آلرژی که به عنوان بیماری‌های آلرژیک نیز شناخته می‌شود، تعدادی از شرایط ناشی از حساسیت بیش از حد سیستم ایمنی بدن به مواد به طور معمول بی‌خطر در محیط است، این بیماری ها شامل تب یونجه یا رینیت آلرژیک، آسم آلرژیک، آلرژی غذایی، درماتیت آتوپیک، آلرژی به دارو و آنافیلاکسی است.

در جهت انجام اقدامات مؤثرتر در حوزه درمان بیماران با مشکلات آلرژی، مرکز تحقيقات آلرژی (ARC) دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 90 تأسیس شد و این مرکز با ٣ عضو هیات موسس تمام وقت از گروه آلرژی (دکتر فریدحسینی، دکتر وارسته و دکتر جباری‌آزاد) و عضو نیمه وقت (دكتر بهمنش و دكتر كيانی‌فر) فعاليت خود را در بیمارستان قائم(عج) آغاز نمود و موافقت  نامه اصولی خود را در سال ٩٢ دریافت کرد و در سال 98 هم مورد تأیید قطعی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفت.

فعالیت‌های اصلی مرکز تحقیقات آلرژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مبتنی بر بیماری‌های آلرژیک (پاتوژنز و درمان آسم، رینیت آلرژیک، اگزمای آتوپیک، کهیر مزمن)، ایمونوتراپی و معرفی پروتکل‌های جدید، تولید مواد تشخيص آلرژی و ضد آلرژی، شناسایی آلرژن‌های جدید در منطقه، نقص  ايمنی اولیه و HTLV-1 (پاتوژنز و درمان) بوده است.

چشم‌انداز مرکز تحقیقات آلرژی با تکیه بر امکانات بالقوه و موجود در دانشگاه و منطقه جغرافیایی شمال شرق کشور در جهت بهبود كيفيت و کمیت خدمات بهداشتی، وضعیت سلامت جامعه و تولید علم در زمینه بیماری های آلرژیک می‌باشد.

در جهت آشنایی بیشتر با خدمات مرکز تحقیقات آلرژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت‌وگويی را با دكتر فرحزادجباری‌آزادعضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و رئیس این مرکز صورت داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید؛

دکتر جباری‌آزاد گفت: فعالیت‌ها و مأموریت‌های مرکز تحقیقات آلرژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در حوزه های  (انجام تحقیقات اساسی و کاربردی در زمینه‌های اپیدمیولوژی، پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌های آلرژیک با تمرکز بر روش‌های جدید و استفاده از آخرین دستاوردهای علمی)، (تولید علم در زمینه بیماری‌های آلرژی بر اساس توانایی علمی اساتید دانشگاه و محققان)، (همکاری با مراکز معتبر علمی کشور به‌ویژه مراکز تحقیقاتی مورد تأیید دانشگاه علوم پزشکی مشهد)، (همکاری با مراکز علمی و تحقیقاتی معتبر بین‌المللی)، (ارائه مشاوره به مسئولان بهداشت در استان به‌ویژه در بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آلرژی)، (استفاده از تحقیقات مبتنی بر شواهد به بیماران و خانواده‌های آنها در زمینه مدیریت و پیشگیری از بیماری و مشاوره) و ( برگزاری کارگاه‌های آموزشی و پژوهشی در زمینه بیماری‌های آلرژی) می‌باشد.

وی افزود: فعالیت‌های آموزشی مرکز تحقیقات آلرژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مبتنی بر آموزش دانشجویان دوره دکترای تخصصی پژوهشی، همکاری با بازوی آموزشی دانشگاه برای ایجاد بستر آموزشی مناسب برای دانشجویان فوق تخصصي آلرژی و ایمونولوژی بالینی ، دانشجويان دکتری و کارشناسی ارشد ايمني شناسي بوده است.

رئیس مرکز تحقیقات آلرژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ضمن اشاره به 7 دستاورد علمی این مرکز تحقیقاتی، بیان کرد: این مرکز مفتخر به داشتن بهترین محقق در زمینه طب سنتی، مکمل و تلفیقی در سال 93، بهترین پروژه تحقیقاتی در سومین جشنواره فردوسی در سال 91 با عنوان "بررسی آلرژی‌زایی آلرژن نوترکیب زعفران (rCro S2) در مشکوک به آلرژی آلرژیک"، محقق برتر در جشنواره تحقیقات سال 91، کسب مقام اول در جشنواره پژوهش 93 به عنوان محقق برتر، کسب مقام اول در جشنواره پژوهش 97 به عنوان محقق برتر، کسب مقام اول در جشنواره پژوهش 92 به عنوان محقق برتر و کسب مقام اول در جشنواره پژوهش 91 به عنوان محقق برتر است.

دکتر جباری‌آزاد بیان کرد: مرکز تحقیقات آلرژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با فعاليت قابل تقدير اعضای هیأت علمی مركز، از ابتدای تأسيس تاكنون چندين ثبت اختراع داشته است كه شامل ثبت اختراع "کرم موضعی لیپوزومال ختمی در کنترل علایم اگزما"، ثبت ژن CFP10:HspX:mFcgamma2a در پایگاه مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI)، ثبت ژن CFP10:HspX:His در پایگاه مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI)، ثبت ژن ESAT-6:CFP-10:Fc در پایگاه مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI)، ثبت ژن   ESAT6:HspX:Fc-gamma-2aدر پایگاه مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI)، ثبت ژن در پایگاه مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی NCBI: کانستراکت سنتتیک ESAT-6:CFP-10:His، کلونینگ و تولید انبوه پروتئین‌های Esat-6 و HspX از باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس به‌صورت مولکول نوترکیب با Fcγ2α از IgG موشی در سیستم مخمری به‌منظور ایجاد سیستم هدفمند عرضه آنتی‌ژن و بررسی قدرت ایمنی‌زایی آنها در موش به‌منظور طراحی واکسن سلی و طراحی، بهینه‌سازی و ساخت پروتئین کایمر انسانی- ویروسی دارای 3 عنصر ژنی KSHV vOX2، CD200 انسان و Fcγ1 به‌صورت توام برای دست‌یابی به داروی ضدالتهابی در انسان بوده است.

وی با ذکر توانمندی نخبگان عرصه پزشکی در مشهد، تأکید کرد: در بسیاری موارد از جمله تست‌های تشخیص آلرژی مجبور به پرداخت هزینه و خروج ارز از كشور هستيم كه در اين زمينه با همكاری 3 نفر از اساتيد مركز تحقيقات آلرژی و ٢ نفر دانشجوی دكترای پژوهشی اين مركز موفق به كسب دانش توليد ٨ عصاره آلرژی‌زای منطقه جهت انجام تست‌های تشخيص آلرژي شده كه ثبت گرديده است. يكی از اهداف اين مركز افزايش توليد انواع عصارهای مورد استفاده در تست‌های تشخيص آلرژی و همكاری با بخش صنعت جهت توليد انبوه آنها برای استفاده همكاران آلرژيست در سطح كشور و احتمالا خاورميانه بوده كه علاوه بر جلوگيری از خروج ارز امكان صادرات نيز مهیا گردد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: در ایام بحران کرونا طرح‌های پژوهشی‌ در این خصوص داشتیم و تمامی طرح‌هایی که با موضوع آلرژی بوده مورد تصویب کمیته اخلاق معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشکی مشهد واقع شده و همگی آنها به مرحله اجرا در آمده و این طرح‎ها در 4 حوزه آموزش، پیشگیری، درمان و افزایش تولید علم بوده که بیشتر آنها در مباحث و موضوعات علمی و درمانی بوده است.

دکتر جباری‌آزاد با اشاره به اینکه چشم‌انداز آینده ما ورود در حوزه صنعت در بحث پيشگيری از توليد مواد آلرژی‌زا و توليد عصاره‌های تشخيص آلرژی با حذف ورود انواع  وارداتی در راستای کاهش وابستگی به دیگر کشورها و جلوگيری خروج ارز از کشور است، تصریح کرد: با توجه به ساختار اين مركز كه متشكل از هیأت علمی علوم پايه و علوم بالينی است و اینکه رسالت توليد علم می‌بايست درجهت پيشگيری از بروز بيماری، كمک به رفع مشكل بيماران و درمان باشد،  لذا مركز تحقيقات آلرژی برای نيل به اين هدف كنار فضای ویژه بیمارستانی، نياز به يک آزمایشگاهی اختصاصی در پژوهشكده دارد تا برنامه‌های تحقیقات، پژوهشی و درمانی به بهترين شكل انجام شوند.

وی تأکید کرد: ما معتقدیم که پژوهش و درمان همواره در کنار هم قرار دارند، زیرا هر دو لازم و ملزوم هم هستند تا بتوانند بهترین اقدام را در مسیر خدمت به بیماران ارائه  دهند، برخی گروه‌ها همچون داروسازی نیازشان در فضای پژوهشکده تأمین می‌شود، اما تخصص‌هایی همچون آلرژی نیازمند هر دو مکان هستند، گرچه معتقدیم که بهتر است برای این نوع رشته‌ها پژوهشکده‌ای در نزدیک مراكز آموزشی درمانی راه‌اندازی شود، اما همیشه رسیدن به ایده‌آل‌ها زمان‌بر خواهد بود.

رئیس مرکز تحقیقات آلرژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه از طرح‌های برتر مرکز تحقیقات آلرژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد همكاری با دانشگاه‌های داخل و خارج كشور است، گفت: به‌طور مثال می‌توان به همكاری مشترک با  دانشگاه‌علوم پزشکی شیراز، مركز تحقيقات كلن آلمان و انجمن GA2LEN اشاره کرد، همچنين ارتباط خوبی بين اين مركز با سایر مراکز تحقیقاتی در سطوح ملی و بین‌المللی برقرار بوده و در چند مورد همکاری‌های بسیارخوبی هم داشته‌ایم.

دکتر جباری‌آزاد افزود: طبق آخرین آمارها بین 20 تا 30 درصد جمعیت کشور دچار بیماری آلرژی هستند که این افراد در شرایط عادی به راحتی اقدامات درمانی خود را انجام می‌دادند، اما وضعیت در زمان بحران کرونا متفاوت بوده و از این بیماران می‌خواهیم که برای هر موردی به بیمارستان مراجعه نکنند و فقط در موارد حاد که با تشخیص پزشک نیاز به مراجعه بوده این کار را انجام دهند، زیرا در اکثر موارد می‌توان با پزشک در ارتباط بود و کار درمان را در منزل انجام داد.

وی گفت: عدم مراجعات غیرضروری به مراکز بیمارستانی موجب حفظ ایمنی و سلامتی فرد بیمار بوده، زیرا حضور در محیط بیمارستانی در شرایط کنونی ممکن است که آسیب برساند و توصیه ما به اين بیماران انجام اقدامات درمانی در خانه است، مگر آنکه با تشخیص پزشک نیاز به مراجعه به بیمارستان باشد.