، می تواند با مشورت دکتر داروساز، دارو را تهیه و مصرف نماید. ضمن اینکه لیست داروهای فوق مشخص است و قاعدتا تجویز دارو خارج از آن لیست مورد تایید نیست و فقط بایستی با تجویز پزشک باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اضافه کرد: بطور کلی داروهای او تی سی(بدون نسخه) داروهای کم خطرتری نسبت به سایر داروها هستند و دست پزشک داروساز برای در اختیار قرار دادن این نوع داروها به مردم بازتر است، اما دو نکته مهم را در خصوص همین داروها نیز باید در نظر گرفت: نخست این که فروش بدون نسخه به معنای مصرف خودسرانه و هر تعداد و هر مقدار این نوع داروها نیست مثلا مصرف آسپرین برای اطفالی که بیماری های ویروسی دارند همچون آنفولانزا، می تواند باعث ایجاد سندرم ری( نشانگان  ری)  که اختلال بسیار خطرناک است را به همراه داشته باشد. لذا ما به هیچ وجه توصیه نمی کنیم اطفالی که بیماری ویروسی دارند آسپرین مصرف کنند و یا  بهترین گزینه برای کنترل تب اطفال استامینوفن است( داروی پرمصرفی در کشوراست) و اگر همین هم زیاد مصرف شود، باعث آسیب های جدی به کبد خواهد شد. پس برای مصرف داروهای OTC ، حتما باید با مشورت دکتر داروساز باشد. دوم این که اگر فرد، بیماری زمینه ای دارد حتما باید به اطلاع پزشک داروساز برساند؛ مخصوصا اگر بیماری کبدی یا کلیوی دارد؛ چون اختلالات کبدی و کلیوی می تواند زمینه ساز اختلال در دفع دارو شود و باعث ایجاد تجمع دارو و عوارض خطرناک برای فرد باشد. بنابراین تاکید ما این است که اگر بعد از مصرف داروهای بدون نسخه، بعد از مدتی بیماری بهبود پیدا نکرد حتما و حتما به پزشک مراجعه نمایید.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص مصرف بدون نسخه مکمل ها و ویتامین ها هم گفت: یک دسته از فراورده هایی که می شود از داروخانه و دکتر داروساز مطالبه کرد؛ بحث مکمل ها است که در حال حاضر تعداد و تنوع مکمل ها خیلی زیاد شده و مکمل ها تا حدودی تخصصی شده است، لذا کسانی که بدون اطلاع متخصص و به مقدار زیاد از ویتامین ها و مکمل ها استفاده می کنند دچار مسمویت های ویتامینه می شوند.

وی خاطر نشان کرد: در خصوص اثر بخشی این مکمل ها در بیماری ها هنوز جای بحث وجود دارد ولی به طور کلی مصرف آنها، عنوان شده که می تواند برای سلامتی مفید باشد و خیلی از ریز مغذی هایی که ممکن است فرد در طی روز در رژیم غذایی خود دریافت  نکند این مکمل ها پوشش می دهند البته ما نظرمان بر این است که اگر فردی یک رژیم متعادل و کامل داشته باشد" مصرف کامل میوه، سبزی، پروتئین، کربوهیدرات،..." عموما نیازی به این گونه مکمل ها ندارد. ولی مصرف زیاد و نابجای  ویتامین هایی مثل ویتامین D، A، E، می تواند باعث تجمع ویتامین ها و ریز مغذی ها در بدن و ایجاد مخاطراتی برای فرد بشود. اما استفاده درست و متعادل زیرنظر متخصص مثلا برای ورزشکار و یا فردی که یک مدت بیمار بوده و می خواهد بدن خود را کمی تقویت و بهبود ببخشد، گزینه خوبی است.

دکتر علی روحبخش با اشاره به مصرف غیراصولی آنتی بیوتیک ها هم گفت: متاسفانه یک دسته از داروهایی که توسط مردم از داروخانه ها خیلی مطالبه می شود آنتی بیوتیک ها است؛ آنتی بیوتیک ها برای باکتری های مختلف ساخته و کارکرد دارد و مصرف نابجا برای بیماری ویروسی مثل آنفولانزا هیچ اثری ندارد، پس مصرف آنتی بیوتیک ها حتما بایستی با نظر پزشک انجام شود تا از عوارض آن جلوگیری شود. در واقع افزایش آگاهی و شناخت  مردم برای  عدم مصرف  خودسرانه دارو  وظیفه ما است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین گفت: همه افراد برای مصرف صحیح داروهای بدون نسخه حتما با پزشک داروساز مشورت و از مصرف خودسرانه  دارو پرهیز نمایند، خصوصا خانم های باردار و شیرده  و اطفال(بویژه زیر 2 سال) و افرادی که بیماری زمینه ای دارند حتما قبل از مصرف هرگونه دارو با پزشک و داروساز مشورت کنند و سالمندان هم با توجه به مبتلا بودن به چند بیماری و مصرف داروهای مختلف(در اینها زمینه بروز تداخلالات دارویی بسیار بالاست)، جهت عدم تداخل دارویی که می تواند مخاطرات جدی به همراه داشته باشد، حتما قبل از مصرف دارو با پزشک و پزشک داروساز مشورت نمایند.

وی یادآور شد: متاسفانه یکی از اشکالات فرهنگی ما این است به محض ورود به داروخانه، از هر فردی که در آنجا است درخواست دارو و مشورت می کنیم در حالیکه فقط باید از پزشک داروساز که درس خوانده و تحصیلات مرتبط دارد مشورت بگیریم.

معاون غذا و داروی دانشگاه عنوان کرد:  شماره 190 از ساعت 8 صبح تا ساعت 8 شب هر روز بجزء روزهای تعطیل آماده پاسخگویی و راهنمایی و ارائه خدمت به سئوالات همشهریان عزیز  در خصوص داروها  و تداخلات دارویی و بحث بارداری و شیردهی و بیماری ها (و نیز اگر دنبال دارویی بود و دارو را نتوانست پیدا کند)  می باشد.