حجت الاسلام واسطی، عضو هيأت رئيسه موسسه مطالعات راهبردي علوم و معارف اسلامی ضمن بیان این مطلب که اخلاق حرفه ای به معنای "حداکثرسازی احساس خدمت رسانی در فرآیندهای کاری است" افزود: هویت اخلاق حرفه ای چیزی فراتر از مسئولیت پذیری است و به تعبیری دیگر "اخلاقی بودن یک نوع هوشمندی است، نه یک فشار روحی و روانی".
به گزارش وب دا، کارگاه 4 روزه‌ی "اخلاق حرفه ای" ویژه‌ی اساتید هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در دانشکده های پرستاری و پزشکی برگزار شد.
در نخستین روز این کارگاه، حجت الاسلام حمید واسطی به موضوع "اخلاق حرفه ای" بر پایه نگرش اسلامی پرداخت و با طرح این پرسش که "چگونه می توان رفتارهای پزشکی را به بالاترین سطح استاندارد انسانی رساند؟" بیان داشت: پاسخ به این پرسش مستلزم دانستن مفهوم" اخلاق حرفه ای و قواعد حاکم بر آن" است.
وی افزود: اخلاق حرفه ای به معنای "حداکثرسازی احساس خدمت رسانی در فرآیندهای کاری است" که طبق همین تعریف می توان قواعد متعددی از جمله "بروز رسانی دانش و ارتقاء مهارت های کاری خود، کاهش مستمر هزینه ها، افزایش اعتمادپذیری و رضایت مرتبطین، افزایش مهارت حل مساله و تصمیمات فوری و ..." را در راستای تقویت آن مطرح کرد.
عضو هیأت رئیسه‌ی موسسه مطالعات راهبردی علوم معارف اسلامی همچنین با بیان اینکه هویت اخلاق حرفه ای چیزی فراتر از مسئولیت پذیری است که به تحقق شاخص های مهمی همچون "اخلاق محوری، روشمندی، استناد، قدرت تبیین، اثربخشی، رضایت بخشی و بهینه سازی مستمر" کمک می کند افزود: در چنین شرایطی آسیب های اخلاقی (همچون خودمحوری و عدم توجه به شرایط دیگران، حداکثرسازی منافع شخصی، عدم تلاش در جهت بهینه سازی محیط کار و ...) در فضای شغلی نیز کاهش یافته و موضوع اخلاقی بودن نوعی هوشمندی تلقی می شود، نه یک فشار روحی و روانی.
سیگنال های اخلاقی غیر مستقیم، اثربخشی بیشتری دارد
دکتر علی کاظمیان، در دومین جلسه کارگاه اخلاق حرفه ای، بر کم اثر بودن موعظه و پیام های اخلاقی مستقیم بر جامعه ی مخاطب تاکید کرد و گفت: سیگنال های اخلاقی در هر حرفه ای باید بگونه ای نامحسوس و غیر مستقیم به مخاطبین ارایه شود؛ به نحوی که آنان را به این نتیجه برساند که بازدهی بیشتر عملکردشان در گرو رعایت چارچوب های اخلاقی و حقوقی مرتبط با دیگران است.
وی با اشاره به مثلث اخلاقی امیل دورکیم (بنیانگذار علم جامعه شناسی) سه عامل انضباط، نوع دوستی و خودفرمانروایی را به عنوان مصادیقی از اخلاق حرفه ای برشمرد و افزود: منظور از خود فرمانروایی در این سه گانه ی اخلاقی آن است که بدانیم اخلاق ما تا چه حد از درونمان می جوشد و متاثر از اهرم های فشاری محیط پیرامونی ما نیست.
تقوا؛ ملکه اخلاق و عدالت
در جلسه ای دیگر از کارگاه اخلاق حرفه ای، دکتر تابعی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ضمن تبیین وجوه تمایز انسان و حیوانات، وجود اراده را از جمله تفاوت های بارز انسان و حیوان برشمرد و افزود: در سایه همین اراده است که هیجانات انسان به تعادل رسیده و تقوای انسانی که زمینه ساز شکل گیری اخلاق و عدالت در اوست، مجال تحقق و بروز می یابد.
ضرورت تغییر رویکرد در اولویت بندی تعیین کننده های سلامت
دکتر روحانی نیز در این کارگاه به موضوع " چرایی افزایش اختلالات روانشناختی علی رغم پیشرفت های علمی" در تمامی حوزه ها (همچون روانپزشکی، پزشکی، روانشناسی و ...) پرداخت و گفت: بنابر تحقیقات انجام شده، تعیین کننده های سلامت عبارتند از: مراقبت های بیمارستانی و تخصصی با اهمیت 10درصد، مراقبت های ژنتیک با اهمیت20 درصد، مراقبت های محیطی با اهمیت 20 درصد و مراقبت های رفتاری با اهمیت 50 درصد و این در حالی است که یافته های پژوهشی نشان از عدم توازن متناسب توزیع منابع انسانی و غیرانسانی در سطح وزارت بهداشت و درمان بر اساس تعیین کننده های سلامت دارد. به بیانی دیگر حجم قابل توجهی از منابع انسانی نخبه و غیرانسانی (منابع مادی و معنوی) متمرکز بر مراقبت های بیمارستانی (که از کمترین درجه اهمیت برخوردار است) و حجم محدودی از منابع انسانی و غیرانسانی، متمرکز بر سایر تعیین کننده های سلامت است که بیشترین وزن و اثربخشی را بر سلامت عمومی جامعه دارند.
وی افزود: از سال 1970 رویکرد کشورهای پیشرفته از مدل زیست پزشکی (biomedical) که متمرکز بر تعیین کننده های سلامت در سطح بیمارستانی و تخصصی است، به مدل روانی، محیطی، اجتماعی، معنوی (biopsycosociolspritual) که علاوه بر خدمات تخصصی سایر تعیین کننده های سلامت را بصورت جدی مورد توجه دارد، تغییر یافته است که بر همین اساس تاکید می گردد جهت افزایش سطح سلامت عمومی در جامعه ما نیز این تغییر رویکرد لحاظ گردد.
معاون اجتماعی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی اظهار داشت: هیچ افتخاری بالاتر از این نیست که انسان در مسیر رضایت خدا جان خود را نثار کند.
