بسیج ملی کنترل فشار خون با اهدافی مانند افزایش سواد سلامت جامعه، شناسایی و کشف موارد فشار خون بالا، اطلاع رسانی درخصوص کاهش مصرف نمک روزانه مردم و کنترل صنایع و ساختارهای مرتبط، از 27 اردیبهشت ماه جاری آغاز شده است.
در اهمیت برگزاری این بسیج ملی، همان بس که رییس‌جمهوری کشورمان، ضمن ارزشمند خواندن این اقدام، دستور همکاری سایر ارگان‌ها را در اجرای این حرکت ملی را صادر کرده است.
طبق آخرین مطالعات شیوع فشار خون بالا در کشور در افراد بالای 25 سال، 27 درصد است که نیمی از آنها از بیماری خود بی اطلاعند و نیمی دیگر که مطلع هستند درمان موثر نمی گیرند، این در حالی است که فشار خون بالا از مهمترین عوامل خطر و تهدیدکننده سلامت مردم همچنین مرگ زودرس ناشی از سکته‌های قلبی و مغزی به شمار می رود و متاسفانه روند افزایشی ابتلا به آن بار مالی زیادی را به سیستم بهداشتی درمانی کشور تحمیل می کند.
سبک زندگی نادرست و عدم آگاهی کافی نسبت به رفتارهای پیشگیرانه یکی از دلایل مهم افزایش بیماری های غیر واگیر در کشور است، رفتارهایی که تنها با ارتقای سواد سلامت اصلاح می شوند.
سواد سلامت (Health Literacy) مفهومی است که توجه و بکارگیری مولفه‌های آن در زندگی بشر امروزی، با بروز انواع و اقسام بيماري‌هاي نوپديد، ضرورت دارد و عبارت از مهارت هایی شناختی، اجتماعی که تعیین کننده انگیزه و قابلیت افراد در دستیابی، درک و به کارگیری اطلاعات به طریقی که منجر به حفظ و ارتقای سلامت آن ها شود، است. به عبارتی ساده تر یعنی افراد توانایی درک و سپس عمل به توصیه های بهداشتی را داشته باشند.
در همین راستا سازمان جهانی بهداشت بیانیه ای صادر کرده است که بر مبنای آن، سواد سلامت نقش اساسی در تعیین نابرابری های سلامت در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه دارد. سطح سواد سلامت قابل قبول، سبب مي‌شود كه مردم در زمينه موضوعاتي كه با سلامت آنها گره خورده است، تفسير و تحليل مناسب داشته باشند و بيشتر و بهتر بتوانند از خود و اطرافيان خود، در برابر عوامل بيماري‌زا مراقبت كنند.
مطالعات مختلف، نشان داده است که، در جوامعي كه سطح سواد سلامت مردم، از ميزان قابل قبولي برخورداراست، هم مردم با نشاط تر، سالم‌تر و پوياترند و هم دولت‌ها، كمتر متحمل هزينه‌هاي سرسام آور درمان مي‌شوند و بدين ترتيب، هزينه‌هايي كه بناچار بايد صرف درمان شود، صرف پيشگيري و بهداشت مردم خواهد شد و اين مهم، كيفيت و سبك زندگي مردم را نيز بهبود مي‌بخشد. به همين دليل، كشورهايي كه داراي نظام سلامت كارآمد هستند، براي افزايش سطح سواد سلامت مردم، سياستگذاري مي‌كنند و برنامه دارند.
با توجه به اهميت این موضوع، متوليان سلامت در تمام كشورها بايد برنامه‌هاي كوتاه مدت، ميان مدت و بلندمدت براي اين مهم طراحي كنند و با ياري سایر نهادهای متولی آموزش و همچنین مشارکت جدی رسانه‌ها در جهت افزايش سطح سواد سلامت مردم بكوشند. در چند سال اخیر، بیشتر نظام‌های درمانی مترقی در دنیا بخش زیادی از فعالیت‌ها و منابع خود را به حوزه آموزش عمومی اختصاص داده‌اند؛ چراکه برای دستیابی به جامعه سلامت‌محور که هدف نهایی هر نظام سلامتی است، باید به مقوله آموزش و افزایش آگاهی عمومی در این حوزه توجه بیشتری کرد.
وزارت بهداشت نیز توجه به موضوعات پیشگیرانه بهداشتی را در اولويت برنامه‌هاي خود قرار داده است، چراكه با برخورداري مردم از سطح قابل قبولي از سواد سلامت، برنامه‌ها در زمينه پيشگيري و بهداشت با سرعت و قوت بيشتري ادامه می یابد.
از منظری دیگر، اگر دانش سلامت به رفتار سلامت منجر نشود، نتیجه‌ای ندارد. جامعه ما در این زمینه ضعف دارد و همه هدف‌ها باید به سمت ایجاد رفتار سالم تغییر پیدا کند. اینکه بدانیم سبک تغذیه نادرست، کم تحرکی و استعمال دخانیات همه سلامتی افراد را تهدید می کنند اما همچنان همان مسیر را ادامه داده و اصلاح نکنیم، نتوانسته ایم از دانش خود بهره ای ببریم که سالم بمانیم و یا کمتر بیمار شویم.
بخش دیگر، ارتباط مستقیم با افراد ندارد و مرتبط با ساختار صنایع ماست که نیازمند مشارکت بین بخشی است. برای کنترل بیماری های غیر واگیر، باید تمام بخش ها، نهادها و دستگاه ها به کمک وزارت بهداشت بشتابند و در برگزاری مطلوب بسیج های ملی حوزه سلامت، یاری رسانند، چراکه 65 درصد از عوامل اجتماعی موثر بر سلامت خارج از مجموعه وزارت بهداشت هستند که تنها بار مالی درمان بیماری های ناشی از آنها به وزارت بهداشت تحمیل می شود.
بنابراین بسیج ملی کنترل فشار خون بالا برای دستیابی به اهدافش در گام نخست مستلزم افزایش سواد سلامت مردم با همیاری رسانه ها و اصلاح رفتارهای فردی و کسب شیوه های خودمراقبتی است و در گام بعدی نیز مشارکت های درون بخشی و بین بخشی است که با تلاش های جدی بتوانیم بیماری های غیر واگیر که عامل 80 درصد مرگ و میرها در کشور محسوب می شوند، را کنترل کنیم و در افزایش نرخ امید به زندگی سالم، افق روشنی را در پیش رو داشته باشیم.
منبع : وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
