متخصص اعصاب و روان و فلوشیپ فوق تخصصی روانپزشکی سالمندان، همزمان با روز جهانی سالمند، تأکید کرد: بسیاری از مشکلات روحی و شناختی که به اشتباه «جزئی از پیری» فرض میشوند، در حقیقت اختلالاتی جدی و قابل درمان هستند.
دکتر علی اکبر اسماعیلی، در گفتگو با وب دا، با تبریک روز جهانی سالمند، به آمارهای جمعیتی اشاره کرد و گفت: از حدود ۹۰ تا ۹۲ میلیون نفر جمعیت کنونی ایران، ۱۰ تا ۱۴ درصد را افراد بالای ۶۰ سال تشکیل میدهند. پیشبینیها نشان میدهد که در سالیان آینده، روز به روز شاهد افزایش این جمعیت خواهیم بود. قطعاً ورود به دوره سالمندی، نیازهای فیزیولوژیک و روانی متفاوتی را میطلبد که ما باید پیشبینیهای لازم برای حفظ کیفیت زندگی خوب آنان را فراهم کنیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، یکی از مهمترین موانع مراقبت صحیح را در نوع نگاه جامعه و مراقبان دانست. وی هشدار داد که علیرغم قداست و احترامی که در فرهنگ ایرانی برای سالمند وجود دارد، گاهی نیازهای ویژه این دوران به دلیل تصور عامیانه از پیری، مغفول میماند.
دکتر اسماعیلی تصریح کرد: متأسفانه این عبارت که "این فرد دیگر پیر شده و اینها جزو سنش است"، باعث میشود که توجه و مراقبت اطرافیان، مراقبها و حتی سیاستگذاران جامعه از نیازهای واقعی سالمند دور بماند. در حالی که ما باید حتماً بستر مراقبت متناسب با سن را فراهم کنیم.
دکتر اسماعیلی با تمرکز بر مسائل روحی، روانی و شناختی، بر اهمیت تشخیص به موقع تأکید کرد و یادآور شد که نباید هرگونه کاهش حافظه و توجه را ناشی از آلزایمر دانست.
وی تصریح کرد: مسائلی مانند افسردگی، اضطراب، یا کاهش فاکتورهای تغذیهای مثل کمبود اسید فولیک و ویتامین B12 میتوانند منجر به اختلال در حافظه و مسائل شناختی شوند و اتفاقاً شناسایی و تشخیص زودهنگام این اختلالات کاملاً قابل پیشگیری و درمان است.
وی اضافه کرد: رسالت طب پیشگیری در این حوزه این است که قبل از تشدید علائم، هم جلوی اختلال گرفته شود و هم در صورت بروز، با درمان زود هنگام از پیشرفت بیماری جلوگیری شود. او حتی در مورد بیمارانی که دچار اختلال فراموشی و آلزایمر شدهاند نیز تأکید کرد که اقدامات توانبخشی برای بهبود کیفیت زندگی ضروری است.
این متخصص روانپزشکی، به جنبههای عملی مراقبت از سالمندان پرداخت و تنهایی، تغذیه، و خطر سقوط را از اصلیترین چالشهای این گروه سنی برشمرد و گفت: سالمند (به دلیل از دست دادن همسر یا دوری فرزندان)، توانایی مراقبت از خود (مانند آشپزی، استحمام و تغذیه) و همچنین خطرات محیط زندگی از جمله پلهها یا لبه فرش که میتوانند منجر به سقوط و شکستگی شوند، باید به طور جدّی پیگیری و پیشگیری شوند.
دکتر اسماعیلی در نهایت، از سیاستگذاران و مدیران حیطههای اجتماعی و شهری خواست که برنامهریزیهای جدّی برای تأمین نقشهای اجتماعی سالمندان صورت دهند و در همین ارتباط افزود: ما باید زمینهای را فراهم کنیم که فرد سالمند بتواند حضور داشته باشد و با ایفای نقشهای کلیدی، احساس مفید بودن و مؤثر بودن خود را حفظ کند.