بهروزي و نیکبختی متاعی است که همواره انسانها به دنبال آن هستند و هر کسی تعبیر خویش را از آن دارد اما روانشناسان اجتماعی ثابت کرده اند، معناي مشترکی براي خوشبختی در میان مردم نیست، بلکه همه حس خوشایند رضایت از شرایط را خوشبختی مینامند.
امروزه با تغییر شکل زندگی، گسست روابط، جانشینی رسانه هاي ارتباط جمعی به جاي روابط خانوادگی و گروهی افراد، فقدان محیطهاي فرحبخش، افزایش مصرف گرایی، ترویج و تبلیغ شاديهاي کاذب، گسترش خشونت و نداشتن تعریف درستی از شادي و مشکلات عدیده اي از قبیل فقر، نداشتن امید به شغل آتی، عدم رضایت از وضعیت جهت دستیابی به سلامت عمومی افراد جامعه و رهایی از برخی معضلات جامعه و تنشهاي اجتماعی موجود، فقدان رفاه نسبی، ... پرداختن به نشاط را به صورت یک اصل انکارناپذیر درآورده است.
نشاط و شادابی یکی از نیازهای اساسی انسان به شمار می رود. شاد زیستن آرزوی دیرینه بشر است که در تمدن کهن ایرانیان شادی پدیده الهی محسوب می شد. نشاط اجتماعی یک مسئله عمومی است که تمام ابعاد جامعه و احوالات انسانی را تحت الشعاع قرار می دهد در حال حاضر با گسترش شهرها و تغییر و تحولات سریع و در هم تنیدگی های مشکلات و معضلات شهری و کاهش گردهمایی گروهی و مکانیکی شدن روابط افراد، انسان امروز دچار خلاء گردیده است.
افراد درون این مکانیزم در هم تنیده شهری در تکاپوی شادی و نشاط هستند و بیش از هر چیز به شادی و تفریح نیاز دارند به شادی که منجر به توسعه روابط اجتماعی و فردی گردد.
یکی از جامع ترین تعاریف در زمینه نشاط به نظریه وینهون باز می گردد که بر اساس این تعریف نشاط به درجه یا میزانی اطلاق می شود که شخص درباره مطلوبیت کیفیت کل زندگی خود قضاوت می کند به عبارت دیگر نشاط به این معناست که فرد به چه میزان زندگی خود را دوست دارد.
علي رغم وجود پيامدهاي نامطلوب عدم وجود نشاط و وجود ده ها پيامد مثبت ناشي از شاد بودن، متاسـفانه در اين زمينه جامعه ايران بر خلاف تصور، يكي از غمگين ترين و عبوس ترين ملل جهان محسوب مي شـود. ايـران در جدول جهاني شادماني رتبه پاييني را كسب كرده است بر طبق گزارش هاي موجود؛ افسردگي جزو شايعترين بيماريهاي رواني در کشور است و اگر برنامه ريـزي دقيـق و مناسبي براي كاهش تنشهاي اجتماعي صورت نگيرد بايد منتظر افزايش روز افزون افسردگي به ويژه در ميان جوانان باشيم.
افزايش نشاط و سرزندگي و اميد آفريني فردي و اجتماعي مفهومي بـيش از يـك احسـاس شـادي و رضـايت و خرسندي سطحي و معمولي دارد. به تجربه ثابت شده شادي و نشاط ماده اوليه تغيير جامعه و تحول و تكامل دروني انسان هاست .در جامعه خوشحال و خرسند توليد بهتر، اشتغال بيشتر و اقتصاد سالم تر خواهـد بـود و بـدون شـك در چنين محيطي امنيت اجتماعي و فردي راحت تر بدست مي آيد.
در محيط شـاد ذهـن انسـان پويـا، زبـانش گويـا و استعدادش شكوفا مي شود .شاد بودن جامعه يكي از عوامـل مـؤثر بـه توسـعه اقتصـادي – فرهنگـي و اجتمـاعي و سياسي است و باعث كاهش نابساماني هاي خانوادگي و افزايش ميل و رغبت تحصيلي و دل به كار دادن و افـزايش توليد مي شود.
بایستی یادآور شد که از سال 2000 به بعد در نگاه سازمان ملل براي تعیین سطح توسعه یافتگی کشورها، متغیرهاي شادکامی(شادمانی) اجتماعی، امید به آینده و خشنودي و رضایتمندي اجتماعی به عنوان یک شاخص کلیدي وارد محاسبات شده اند. بدین معنی که اگر مردم یک جامعه احساس شادکامی، خشنودي و رضایتمندي نکنند، نمیتوان آن جامعه را توسعه یافته خصوصاً در بعد اجتماعی قلمداد نمود.
جوانان به عنوان سرمايه هاي انساني هر جامعه اي هستند .زيرا در هر جامعه پوياترين گروههاي آن را جوانان تشکيل می دهند و شادابی این قشر تا حد زیادی لازمه سلامت و شادی آحاد جامعه است.
آنچه که جامعه را شاد می کند و به سلامت روحی و روانی افراد منجر می شود و در نهایت نشاط را به ارمغان می آورد، سبک زندگی است. برای آن که این مهم را به جامعه هدیه کرد باید بتوان سبک زندگی خود را تغییر داد. برای ایجاد تحول در سبک زندگی توجه به موضوع هایی همچون چگونگی پرداختن به اوقات فراغت، نوع مطالعه، وضعیت ارتباطات میان فردی، دوست یابی، ورزش، احترام به سنت ها و اخلاق، رویکرد و توجه به هنر و میزان هزینه ای که در سبد خانوار برای مسافرت و شاد بودن اختصاص داده می شود، ضروری و لازم به نظر می رسد. بنابراین برای نهادینه کردن نشاط در جامعه می بایست سبک و روش زندگی خود را تغییر و اصلاح کرد.
با توجه به توضیحات پیش گفت به نظر می رسد باید به دنبال راهکارهایی مطلوب برای ارتقا نشاط باشیم که در ادامه به کلیاتی از این راهکارها اشاره می شود.
- داشتن لبخند در برخوردهای اجتماعی و دوری از عبوس بودن، اخم کردن و مکدر بودن که باعث انتقال انرژی منفی به دیگران می شود.
- استفاده از عطر و لباس آراسته با رنگ های شاد در منزل و در جامعه متناسب با هنجارهای اجتماعی
- تقویت اعتماد به نفس، اراده و حافظه و تربیت آنها در مسیر پرورش با روش های کارآمد
- پیشگیری از فشارهای روانی و ایجاد کنترل بر فشارهای روانی،؛ کمک به بالا بردن ظرفیت تحمل پذیری و پرهیز از عصبانیت های زودهنگام
- ریشه کنی افکار منفی و هیجان های رنج، به عبارتی باید تلاش کنیم که مشکلات زندگی مانند مسائل اقتصادی تمامی فکر و ذکر افراد را در تمامی لحظات اشغال نکند و در حد متعادل به افکار مثبت نیز توجه داشته باشد و روحیه امید را در درون خود و با اراده تقویت کند.
- فراگیری بهداشت روانی و پیشگیری از آسیب های فردی
- ایجاد قدرت غلبه بر ترس و ناراحتی های زندگی
- تقویت ارتباط های اجتماعی و ارتباط های خانوادگی صحیح و کارامد
- فراگیری ورزش های فکری و به کارگیری ان در مسیر تعلیم و تربیت
- رشد و شکوفایی استعدادها
- بکارگیری افکار مثبت و متعادل در زندگی
پرداخت به عوامل امید بخش و شادی آور مانند رضایت و تحمل، پرهیز از گناه، مبارزه با نگرانی، حضور در مجالس شادی، ورزش، سفر و تفریح، تفکر در آفریده های خداوند، یادگیری و اتخاذ شیوه صحیح برخورد با مشکلات، داشتن قضاوت های مثبت در خصوص افراد و امور، تصویر سازی های مثبت
لازم به ذکر است که این اقدامات فردی با آموزش، تغییر هنجارهای اجتماعی و الگو سازی مقدور است. یعنی مثلا زیاد کردن لبخند بر روی چهره مردم و دور کردن اخم و یا استفاده از عطرها و بوهای خوش به صورت فردی و یا معطر نمودن محل کار و زندگی اموری نسبتا ساده است که با کمی آموزش و الگو سازی و استفاده از رسانه ها قابل پیاده سازی است ولی طبیعی است که تنها در سایه یک برنامه ریزی دقیق ممکن خواهد بود.
می توانیم از همین امروز یک گام هر چند کوچک برای نشاط خود و جامعه برداریم.
- طليعه خادميان، عوامل اجتماعي موثر در نشاط اجتماعي دانشجويان
- فرجی، طوبی بررسی نقش رضایت از زندگی بر میزا ن نشاط اجتماعی فصلنامه مطالعات جامعه شناختی جوانان/ سال چهارم/ شماره دهم / تابستان 1392 / صفحات102-8
- عزيزي ، ابراهيم. (1388)نقش گسترش نشاط و اميد با توسعه و رشد، مجله فرهنگ و زندگي شماره 12 شـوراي عالي فرهنگ و4 هنر سابق، صفحه16.
- براتی سده، فریده، (1381)،روانشناسی شادي و هیجانهاي مثبت، سازمان فرهنگی هنري شهرداري تهران دفترمطالعات و پژوهشهاي راهبردي
- راهکارهای افزایش نشاط اجتماعی و نقش نهادها ، دانشگاه علوم پزشکی کرمان،
Diner,E&Silgman,M.(2002).very happy people,American psychological London: Routledge. 13 society,vol.13,81-84
