سرطان؛ کلمه ای که بیمار هنگام شنیدن نامش بیش از رنج جسمی بیماری؛ از نظر روحی خود را به آن می بازد.
برای بسیاری از مردم در جهان و البته ایران بیماری سرطان بیماری غیر قابل درمان شناخته شده؛ که در صورت ابتلای فرد به این بیماری؛ اولین اتفاق بسته شدن روزنه های امید برای بیمار و خانواده وی است.
اگر چه امروزه کشورهای صاحب نظر در خصوص بیماری سرطان این ادعا را رد کرده و ثابت نموده اند سرطان در صورت شناسایی بهنگام قابل درمان است؛ اما نباید در این میان نقش رسانه ها را در القای «ناامیدی و مرگ مساوی با سرطان» نادیده گرفت.
کم کاری رسانه های گروهی در پرداختن به بیماری سرطان و عوامل ایجاد و پیشگیری آن از سویی و ساخت فیلم ها و سریال های سینمایی و تلویزیونی در خصوص بیمار سرطانی که در نهایت مرگ وی را در آغوش می گیرد؛ موجب شکل گیری سایه ترس ناامیدی و مرگ بر بیماری سرطان شده است.
در این میان بر آن شدیم تا جهت رشد آگاهی بخشی به مخاطبین خود قدمی هر چند کوچک در مسیر شناسایی این بیماری، ابعاد مهم درمان و پیشگیری و آسیب شناسی رشد بیماری سرطان در کشور برداریم.
مقصد تهیه این گزارش بیمارستان امید مشهد است؛ بیمارستانی که مختص بیماران سرطانی و در کنار درمان بیماران به امر پژوهش و آموزش نیز می پردازد.
وارد خیابان کوهسنگی می شویم و پس از مدت کوتاهی در راهروهای بیمارستان تخصصی امید در انتظار گفت و گو با دکتر سید امیر آل داوود؛ متخصص رادیوتراپی، آنکولوژی، سرطان شناسی، پرتو درمانی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد هستیم.
پس از مدتی انتظار دکتر آل داوود از درمانگاه بیمارستان به اتاق خود آمده و صحبتی صمیمی در راستای معرفی واقعی بیماری سرطان آغاز می شود.
وی در ابتدا یکی از محورهای مهم حول شناسایی و معرفی بیماری سرطان را اطلاع رسانی به آحاد جامعه دانست.
متخصص سرطان شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: سرطان یک بیماری واحد نیست بلکه مجموعه ای بیش از 100 بیماری؛ سرطان را ایجاد می کند.
وی ادامه داد: اگر به شکل ساده بخواهیم سرطان را معرفی کنیم باید به عامل ایجاد این بیماری در بدن اشاره کرد.
سرطان از تغییرات در ژن ها و ساختمان دی ان ای سلول ایجاد می شود
دکتر آل داوود خاطر نشان کرد: هر روزه در بدن انسان برخی سلول ها پیر و فرسوده و به جای آن ها باید سلول های جدید جایگزین شوند. توانایی این جایگزینی را نیز سلول هایی که قادر به تقسیم سلولی و ساخت بافت هستند دارا می باشند.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: طبق دستورانی که روند طبیعی بدن صادر می کند به هنگام نیاز، سلول باید تقسیم و به عکس تقسیم سلولی نباید شکل بگیرد.
متخصص سرطان شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، یادآور شد: سرطان از تغییرات در ژن ها و ساختمان دی ان ای سلول ایجاد می شود؛ که به دنبال آن سلول دیگر به فرمان نخواهد بود و به شکل خودبه خودی تقسیم و از حالت طبیعی خارج می شود.
وی تاکید کرد: نافرمانی سلول و تکثیر بی رویه و غیر قابل کنترل آن موجب ایجاد توده سلولی تحت عنوان بافت سرطانی می شود؛ که می تواند بزرگ تر شده به بافت ها و ساختمان های اطراف دست اندازی و از طریق جریان خون و لنف به دیگر نقاط دور دست بدن سرایت کند.
دکتر آل داوود ادامه داد: این بافت غیر طبیعی می تواند جایگزین بافت های سالم شده؛ مواد غذایی و انرژی را از بدن بگیرد و سلول های اطراف را نیز منهدم کند. بنابراین بافتی غیر طبیعی در ساختمان های مختلف بدن جایگزین و منجر به از بین رفتن عضو و مرگ بیمار می شود.
سرطان ها دارای انواع مختلف است
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد، تصریح کرد: سرطان ها انواع و اقسام دارد و گاه در برخی اعضا انواع و اقسام سرطان ها دیده می شود. برخی سرطان ها ممکن است در عرض چند هفته تبدیل به یک توده بزرگ شوند و برخی نیز روند کندی در رشد دارند.
متخصص سرطان شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، تصریح کرد: یکی از مشخصات سرطان انتقال توده از محل ابتدایی خود به دور دست های بدن است. در این حالت که به آن متاستاز گفته می شود به یک باره بیماری از عضو درگیر شده به عضو دیگر سرایت می کند.
وی ادامه داد: در حالت متاستاز اگر درمان بیماری در مراحل اولیه انجام شود مانع رشد بیماری از طریق خون به دیگر نقاط خواهیم شد؛ اما در صورتی که دیرهنگام متوجه این بیماری شویم تنها برداشتن آن چیزی که ما می بینیم کافی نیست زیرا ممکن است قبل از این سلول های سرطانی در دیگر نقاط بدن پخش شده باشند.
سرطان ها دارای علائم خطر متفاوت است
دکتر آل داوود درمان زودهنگام سرطان را بسیار حیاتی دانست و تصریح کرد: بیمار باید در صورتی که علائم خطر را در خود مشاهده کرد جهت درمان بیماری سرطان اقدام کند؛ تا در صورت شناسایی بیماری؛ درمان به سرعت آغاز و مانع از رشد توده سرطانی شویم.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد به علائم خطر اشاره کرد و گفت: این علائم در بافت های مختلف بدن متفاوت است. به عنوان مثال وجود یک توده غیر طبیعی در بافت هایی مانند پوست و پستان که در دسترس هستند از علائم خطر بیماری سرطان به شمار می روند.
متخصص سرطان شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، اضافه کرد: در اعضای داخلی مانند دستگاه گوارش دردهای مبهم داخل شکمی، بی اشتهایی نسبت به غذا، تهوع و استفراغ های طولانی، خون ریزی های غیر طبیعی مانند استفراغ خونی، دفع خون از طریق ادرار و مدفوع و سرفه های خونی از علائم خطر به شمار می رود.
وی متذکر شد: در خانم ها نیز وجود ترشحات و خونریزی غیر طبیعی از دستگاه تناسلی می تواند از علائم خطری باشد که باید برای رفع نگرانی ابتلا به بیماری سرطان به پزشک مراجعه شود.
غربالگری تلاش دارد تا ضایعه سرطانی را قبل از علامت دار شدن شناسایی و درمان کند
دکتر آل داوود گفت: تمام این عوامل زمانی بروز می کند؛ که ضایعه سرطانی به حد بروز علائم رسیده و بیمار توجهی به آن نداشته است؛ اما نکته قابل توجه در این میان بحث غربالگری بیماری سرطان می باشد که امری بسیار مهم است.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد، اظهار داشت: غربالگری در میان افراد به ظاهر سالم جامعه در هر رده سنی و هر جنسیتی با انجام بررسی ها و آزمایشات صورت می گیرد و تلاش دارد تا ضایعه سرطانی را قبل از علامت دار شدن شناسایی و درمان کند.
