24 تا 30 خرداد (13 تا 19 ژوئن)در تقویم وزارت بهداشت، هفته جهانی سلامت مردان نامگذاری شده است. شاید در نامگذاری این هفته، اهمیت سلامت مردان در حفظ کیان خانواده، مد نظر بوده است.
آنگونه که در تاریخ مکتوب جهان آمده، از همان روزگاران نخستین حیات بشر، مردان همیشه پیشتاز اقتصاد خانواده و قبیله بوده و مسؤولیت تأمین ارزاق عشیره و خانواده را بر عهده داشته و تأمین امنیت گروه بخصوص زنان و فرزندان نیز بر عهدهی مردان بوده است.
بر خلاف تصور عمومی که بعضا اهمیت جایگاه خانواده را خاص کشورهای شرقی یا اسلامی میدانند، مبحث حریم و جایگاه خانواده و حفظ و ارتقای این نهاد اجتماعی، در همهی کشورهای جهان، مورد توجه ویژه است.
تاریخ فلسفهی غرب، مملو و مشحون از نظرات و دیدگاههایی است که در زمینهی تقویت نظام خانواده ابراز شده و فلاسفهی بزرگی همچون افلاطون، ارسطو، مونتسکیو، اگوست کنت، اسپنسر، هیوم، نیچه و هانتیگتون، شالودهی جامعه را بر اساس نظام خانواده، پایهریزی نموده و در کتابها و رسالات فلسفی خود راهکارهایی برای حفظ و تقویت این نهاد اجتماعی ارائه دادهاند.
تقریبا در هیچ شهر متمدن دنیای امروز، زنان، مسؤول معیشت خانواده نیستند و حتی در کشورهایی که زن و مرد هر دو به صورت قانونی، آزادانه حق اشتغال دارند، مسؤولیت تأمین خانواده، مرد است؛ این تأمین، هم به جهت اقتصادی، هم به جهت قضایی و ایمنی اجتماعی و هم به لحاظ امنیت روانی، مد نظر قانونگذاران بوده است.
تأکید میشود که مسؤولیت تأمین خانواده، به جز فرهنگ مردسالاری است که در اغلب جوامع امروزی، به عنوان یک سنت کهن اجتماعی، جریان دارد و بسیاری از مشکلات خانوادهها را همین فرهنگ نادرست، پایهریزی میکند.
باز هم تأکید میشود که بر خلاف تصور عمومی، زنان در کشورهای غربی هم وضعیت چندان بهتری از کشورهایی مانند خودمان و یا کشورهای همسایهی ما که ظاهرا اسلامی میباشند اما دارای ید طولایی در خشونت علیه زنان هستند ندارند. هم اکنون تعداد خانمهایی که به خاطر خشونت شوهرانشان در امریکا و اروپا به دادگاهها یا مراکز مددکاری اجتماعی مراجعه میکنند بسیار بیشتر از زنان شرقی است.
بنابراین در بحث سلامت مردان، باید وجوه فوق را مد نظر داشت و از بحثهای غیر متعارف که گاه، سلامت خانواده یا مرجعیت نهاد خانواده را به مردان نسبت میدهد پرهیز کرد.
دین مبین اسلام، با تکیه بر جایگاه زن در نظام اجتماعی و تأکید بر حفظ و ارتقای حقوق زنان، مرد را محور اقتصادی و امنیتی خانواده میداند و مسؤولیت بار سنگین آسیاب خانواده را بر دوش مردان مینهد بدون اینکه از اندازه و حد معنوی زنان بکاهد و یا در جایگاه رفیع مادری و همسری زنان، خدشهای ایجاد نماید.
اما آنچه در حوزهی سلامت مردان مطرح است، بحث سلامت مادی و معنوی، سلامت جسمی و روانی، سلامت محیط کار و سلامت خانوادگی این گروه از شهروندان است. مردان به عنوان محور مسؤولیتی خانواده، باید مراقب سلامت جسم و روان خود باشند تا بقیهی اعضای خانواده، با دیدن پدر سالم و تندرست، پشتگرمی و اعتمادشان به خانواده بیشتر شود و زمینهی ناامیدی و بیتفاوتی نسبت به استحکام و اعتلای خانواده، از میان برخیزد. دیدن یک پدر شاداب، پرنشاط و سر حال، برق امید را در دل مادر و فرزندان روشن میکند و نور امید را بر کلبهی قشنگ رؤیاهایشان میتاباند و در مقابل، سرخوردگی و خمودی پدر، سامانهی امید و اعتماد را فرو میریزد و کل خانواده را با خطر اضمحلال مواجه میسازد.
متأسفانه در سالهای اخیر، تعداد مردان معتاد در جامعه رو به افزایش گذاشته و خانوادههای زیادی هستند که با این بلیه دست و پنجه نرم میکنند. همچنین بیکاری، زمینهی به هم ریختن سامان خانواده و از هم پاشیدگی خانوادههای زیادی را فراهم نموده است. مردان، همان قدر که مسؤولیت سنگینتری در جامعه و خانواده دارند، دارای مشکلات بیشتری هم میباشند و موانع بزرگتر و شاید مهمتری هم در سر راه آنان واقع شده است.
اعضای خانواده باید توجه داشته باشند که مردی که با تمام مشکلات اقتصادی، شغلی، حرفهای، اجتماعی و فرهنگی که در جامعه وجود دارد مراحل بسیار سختی را طی میکند تا معیشت خانواده را فراهم نموده و عمود خیمهی خانواده را سر پا نگهدارد شایستهی احترام و توجه است.
خانمهای ایرانی در سایهی سنتهای اجتماعی و فرهنگ دینی، آموختهاند که پا به پای مردانشان برای استحکام نظام خانواده تلاش نمایند و در مقابل تعارضات گاهگاهی که مردان در بیرون از خانه برایشان پیش میآید و رشحات آن به داخل خانه کشیده میشود آرام و صبور باشند تا فرزندان را به سلامت از این گرداب متلاطم، برهانند و به ساحل آرامش تربیتی رهنمون شوند.
دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با درک اهمیت سلامت مردان در حفظ سلامت اجتماعی، طرح سلامت عمومی کارکنان را در دستور کار اجرایی خود گذاشته و در طول دو سال گذشته بیش از 4 هزار نفر را از آزمایشات سلامت گذرانده است و این فرایند را تا دربرگیری کامل جمعیت هدف که حدود 10 هزار نفر میباشند ادامه خواهد داد.
همچنین نهاد رهبری در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشاورههای متعددی را برای زوجها و خانوادههای دانشگاهیان برگزار نموده و کلاسهای آموزشی زیادی را برای پایداری نظام خانواده برگزار کرده است که مردان، هدف نیمی از برنامهها بودهاند و در کنار خانمها از این برنامهها بهرهمند شدهاند.
بحث سلامت معنوی، فرهنگی و اجتماعی مردان نیز از چشم دانشگاه علوم پزشکی دور نمانده و در این زمینه برنامههای فرهنگی زیادی با زمینهی ترویج فرهنگ نماز، تبلیغات دینی، احکام، مراسم مذهبی و آیینهای جشن یا سوگواری ائمه و پیشوایان دینی را برای جمعیت هدف تدوین و اجرا کرده است.
در پایان این گفتار لازم است که به کارکنان دانشگاه، استادان، دانشجویان، پرستاران، تیمهای کاری در بخشهای پیراپزشکی و سایر پرسنل به خصوص آقایان یادآوری شود که علاوه بر شرکت فعال در طرح سلامت کارکنان، بسیج ملی فشارخون را جدی گرفته و علاوه بر اینکه خودشان در این طرح مشارکت میکنند دیگران را نیز تشویق به پیوستن به این کمپین کنند که از این طریق گام مهمی در حفظ سلامت جامعهی خود برداشته و به سلامت خانوادهی خویش نیز خدمت کنند.