همایش «مباحث فقهی، حقوقی و پزشکی دهندگان عضو پیوندی در محکومین دادگاه ها» به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار می شود.
به گزارش وب دا، استاد گروه جراحی قفسه سینه دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: بهبود فضای رانندگی در کشور این احتمال را افزایش می دهد که در آینده این منبع اهدای عضو مانند بسیاری از کشورهای توسعه یافته کاهش یابد، لذا همایش «مباحث فقهی، حقوقی و پزشکی دهندگان عضو پیوندی در محکومین دادگاه ها» با هدف ایجاد منبع جدید عضو پیوندی در مشهد برگزار می شود.
دکتر سید حسین فتاحی معصوم؛ در خصوص برگزاری این همایش گفت: تلاش داریم در یک همایش یک روزه بحثی را که از سال 1381 در سومین سمینار «دیدگاه اسلام در پزشکی» به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد آن را مطرح کرده بودیم، دنبال کنیم.
وی ادامه داد: موضوع بحث در آن زمان گرفتن عضو از محکومین در دادگاه ها (شامل حبس و اعدام ) بود؛ که به دلایلی از جمله تمرکز بر مسائل پیوند اعضا و مباحث مرگ مغزی این موضوع را دنبال نکردیم.
دکتر فتاحی با تاکید بر این نکته که مباحث فوق در کتابی با عنوان «دیدگاههای اسلام در پزشکی» چاپ شده است، ابراز داشت: در آن فضا گفتمانی بر این اساس شکل گرفت و حتی نظرات فقهی و نظری مطرح شد؛ اما به این دلیل که ما بر موضوعات مهمی چون پیگیری قانون پیوند اعضا، بحث سقط جنین درمانی و قانون دیات تاکید داشتیم نتوانستیم این موضوع را پیگیری کنیم.
استاد گروه جراحی قفسه سینه دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: هدف از برگزاری همایش یک روزه «مباحث فقهی و حقوقی و پزشکی دهندگان عضو پیوندی در محکومین دادگاه ها» تامین منبع جدیدی جهت انجام پیوند اعضاء در کشور است.
آینده جراحی به سمت پیوند حرکت خواهد کرد
وی ابراز داشت: باید این نکته را مد نظر داشت که در آینده جراحی به سمت پیوند حرکت خواهد کرد و تمام رشته های جراحی به سمت پیوند و بازسازی اعضا گرایش خواهند داشت.
دکتر فتاحی نبود منبع اهدای عضو در کشور را منجر به ایجاد مشکلات بسیار برای کشور دانست و اظهار داشت: پیوند نیازمند یک فرد گیرنده و یک شخص دهنده است و با توجه به این که اعضایی مانند قلب، ریه، کلیه و کبد جایگزین نداشته و باید از افراد زنده دریافت شوند، باید به فکر منبع جدیدی جهت دریافت این اعضا باشیم.
استاد گروه جراحی قفسه سینه دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: با توجه به این که مرگ مغزی با کما و اغما تفاوت دارد و مراجع بر این نکته که مرگ مغزی برای بیمار دچار شده، یک اتفاق غیر قابل برگشت است و قانونا می توان اعضای این افراد را جهت زنده نگاه داشتن دیگر افراد به کار برد، اتفاق نظر دارند؛ باید پیش بینی منبع تهیه اعضا از بیمار مرگ مغزی مد نظر باشد.
وی تغییر مثبت فرهنگ رانندگی در کشور را عاملی در مسیر کاهش دریافت اعضای پیوندی عنوان کرد و بیان داشت: بهبود فضای رانندگی در کشور و افزایش کیفیت خودروها این احتمال را افزایش می دهد که در آینده این منبع اهدای عضو (داشتن بیمار مرگ مغزی از تصادفات و سوانح) مانند بسیاری از کشورهای توسعه یافته کاهش یابد، لذا ضرورت دارد منابع جدیدی برای دهنده عضو پیش بینی کرد.
دکتر فتاحی ادامه داد: البته در کشور ما مشکل دیگری نیز وجود دارد و آن، مسايل شرعی است که استفاده از افراد دچار مرگ مغزی را محدودتر می کند؛ زیرا مردم نسبت به این موضوع که می توان اعضای یک فرد از خانواده را که دچار مرگ مغزی شده برای اهدا هدیه کرد توجیه نیستند.
آینده پیوند در کشور نیازمند تامین منابع جدید است
استاد گروه جراحی قفسه سینه دانشگاه علوم پزشکی مشهد اضافه کرد: در این میان گرفتن رضایت توسط تیم پیوند از خانواده ها موجب می شود که زمان از دست رفته و عضو اهدایی مورد نظر دیر به دست جراحان برسد و در نهایت خیلی از اعضا دیگر مفید فایده جهت پیوند نباشد.
وی ابراز داشت: لذا ما باید برای آینده ي جراحی پیوند در کشور و رفع نیاز بیماران دریافت کننده عضو پیوندی، به دنبال جایگزین جدیدی باشیم.
دکتر فتاحی با بیان این موضوع که آن چه اکنون در کشور در خصوص پیوند اعضا وجود دارد و تحت مدل ایرانی انجام می شود گرفتن عضو از دهنده زنده است، بیان داشت: سئوال این جا است که اگر می توان از یک دهنده زنده عضو گرفت چرا نشود از یک فرد محکوم به حبس، عضو پیوندی دریافت کرد؟ به این معنا که آیا نمی شود در ازای اهدای کلیه یک محکوم به حبس برای وی تخفیف مجازات گرفت؟.
استاد گروه جراحی قفسه سینه دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: در سال 1368 در نجف در محضر مرحوم آیت الله العظمی خویی همین موارد مطرح شد؛ که ایشان در برابر این سوال فتوا دادند که اگر جرم محکوم به اعدام به بینه ثابت شده باشد نمی توان تخفیف مجازات داد؛ اما اگر جرم به اقرار ثابت شده باشد می توان تخفیف داد.
وی ادامه داد: به عنوان مثال فردی مجرمی که محکوم به اعدام شده است؛ اگر به جرم خود اقرار کرد قاضی می تواند تخفیف داده و اعدام وی را به حبس ابد تغییر بدهد؛ حال آیا می شود با دادن یک عضو اهدایی نیز این تخفیف را گرفت؟.
دکتر فتاحی تصریح کرد: این سئوالات در سال 68 مطرح و حتی پاسخ برخی مراجع و علما نیز در این خصوص احصا شد که در نهایت به دنبال این هستیم به شکل یک همایش جدی این موضوع را( مباحث فقهی و حقوقی پیوند در میان محکومین دادگاهی) بار دیگر مطرح کنیم.
دریافت عضو از محکومین در سه گروه قابل بحث است
استاد گروه جراحی قفسه سینه دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پاسخ به این سئوال که بر اساس موضوع مطرح شده از چه محکومینی می توان انتظار اهدای عضو داشت؟ تصریح کرد: این موضوع در سه گروه مطرح است؛ گروه اول محکومین به اعدام در خصوص حدود و مباحث کیفری، گروه دوم محکومین به اعدام به جهت قصاص که حق الناس نیز محسوب می شود و گروه سوم محبوسین (ابد و طولانی) را شامل می شود.
وی اضافه کرد: سئوال این است که آیا می توان حبس 20 ساله یک محکوم را پس از دادن عضو اهدایی به عنوان مثال (کلیه) به 15 یا 10 سال تخفیف داد؟
دکتر فتاحی بیان داشت: آیا می توان از افرادی که به حبس های طولانی مدت محکوم شده اند و سالانه مورد عفو واقع می شوند عضو گرفت و به آن ها تخفیف جرم داد؟ و یا خانواده مقتول رضایت خود را منوط به اهدای عضو فرد قصاص شونده کند و در این صورت رضایت بدهد؟
استاد گروه جراحی قفسه سینه دانشگاه علوم پزشکی مشهد، تصریح کرد: آیا می شود که خانواده مقتول رضایت بدهند که قصاص به شکل اعدام و در ملاء عام صورت نگیرد و مانند بسیاری از کشورهای خارجی به کمک دارو محکوم را اعدام کرد.
وی اضافه کرد: در ادامه می شود خانواده مقتول را راضی کرد؛ که اعدام به جای قصاص در ملاء عام (که مباحث فقهی به جهت عبرت گیری دارد) در بیمارستان و در اتاق عمل انجام شود و با رضایت فرد محکوم، قلب، ریه، کلیه ها و کبد وی برداشته و به این شکل حکم اعدام اجرا شود.
دکتر فتاحی افزود: موضوع سوم که بحث حقوق بشر در خصوص آن مطرح می شود این است؛ که آیا امکان پذیر است افرادی که به دلایل حدود و مباحث کیفری دیگر، قانونا محکوم به اعدام هستند؛ به وصیت خودشان به جای اعدام در ملاء عام یا تیرباران، در اتاق عمل بیهوش شده و اعضایشان اهدا و سپس فوت کنند؟
استاد گروه جراحی قفسه سینه دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: در این میان مسائل حاشیه ای از جمله این که خانواده افرادی که محکوم به اعدام و حبس می شوند در معرض آسیب اجتماعی هستند و جامعه نگاه مثبتی به این افراد ندارد نیز وجود دارد.
دانشگاه نقش تعیین کننده در مسیر تامین جایگزین اهدای عضو در کشور دارد
وی به اهمت نقش دانشگاه در این میان اشاره کرد و ادامه داد: اگر دانشگاه که برای مردم یک سمبل ارزشی محسوب می شود و ثمره عمر خانواده ها را در دل خود جای داده است رسالت خود را انجام و این خانواده ها را تحت پوشش معنوی قرار دهد و با اهدای اعضا عضو این خانواده؛ آن ها را جزيی از تیم پیوند دانشگاه محسوب کند، موفقیت بالایی به دست خواهیم آورد.
دکتر فتاحی اظهار داشت: به این شکل که فضا به سمتی حرکت کند که خانواده فرد محکوم به اعدام و حبس در دادگاهها با اهدای عضو خانواده خود تبدیل به خیرین دانشگاه شوند.
استاد گروه جراحی قفسه سینه دانشگاه علوم پزشکی مشهد دومین مسئله حاشیه ای را نگاه اعتقادی عنوان کرد و ابراز داشت: این نکته نیز اهمیت دارد که ممکن است فردی که عضو خود را اهدا می کند در پیشگاه خداوند مأجور باشد و با این کار از بار گناهان وی کاسته شود.
وی ابراز داشت: این سه موضوع (اهدای عضو، تبدیل شدن خانواده به خیرین و مأجور شدن مجرم در برابر خداوند) مجموعه مباحثی است که ما مد نظر داریم در این همایش مطرح کنیم و باید دید تا چه اندازه بر اساس تجربه 27 ساله ای که در این خصوص وجود دارد مورد استقبال قرار می گیرد.
دکتر فتاحی به اهمیت برگزاری کرسی های آزاد اندیشی اشاره داشت و گفت: تلاش داریم در این کرسی آزاد اندیشی که مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز هست در ابتدا به طرح سئوالات پرداخته و قبل از برگزاری سمینار سئوالات فوق را به بحث بگذاریم و در نهایت پس از برگزاری همایش، مبانی فقهی و حقوقی به چالش گذاشته شود.
چهار عنوان کتاب با موضوعات خاص در کشور چاپ کرده ام
استاد گروه جراحی قفسه سینه دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: تا کنون استقبال از این عناوین منجر به چاپ چهار کتاب با موضوعات سقط جنین، اهدای جنین، پیوند اعضا، مرگ مغزی و مباحث حدود، قصاص و دیات شده است.
دکتر فتاحی افزود: نتایج این گونه همایش ها کمک می کند خدمات دانشگاهی خود را برای نسل آینده بهتر ارائه دهیم.
وي به مدعوین شرکت کننده در این همایش اشاره کرد و بیان داشت: این همایش با حضور بزرگانی از دادگستری، مجلس شورای اسلامی، حوزه علمیه مشهد و قم که مباحث فقهی و حقوقی را مطرح می کنند برگزار خواهد شد و دستاوردهای آن مطرح و به مراجع قانون گذاری و قوه قضائیه ارائه می گردد.
نقش دانشگاه ها در تربیتی کردن فضای زندان ها اهمیت دارد
وی اضافه کرد: تاریخ برگزاری همایش بیست و نهم مهر ماه سال 95 در محل تالار شهید چمران بیمارستان قائم(عج) است و تمامی گروهای ذی نفع(جراحان تیم پیوند، روانشناسان، متخصصین اعصاب، پزشکان قانونی)، حقوقدانان، علما و دانشجویان تمام رشته های علوم پزشکی نیز می توانند در آن شرکت کنند.
دکتر فتاحی در پایان اظهار داشت: من فکر می کنم باید دانشگاه با وجود بیش از 15 میلیون پرونده قضایی که سالانه در کشور تشکیل می شود به جهت تبدیل کردن زندان ها به امر تربیتی وارد کار شود.
