رییس مرکز تحقیقات دارورسانی هدفمند دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به ساخت پژوهشگاه علوم پزشکی، گفت: با ساخت این پژوهشگاه در مجاورت ساختمان جدید دانشکده دارو در چندین طبقه و با مساحتی بالغ بر دو هزار مترمربع می توان امیدوار بود در سایه تجمیع مراکز تحقیقاتی رشد علمی و پژوهشی فزونی پیدا کند.
به گزارش وب دا دکتر سید احمد مهاجری؛ رییس مرکز تحقیقاتی دارورسانی هدفمند با اشاره به اقدامات در دست انجام این مرکز تحقیقاتی جهت ارائه گزارش جامع سه ساله مراکز تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفت: این مرکز تحقیقاتی در بیست و یکمین روز از فروردین ماه سال 1391 تاسیس و در تاریخ بیست و سوم خرداد ماه همان سال موفق به کسب موافقت اصولی شد.
وی ادامه داد: هدف از تأسیس این مرکز تحقیقاتی علاوه بر تلاش های علمی مورد نظر، گردهم آیی اعضای هیأت علمی توانمند در این راستا است تا با کار بر روی سیستم های دارورسانی بتوانیم در مجموع علاوه بر مبحث دارورسانی هدفمند؛ گریزی در تحقیقات بالینی و پایه و کار بر روی حیوانات داشته باشیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، تاکید کرد: در حال حاضر تعداد اعضای هیأت علمی این مرکز که همان اعضای هیأت موسس نیز بوده اند از شش نفر به 14 عضو تغییر پیدا کرده است؛ که اغلب این افراد از اعضای هیأت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه هستند.
این محقق و پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی مشهد روند توسعه ای مرکز تحقیقاتی را بسیار خوب ارزیابی و تصریح کرد: این مرکز علی رغم سن کم و جوان بودن؛ توانسته است در ارزشیابی و اعلام عملکرد در سال 1393 به کسب امتیاز هزار و 47 رتبه خود را در میان 48 مرکز تحقیقاتی در جایگاه شانزدهم حفظ کند.
دکتر مهاجری به ایجاد طرح های تحقیقاتی موفق در این مرکز تحقیقاتی اشاره کرد و بیان داشت: «ساخت و بررسی سیستم های دارورسانی آهسته رهش جهت هورمون رشد با استفاده از هیدروژل های حساس به دما، قابل تزریق و ژل شونده در محل» یکی از تحقیقات موفق در این مرکز تحقیقاتی است.
رییس مرکز تحقیقات دارورسانی هدفمند دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفت: پروتئین ها به عنوان دسته مهمی از داروها در درمان، بهبودی و یا جلوگیری از بیماری ها کاربرد دارند در واقع این دارو ها با استفاده از تکنولوژی های نوترکیب و انتقال ژنتیکی تولید می شوند.
وی ادامه داد: دلیل اقبال عمومی به این داروها را می توان به سمیت اندک و رفتار درون تنی قابل پیش بینی آنها مرتبط دانست. از سوی دیگر داروهای نوترکیب با سرعت بیشتری از داروهای قدیمی و شیمیایی وارد بازار دارویی می شوند.
این محقق دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: علی رغم مزایای عنوان شده در مورد داروهای پروتئینی، این فرآورده های دارویی واجد مشکلاتی از قبیل ناپایداری ذاتی، نیمه عمری اندک و نیز مستعد تخریب آنزیماتیک می باشند.
دکتر مهاجری بیان داشت: از سوی دیگر جهت توسعه داروهای پروتئینی، محققین دارویی با مشکلات زیادی روبرو هستند. موفقیت یک داروی پروتئینی در درمان به عوامل مختلفی از قبیل خصوصیات فیزیکوشیمیایی مشخص، پایداری فیزیکی و شیمیایی، خاصیت ایمنی زایی و خصوصیات فارماکوکینتیکی مطلوب بستگی دارد.
عضوهیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: راه کارهای مختلفی جهت رفع نقیصه های داروهای پروتئینی و افزایش پایداری آنها مطرح است. دستکاری های ژنتیکی جهت کاهش خصوصیات ایمنی زایی و ناپایداری های ناشی از تخریب آنزیماتیک، اتصال ژنتیکی به ایمونوگلوبولین ها یا پروتئین های سرم نظیر آلبومین و ... از جمله راهکار هایی است که سبب بهبود خصوصیات پروتئین های دارویی می شود.
وی این مطالعه را در عین جدید بودن دارای نتایج کاملا کاربردی و قابل استفاده دانست و تاکید کرد: اطفال دچار کمبود هورمون رشد ناچار به تزريق روزانه دارو هستند؛ که اين مساله فشار رواني زيادي براي بيمار و خانواده وی همراه دارد. چنانچه این سیستم موفق و کارآمد تهیه و طراحی شود، انتظار می رود این اطفال با یک تزریق تا مدتها(يک ماه و يا بيشتر) نیاز به استفاده از دارو نداشته باشند و این گام بزرگی است.
رییس مرکز تحقیقات دارورسانی هدفمند دانشگاه علوم پزشکی مشهد به طرح تحقیقاتی انتقال هدفمند وینکریستین به سلول های سرطان خون با استفاده از آپتامر و آلبومین اشاره کرد و افزود: لوسمی حاد لنفوئیدی یک نوع سرطان می باشد که در آن سلول های خونی و مغز استخوان درگیر می شود.
دکتر مهاجری گفت: وینکریستین یک داروی شیمی درمانی می باشد که در درمان لوسمی در بزرگسالان و کودکان استفاده می شود با این وجود تجویز وینکریستین در بالین به خاطر حلالیت کم آن در محیط های آبی و مشکلات عصبی مربوط به آن محدود شده است.
وی اضافه کرد: در درمان هدفمند سرطان با استفاده از نانوحامل ها، عوامل شیمی درمانی به صورت هدفمند در موضع سرطانی وارد می شوند؛ که این کار باعث افزایش اثرات درمانی داروهای ضد سرطان می شود و عوارض جانبی آن ها را بطور چشمگیری کاهش می دهد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، اظهار داشت: آپتامر ها به خاطر خصوصياتي كه دارند، مي توانند نقش فعالي را در اين زمينه ايفا كنند. آپتامرها توالی تک رشته ای DNA و یا RNA هستند که با استفاده از یک فرایند برای اهدافشان جدا می شوند.
رییس مرکز تحقیقات دارورسانی هدفمند دانشگاه علوم پزشکی مشهد هدف از این طرح را انتقال هدفمند وینکریستین به سلول های سرطان خون عنوان کرد و گفت: در اين طرح ما بر آن شديم تا وینکریستین را با استفاده از آپتامر به به سلول هاي دارای مشکل انتقال دهيم.
وی ابراز داشت: دراین طرح از آپتامر به عنوان عامل انتقال هدفمند و از آلبومین به عنوان حامل استفاده خواهد شد. دستاورد اصلی پژوهش که مرتبط با اولویت و نیاز جامعه است ایجاد یک سیستم انتقال هدفمند نانو برای داروی وینکریستین جهت کاهش عوارض جانبی دارو و افزایش اثرات درمانی آن است.
این محقق و پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: تا کنون 63 طرح پژوهشی در طی چهار سال اخیر از عمر این مرکز تحقیقاتی تولید و 35 جلسه شورای پژوهشی را در این مدت برگزار کرده ایم و علی رغم کامل بودن امتیازات لازم جهت دریافت موافقت قطعی و ارسال مدارک و درخواست مربوطه؛ هنوز پاسخی از وزارت بهداشت دریافت نشده است.
دکتر مهاجری ابراز داشت: بر اساس سیاست های معاونت پژوهشی و به عنوان یکی از اهداف مرکز تلاش شد تا در قالب یک پژوهشکده کار خود را ادامه دهیم؛ که بر همین اساس این مرکز تحقیقاتی اکنون عضوی از پژوهشکده علوم نوین دارویی دانشگاه متشکل از چهار مرکز تحقیقاتی علوم دارویی، بیوتکنولوژی دارویی، علوم دارویی و دارورسانی هدفمند است.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: با توجه به این که اکنون چهار مرکز تحقیقاتی تحت عنوان پژوهشکده مجازی علوم نوین دارویی مصوب وزارت بهداشت در دل پژوهشگاه علوم پزشکی در حال فعالیت می باشند؛ بودجه پژوهشی مرکز تحقیقاتی دارورسانی هدفمند نیز از دل این پژوهشگاه تامین می شود.
رییس مرکز تحقیقاتی دارورسانی هدفمند دانشگاه علوم پزشکی مشهد یکی از اهداف معاونت پژوهشی دانشگاه را ساخت پژوهشگاه علوم پزشکی عنوان کرد و افزود: بنا است این پژوهشگاه در نزدیکی ساختمان جدید دانشکده داروسازی در چندین طبقه و با مساحتی بالغ بر دو هزار مترمربع احداث شود؛ که یکی از طبقات این پژوهشگاه به پژوهشکده علوم دارویی تعلق خواهد داشت.
وی خاطر نشان کرد: هدف ما در این مرکز تحقیقاتی کار بر روی سامانه های دارورسانی است که علاوه بر طراحی این سامانه ها نیم نگاهی نیز بر ثبت اختراعات و معرفی محصولات دارویی به بازار دارویی کشور داشته که در این مسیر توفیقاتی را نیز کسب و در سال های آتی این موفقیت ها را بیان خواهیم کرد.
این محقق دانشگاه علوم پزشکی کشور تصریح کرد: در این راستا توانسته ایم قرص کروسینا را به فضای دارویی کشور عرضه کنیم و محصولات دیگری نیز در دست اقدام جهت تولید داریم تا بتوانیم با مجموع این تلاش ها در ایجاد انگیزه میان دیگر همکاران محقق جهت کاربردی کردن مقالات موفق باشیم.
دکتر مهاجری افزود: در این میان باید گفت این مرکز علی رغم جوان بودن توانسته خود را به خوبی نشان و جایگاه خود را نه تنها حفظ که ارتقا دهد. با توجه به این که برخی همکاران مرکز همزمان در دیگر مراکز نیز عضو هستند می توان گفت برخی افتخارات دیگر مراکز که به عنوان موفقیت های کلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد شناخته می شود شامل اعضای هیأت علمی این مرکز نیز هست.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: به طور مثال تعدادی از اعضای این مرکز تحقیقاتی در مرکز تحقیقات علوم دارویی عضو و در این مرکز چند ثبت اختراع داشته اند؛ که این موفقیت ها تلفیقی از همکاری های بین مرکزی محسوب می شود.
رییس مرکز تحقیقاتی دارورسانی هدفمند دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار داشت: در این مرکز برخی همکاران در طراحی سامانه های هیدروژلی و هیدروژل هایی که در دارورسانی استفاده می شود، سامانه های ژل شونده در محل که قابل تزریق است و فرم های دارورسانی معمول مانند قرص و کپسول فعالیت دارند.
وی گفت: تغییر در فرمولاسیون قرص ها تلاش دارد تا نحوه باز شدن و آزاد سازی قرص در مناطق مختلف بدن را هدفمند کند. این هدفمند کردن یعنی تاثیر گذاری دارو در برخی نقاط بدن افزایش و در برخی نقاط کاهش پیدا و به شکل هدفمند، منطقه باز شدن دارو را مشخص کند.
این محقق و پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی مشهد، افزود: برخی همکاران در این مرکز تحقیقاتی ، دارورسانی هدفمند را به شکل دارو رسانی برای بیماران سرطانی با هدف کاهش عوارض دارویی برای این بیماران دنبال و سعی می کنند کاری کنند تا دارو موفق تر عمل کند.
دکتر مهاجری ابراز داشت: هنگامی که دارورسانی هدفمندتر می شود ضمن حفظ کارایی دارو موجب کاهش عوارض جانبی آن می شود و از دسترسی سایر اعضا به دارو جلوگیری و عارضه کاهش پیدا می کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: هر قدر این اتفاق انتخابی تر باشد عوارض دارو کاهش و کارایی دارو افزایش پیدا می کند که عمده تلاش ما در فرمولاسیون داروها بر این اساس استوار است.
رییس مرکز تحقیقاتی دارورسانی هدفمند دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: گاهی شما به شکل هدفمند به دنبال رصد دارو هستید تا ببینید این دارو کجای بدن رفته و تا چه اندازه وارد ارگان مورد نظر شده است. پس بحث شناسایی هدفمند دارو جزئی از تحقیقات مرکز به شمار می رود؛ اما گاه در این میان به دنبال تست دارو بر بالین بیمار نیز هستیم که در ابتدا بر روی حیوان این آزمایشات صورت می گیرد تا مکمل فعالیت های همکاران بالین باشد.
دکتر مهاجری در پایان گفت: ما تلاش داریم تا چشم انداز آینده این مرکز تحقیقاتی را با ثبت اختراعات داخلی و ایجاد محصول ارتقا دهیم و در ادامه به دنبال هدفمند تر کردن مقالات هستیم تا درد جامعه در خصوص این علم را به شکلی رفع و محققین ما بتوانند به کسب مقام در سطح دانشگاه، کشور و بین الملل نائل شوند.
