به ابتکار گروه روان‌پزشکی و میزبانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
مردم عادی و عموما کم‌سواد یا کم‌دانش نسبت به بیماری‌های روانی، از گذشته تا امروز، در خصوص بیماران روانی دارای دیدگاه منفی بوده و هستند. چندین تحقیق و بررسی که در سال‌های گذشته از سوی دانشگاه‌های مختلف کشور انجام گرفته، این نظر را تأیید می‌کند.
از جمله، بر اساس تحقیقاتی که در دو دانشگاه و در سال‌های 85 و 86 انجام شده، بیشتر مردم، نسبت به بیماران روانی دیدگاه منفی دارند و به آنها برچسب و انگ می‌زنند، از برقراری رابطه‌ی دوستی و رفت و آمد با آنها پرهیز می‌کنند و کلا با این گروه از بیماران مشکل دارند. یکی از این تحقیقات، میزان نگرش‌های منفی را 66 درصد جمعیت تحت بررسی و دیگری 80 درصد برآورد کرده است.
به گزارش وب‌دا روان‌پزشکان عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در نظر دارند این مشکل را با نگاهی فرهنگی بنگرند و برای آن راه حل‌های فرهنگی درازمدت ارائه دهند.
معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات روان‌پزشکی و علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌گوید: من از سال‌ها پیش و از زمانی که به عنوان روان‌پزشک در خدمت مردم قرار گرفتم متوجه شده بودم که جامعه، ارتباط خوبی با بیمار روانی برقرار نمی‌کند و همیشه در فکر یافتن راه حلی برای این مشکل بودم. البته همکاران روان‌پزشک من هم در گفتگوهایی که داشتیم چنین تجربیات و دیدگاه‌هایی را مطرح می‌کردند و بحث‌های زیادی در این باره داشتیم که چه می‌توانیم انجام دهیم تا نظرات و دیدگاه‌های مردم و جامعه را نسبت به بیماران روانی و بیمارستان روانی، اصلاح کنیم.
دکتر محمد رضا فیاضی بردبار در این زمینه معتقد است: متأسفانه شرایط به گونه‌ای است که هر وقت اسم بیمار یا بیمارستان روانی می‌آید مردم حسابی گارد می‌گیرند و از محیط درمانی بیماران روانی و نیز شخصی که بیمار روانی دارد فاصله می‌گیرند.
وی ضمن نقل خاطره‌ای از یک راننده‌ی آژانس که برای یکی از اعضای هیأت علمی به بیمارستان آمده اما حاضر نشده داخل محوطه بیمارستان بشود، در باره تغییر نگرش منفی جامعه نسبت به بیماران روانی ادامه می‌دهد: مقالاتی در باره‌ی تأثیر هنر در تغییر نگرش اجتماعی خوانده بودم و همکاران نیز پیشنهاداتی در این زمینه داشتند. به نظر می‌رسید که زمینه برای برگزاری یک همایش یا جشنواره‌ی فرهنگی هنری با موضوع روان و بیماری‌های آن، فراهم است.
استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌افزاید: برگزاری چنین جشنواره‌ای زمینه‌ها و هزینه‌هایی داشت و باید با مدیران دانشگاه هماهنگی‌های لازم انجام می‌شد. بنا بر این جلسات متعددی با مدیران دانشگاه برگزار کردیم تا آنها در این زمینه مجاب شدند و برنامه‌ی برگزاری جشنواره تدوین شد.
دکتر فیاضی یادآور می‌شود: ابتدا قرار بود فقط یک زمینه‌ی داستان کوتاه در این جشنواره داشته باشیم اما با همفکری یاران هنرمند و نیز پزشکان همکارمان و دوستان دانشگاه تصمیم بر این شد که سه رشته‌ی داستان کوتاه، عکس و فیلم کوتاه 5 دقیقه‌ای برای این جشنواره در نظر گرفته شود.
وی از وجود اشتیاق و علاقه‌ی روشن‌فکران، هنرمندان و نخبگان جامعه برای برگزاری چنین برنامه‌هایی که به تغییر مثبت نگرش‌های اجتماعی می‌انجامد خبر می‌دهد و می‌افزاید: خوشبختانه به هر کدام از هنرمندان در رشته‌های مختلف در استان و کشور که مراجعه کردیم همه قول همکاری دادند و از برگزاری چنین حرکتی، بسیار استقبال کردند. ما فکر نمی‌کردیم که این نگاه مثبت در بین اقشار فرهنگی جامعه نسبت به این موضوع وجود داشته باشد و دست کم گروه روان‌پزشکی دانشگاه، خیلی از این استقبال و نگاه خوب، خوشحال شدند.
دکتر فیاضی می‌گوید: بنا بر این شروع کردیم به دادن فراخوان برای آثار که داوطلبان شرکت در جشنواره در هر سن و جنسی که هستند و در هر نقطه‌ی کشور که زندگی می‌کنند آثار تصویری، فیلم و داستانی خود را به دبیرخانه جشنواره در دانشگاه ارسال کنند.
وی تأکید می‌کند: ما هیچ اصراری بر اینکه آثار یاد شده جهت‌گیری خاصی در زمینه‌ی بیماری یا خود شخص بیمار داشته باشد نداشتیم و گفتیم در زمینه‌های اعلام شده، هر کس هر اثری در خصوص روان انسان و مرتبط با مسائل رفتاری و روانی که فکر می‌کند در این تغییر نگرش ممکن است مؤثر باشد برایمان بفرستد.
استاد روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌گوید: اما اصرار داشتیم که همه‌ی کارهای جشنواره در خود بیمارستان ابن‌سینا که مرکز آموزش روان‌پزشکی دانشگاه و محل استقرار گروه و نیز محل مرکز تحقیقات روان‌پزشکی است انجام شود. بنا بر این هم دبیرخانه‌ی جشنواره را در این مرکز قرار دادیم و هم محل برگزاری اجلاس اختتامیه را که اردیبهشت آینده برگزار می‌شود همین بیمارستان در نظر گرفتیم.
این روان‌پزشک می‌گوید: ما امیدواریم که هنرمندان، هنردوستان، جامعه‌ی روشنفکری، نخبگان، نویسندگان، عکاسان و فیلم‌سازان عزیزی که نگاهی انسانی به همنوعان‌شان دارند ما را در برگزاری این جشنواره یاری کنند و به ادامه‌ی راه امیدوار سازند.
وی به برگزاری این جشنواره در آینده به شکل سالانه یا دو سالانه اشاره می‌کند و می‌گوید: در نظر داریم این جشنواره را در سال‌های آینده نیز ادامه دهیم زیرا معتقدیم چنین حرکت‌هایی باید استمرار داشته باشد تا اثر خود را در جامعه بگذارد و تغییر نگرش و تغییر رفتار ایجاد کند.
دکتر فیاضی می‌گوید: فراخوان جشنواره از ابتدای مهرماه آغاز شده و تا دهم دی‌ماه منتظر آثار ارسال علاقه‌مندان هستیم. در نظر داریم با همکاری بهزیستی، شهرداری، ارشاد و سایر نهادهای مرتبط، تبلیغاتی هم در این زمینه داشته باشیم تا مردم و هنرمندان مشتاق با جشنواره بیشتر آشنا شوند. برنامه‌ی ما این است که تا پایان سال آثار رسیده را بررسی کنیم و اجلاس اختتامیه را در هفته‌ی اول اردیبهشت سال آینده برگزار نماییم.
رئیس جشنواره‌ی روان و هنر می‌گوید: این نخستین تجربه‌ی ما در این زمینه است ولی وقتی برای داوری و همکاری در بخش اجرایی و فنی جشنواره از دوستان هنرمند کمک خواستیم همه اعلام آمادگی کردند. لذا هم از هنرمندان استان و هم دوستان کشور برای کارهای اجرایی، داوری و مسائل بازبینی‌ها کمک می‌گیریم تا نتایج مورد قبول شرکت کنندگان عزیز باشد.
وی خاطر نشان می‌کند: جوایز نفیسی برای برگزیدگان در نظر گرفته‌ایم که در مراسم اختتامیه به عزیزان تقدیم خواهد شد و امیدواریم که مقامات کشوری هم به این مراسم بیایند و باعث دلگرمی برگزارکنندگان جشنواره و شرکت کنندگان بشوند.
وی در پایان تأکید می‌کند: در نظر داریم آثار برتر را چاپ کنیم و آثار غیر چاپی را در قالب لوح فشرده تقدیم علاقه‌مندان نماییم.
1- 278-291 مجله علمي سازمان نظام پزشكي جمهوري اسلامي ايران، دوره 26 ، شماره 3 ، پاييز 1386.
2- https://www.sid.ir/Fa/Plan/ViewPaper.aspx?ID=185پژوهشکده علوم بهداشتی گروه پژوهشی سلامت روان، بررسی دانش و نگرش مردم در مورد مبتلایان به بیماری روانی، 1385 .
