رییس سازمان غذا و دارو ضمن تاکید مجدد بر ممنوعیت واردات داروهای دارای مشابه تولید داخل، درباره وضعیت تامین داروهای مورد نیاز کشور با توجه به شرایط تحریم‌ها، گفت: واقعا نگرانی خاصی در حوزه تامین دارو نداریم و فکر نمی‌کنیم مشکلی در زمینه تامین دارو و تجهیزات پزشکی ایجاد شود.
به گزارش وب دا، دکتر محمدرضا شانه ساز در حاشیه مراسم یکصد و نهمین اجلاس روسای دانشگاه‌ها و دانشکده های علوم پزشکی با حضور در جمع خبرنگاران، درباره وضعیت دارویی کشور، اظهار كرد: واقعا نگرانی خاصی در حوزه تامین دارو نداریم و فکر نمی‌کنیم مشکلی در زمینه تامین دارو و تجهیزات پزشکی ایجاد شود. زیرا بیش از ۹۷ درصد از داروهای مورد نیازمان را در داخل تولید می‌کنیم. در عین حال دو درصد داروهایی است که هم در داخل کشور تولید می‌شود هم مشابه خارجی‌شان وجود دارد.
وی افزود: با مشکلاتی که در زمینه تامین ارز وجود دارد و فضایی که دشمنان‌مان برای انتقال ارز ایجاد کردند، همه مسئولان و دست اندرکاران را به این واقعیت رسانده که ما باید بر روی تولید داخلی دارو بیش از قبل سرمایه‌گذاری کنیم. بنابراین برنامه ما این است که واردات داروهای مشابه تولید داخل ممنوع شده و بر توان داخلی و تولید اقلام مورد نیازمان در خود کشور تمرکز کنیم.
ارزبری ۱.۴ میلیارد دلاری ۳ درصد داروی وارداتی در سالی که گذشت
دكتر شانه ساز ادامه داد: در سال ۱۳۹۷ برای سه درصد دارویی که به کشور وارد می‌کنیم حدود ۱.۴ میلیارد دلار ارزبری داشتیم و برای ۹۷ درصد داروی تولید داخل ۶۵۰ میلیون دلار ارز هزینه کرده‌ایم. این اعداد نشان می‌دهد که باید بر روی تولید داخل تمرکز کنیم و هر کسی که این مملکت را دوست داشته باشد می‌تواند با این اعداد و ارقام قضاوت درستی داشته باشد.
اقدام برای تولید داخلی مواد اولیه دارویی
دكتر شانه ساز با بیان اینکه چنانچه در زمینه تولید مواد اولیه داخلی هم برنامه‌ریزی کرده و سرمایه گذاری کنیم، میزان صرفه جویی ما در حوزه ارز بسیار بالاتر خواهد بود، گفت: در این صورت می‌توانیم نیروهای نخبه و دانشگاهی‌مان را در این صنایع مورد استفاده قرار دهیم و به اشتغال‌زایی آنها نیز کمک کرده‌ایم. بنابراین در حال حاضر هدف ما تولید مواد اولیه دارویی است و در این رابطه با معاونت علمی ریاست جمهوری و هلدینگ‌های بزرگ دارویی تفاهم‌نامه‌هایی امضا شده است.
وی تاکید کرد: بنابراین هدف ما تولید مواد اولیه دارویی است؛ چراکه در کشور زمینه خوبی برای تولید مواد اولیه دارویی داریم. با توجه به اینکه در کشور صنایع نفت و پتروشیمی قوی داریم، برنامه‌مان این است که بتوانیم مواد اولیه دارویی را در اولویت برنامه‌های پژوهشی و تولیدی قرار داده و از این رهگذر هم ارزبری کمتری داشته و هم در حوزه صادرات دارو حرف‌های بیشتری بزنیم. در عین حال از خام‌فروشی نیز جلوگیری کرده و بستر اشتغال نیروهای نخبه را نیز فراهم می‌کنیم.
سرعت رشد تولید داروهای گیاهی و طبیعی در کشور
رييس سازمان غذا و دارو درباره وضعیت تولید داروهای گیاهی در کشور، گفت: طی ۱۰ سال گذشته تعداد اقلام داروهای گیاهی و طبیعی در کشور بیش از ۲۰۰ درصد رشد داشته است. در حال حاضر حدود ۲۲۰ کارخانه داریم که در زمینه تولید اقلام گیاهی و طبیعی فعالیت می‌کنند. قطعاً کشور در حوزه داروهای طبیعی و گیاهی ظرفیت‌های بسیاری دارد که توجه به آن می‌تواند بخش عمده‌ای از نیازهای کشور را برطرف کرده و ارز آوری عمده‌ای داشته باشد.
دكتر شانه ساز با بیان اینکه سرعت رشد تولیدات‌مان در حوزه داروهای گیاهی و طبیعی بسیار بالاست، افزود: به طوری که طی ۱۰ سال گذشته تعداد کارخانه ها در این حوزه سه برابر و تعداد اقلام گیاهی و طبیعی تولید شده چهار برابر شده است و در حال حاضر بیش از ۲۰۰۰ قلم داروی طبیعی و گیاهی داریم که در کشور تولید می شوند.
داروهای ماهواره‌ای تاييديه ندارند
وي در پاسخ به سوالی درخصوص تبلیغ دارو در ماهواره و فضای مجازی، گفت: تبلیغاتی که در زمینه دارو در فضای مجازی و یا شبکه‌های ماهواره‌ای اعلام می شوند، به هیچ عنوان مورد تایید وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو نیست. اصولاً تبلیغات عام دارو در کشور ما ممنوع است. زیرا دارو باید فقط با توصیه پزشک تجویز شود. بنابراین، تبلیغاتی که در حوزه دارو در شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی انجام می‌شود، بیشتر جنبه تجاری و بازرگانی دارند. حتی گاهی در تبلیغات‌شان مدعی می شوند که فلان دارو تاییدیه سازمان غذا و دارو را دارد، اما من به هیچ وجه این موضوع را تایید نمی‌کنم. دكتر شانه ساز در این خصوص افزود: اگر كسي از سازمان غذا و دارو برای تولید، عرضه و صادرات محصولش تاییدیه دریافت کرده، می‌داند که تبلیغات آن محصول در بین افکار عمومی ممنوع است و فقط می تواند در بین گروه های پزشکی، داروسازی و افرادی که در تجویز این اقلام نقش دارند، اطلاع رسانی کند. مجددا تاکید می کنم که اجازه تبلیغات دارو در کشور را نمی‌دهیم؛ چراکه رویکرد ما در حوزه دارو رویکرد تجاری و سرمایه داری نیست، بلکه می‌گوییم مصرف دارو باید بر اساس نیاز بیمار و طبق پروتکل‌های علمی انجام شود.
تبلیغ اینستاگرامی دارو تخلف است
رییس سازمان غذا و دارو درخصوص داروهایی که در اینستاگرام تبلیغ می شوند نیز بيان كرد: قطعاً این تبلیغات تخلف محسوب می شوند و حتی در برخی موارد به دلیل نوع دارو چنین اقدامی جرم تلقی می شود. اجازه تبلیغات باید از سوی وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی برای یک شرکت صادر شود. در عین حال ما عمدتاً در حوزه دارو اجازه به اطلاع رسانی به گروه های ذی ربط را می‌دهیم و تبلیغات دارو ممنوع است.
دكتر شانه ساز ادامه داد: گاهی می بینیم که دارویی را تبلیغ کرده و آن را درب منزل تحویل می دهند، این اقدام هم تخلف است؛ چرا که بیمار فقط باید دارو را از داروخانه و طبق ضوابط و مقررات تهیه کند. تحویل دارو درب منزل به هیچ وجه مورد تایید ما نیست. در زمینه مکمل نیز ضابطه به همین صورت است.
وی تأکید کرد: گزارشات فراوانی داشتیم مبنی بر اینکه مصرف این داروهای تبلیغی مشکلات متعددی را برای مصرف کنندگان ایجاد کرده‌اند و پرونده های زیادی در این زمینه در سازمان نظام پزشکی و پزشکی قانونی مطرح است. حال وقتی فردی دارویی ماهواره ای را خریداری و مصرف کند و دچار عارضه شود، نمی داند باید از چه کسی شکایت کند. زیرا افرادی که دارو از آنها خریداری شده، قابلیت ردیابی ندارند. این در حالی است که اگر فردی دارویی را از داروخانه تهیه کند و عارضه ای برایش رخ دهد، می تواند آن را ردیابی و رصد کند.
دكتر شانه‌ساز با تاکید بر اینکه تبلیغات دارو در فضای مجازی تخلف است، گفت: از طرفی مصرف این داروها می‌تواند عوارض متعددی برای مصرف‌کننده داشته باشد؛ به طوری که هم ضرر اقتصادی و هم ضرر جانی برای فرد ایجاد کند. متاسفانه قابلیت پیگیری آن هم وجود ندارد.
بیشترین شکایت‌های قیمتی مربوط به کدام دسته از داروهاست؟
وی در پاسخ به سوالي درباره قیمت گذاری دارو و تجهیزات پزشکی گفت: در شرایط عادی که نرخ ارز ثابت بوده و تورم کنترل شده است، شکایت های کمی در حوزه قیمت دارو داریم، اما مشکلی که در حال حاضر وجود دارد این است که به دلیل تغییرات یکی دو ساله گذشته در حوزه نرخ ارز، بعضا شاهدیم که قیمت‌های دارویی اجباراً یک یا دو بار در سال تغییر می‌کنند. البته ما سعی می کنیم که قیمت فاکتور مبنا و ملاک اصلی برای محاسبه قیمت قرار گیرد. در عین حال یکی از برنامه هایمان این است که خصوصاً در حوزه مکمل ها و داروهای طبیعی که تحت پوشش بیمه هم نیستند و بیشترین شکایت‌های قیمتی در این حوزه هاست، همه قیمت ها را بر روی سایتی قرار دهیم تا افراد به قیمت‌ها دسترسی داشته باشند.
رییس سازمان غذا و دارو تاکید کرد: بحث دیگری که بر روی قیمت داروها به ویژه داروهای گرانقیمت وجود دارد، در زمینه برچسب اصالت است که افراد می‌توانند با مراجعه به سایت تعیین شده و یا با پیامک کردن کد محصول به شماره ای که بر روی برچسب درج شده، به اصالت آن پی ببرند و از قیمت آن نیز مطمئن شوند.
رییس سازمان غذا و دارو در ادامه صحبت هایش در پاسخ به سوالی درباره خرید ماده اولیه داروها از هند و چین، با بیان اینکه به طور کلی هند و چین ٩٠ درصد مواد اولیه دارو را تامین می‌کنند، گفت: این مواد اولیه کیفیت های متفاوتی دارند و دروغ است که می‌گویند فقط ایران از هند و چین ماده اولیه می‌خرد.
دكتر شانه ساز تاکید کرد: دارو استاندارد بین المللی دارد و بر روی ماده اولیه دقت کافی انجام می شود. در عین حال ماده اولیه ای که برای تولید داروی ایرانی تامین می‌شود، باید گواهینامه‌های بین المللی مطمئن داشته باشند.
شانه‌ساز ادامه داد: چند قلم دارویی که در ایران در طی چند سال اخیر ریکال شد، داروهایی بودند که ماده اولیه آنها در دنیا ریکال شده بود. در عین حال تبلیغات درباره عدم کیفیت برخی مواد اولیه دارویی بیشتر جنبه رقابتی دارد که اخلاقی هم نیست و از رسانه‌ها می‌خواهم در رقابت شرکت‌های داروسازی نیفتند.
دروغ می‌گویند که دارو تحریم نیست
دكتر شانه‌ساز درباره گواهی GMP یا گواهینامه کیفیت دارو و لزوم داشتن آن، گفت: کارخانه‌های داروسازی باید این تاییده را داشت باشند. بسیاری از کارخانه ها این گواهینامه را گرفتند. آن دسته از شرکت هایی که این گواهی را نگرفته اند تحت رصد هستند. البته برای خرید دستگاه های ضروری GMP اقدام کرده‌اند اما به دلیل نقل و انتقال پول ناشی از تحریم خرید دستگاه دچار چالش شده است.
رییس سازمان غذا و دارو در پایان سخنان خود گفت: دشمنی با مردم ما در حوزه غذا و دارو وجود دارد و دروغ می‌گویند که دارو تحریم نیست؛ چراکه جابه جایی پول دارو بسیار سخت است و ماشین آلات دارویی را به بهانه های مختلف به ما نمی فروشند.
