بسیاری از شهروندان با حاد شدن علائم کالبدی مثل درد، تهوع، تورم، التهاب و مانند اینها به پزشک مراجعه می‌کنند و یا با احساس وضعیت ناخوشایند از نظر جسمی و روحی، احساس می‌کنند که باید نزد پزشک بروند.
مراجعه به پزشک در اولین نوبت، بسیار دشوار است. چون نه پزشک هیچ پیشینه‌ای از بیمارش دارد و نه بیمار می‌داند که دقیقا چه مواردی را باید به پزشک منتقل کند.
طرح نظام ارجاع که در سال‌های گذشته به تصویب قانون‌گذار رسیده و هنوز در بسیاری مناطق کشور اجرایی نشده، بخشی از این مشکل را حل می‌کند. به این معنا که در نظام ارجاع وقتی شما مشکلی دارید اول نزد پزشک عمومی می‌روید و او شرح حال مفصلی از شما می‌گیرد و تمام اطلاعات را در سیستم نرم‌افزاری که برای این کار در نظر گرفته شده ثبت می‌کند.
این اطلاعات روی سیستم نرم‌افزاری حفظ می‌شود و کسانی که به صورت تخصصی یا فنی در خط درمان قرار می‌گیرند به آن دسترسی دارند و می‌توانند اطلاعات بیمار را بررسی کنند. به این لحاظ اگر پزشک عمومی نتوانست به تشخیص برسد یا به تشخیص تخصصی نیاز داشت بیمار را به سطح تخصصی ارجاع می‌دهد و متخصص مربوطه پس از مراجعه‌ی بیمار با وارد کردن شماره ملی در سیستم درمان، می‌تواند به اطلاعات ثبت‌شده توسط پزشک عمومی دسترسی داشته باشد و از مراحل تکراری و احیانا دچار تناقض با اطلاعات اولیه اجتناب کند. همچنین پزشک متخصص، در این سیستم کل اقداماتی را که برای بیمار انجام شده می‌بیند و اگر احیانا اطلاعات جدیدی نیاز داشته باشد از بیمار اخذ و به سیستم اضافه می‌کند.
مراد از این یادداشت این است که خارج از نظام ارجاع، تمام شهروندان باید یک سری مقدمات بسیار ضروری برای مراجعه به پزشک را رعایت کنند که در فرایند تشخیص و درمان بیماری‌شان موفق‌تر باشند. یکی از این مقدمات، ثبت اطلاعات مورد نیاز پزشک است. به عبارت دیگر شهروندان باید قبل از مراجعه به پزشک، با کمک همسر، اعضای خانواده یا اطرافیان، اطلاعات مربوط به وضعیت و شرح حال طی روزها و هفته‌های گذشته را به صورت خلاصه و مفید روی کاغذ بنویسند و هنگام مراجعه به دکتر، به جای توضیح این نکات که گاها به خاطر اضطراب و شتابی که در زمان مراجعه یا در مطب وجود دارد خیلی نامناسب به دکتر منتقل می‌شود همان کاغذ را که با انشای خوب و به خط خوانا نوشته شده به پزشک یا دستیار وی تحویل دهند.
این نوشتار حاوی اطلاعات شرح حالی بیمار است که با معاینه وضعیت ظاهری و معاینه کالبدی بیمار تکمیل و اطلاعات مفیدی در خصوص بیماری شخص در اختیار پزشک می‌گذارد و او را کمک می‌کند که زودتر به تشخیص برسد یا اینکه سریع‌تر به این نکته برسد که باید بیمار به یک متخصص ارجاع شود.
ناگفته نماند که امروز حدود 90 درصد مردم سواد خواندن و نوشتن دارند و حدود 50 درصد افراد از تحصیلات دانشگاهی برخوردارند اما همه می‌دانند که نوشتن، خودش داستانی مجزا از سواد دار بودن است و به همین جهت، خیلی افراد از ترس اینکه مبادا مطالب را غلط بنویسند و یا کلاس نوشتن‌شان پایین باشد از نوشتن پرهیز می‌کنند.
پس باید یادآوری کنیم که در نوشتن شرح حال، مهم این است که بتوانیم مطالب مورد نظر خودمان را با زبانی ساده و به همان شکلی که در باره‌ی آن حرف می‌زنیم روی کاغذ بیاوریم. لازم نیست ادبی بنویسیم و قواعد نوشتاری را رعایت کنیم. این چند خطی که باید راجع به شرح حال نوشته شود، هر چه که باشد با کمک پزشک قابل تفسیر و فهم خواهد شد و فقط کافی است خوش خط و خوانا بنویسیم که پزشک مجبور نشود کاغذ را کنار بگذارد و ترجیح بدهد مطالب را از خودتان سؤال کند.
نوشتن این اطلاعات، کاری است که معمولا انجام نمی‌شود و البته ننوشتن به خاطر این است که ما نمی‌دانیم چه نکاتی را در این شرح حال باید بنویسیم. به همین جهت، توجه به این نکات می‌تواند راهگشا باشد.
- دست کم طی سه وعده‌ی غذایی گذشته، چه غذاهایی مصرف کرده‌ایم.
- آیا در حال حاضر دارویی استفاده می‌کنیم یا مبتلا به بیماری هستیم؟ اگر پاسخ مثبت است چه بیماری داریم و چه داروهایی استفاده می‌کنیم.
- آیا کلا ما آدم عصبی و تندمزاجی هستیم یا فطرتا ریلکس و آرام هستیم و خیلی کم عصبانی می‌شویم.
- آیا اخیرا مشکل عصبی حادی نداشته‌ایم، مثلا یک واقعه عاطفی، یک شوک عصبی یا یک حادثه‌ی غافلگیر کننده طی یکی دو هفته‌ی اخیر در زندگی ما نبوده است؟
- آیا والدین یا اعضای خانواده‌ی پدری و مادری ما دچار بیماری‌هایی همچون دیابت، فشار خون، چربی خون، بیماری قلبی، کلیوی و امثال‌هم هستند یا نه؟
- آیا قادر به پرداخت هزینه‌های تشخیصی مثل اسکن‌ها، رادیوگرافی، نوارهای مغز، قلب یا عصب و عضله هستیم یا نه؟ آیا تحت پوشش بیمه می‌باشیم یا خیر؟
- علائمی که به خاطر آن به پزشک مراجعه کرده‌ایم چه مدت سابقه دارد؟ یک ساعت، یک روز، سه روز، یک هفته یا بیشتر؟
- آیا علائم مستمر هستند یا قطع و وصل می‌شوند؟ آیا حادثه یا مشکلی هست که این علائم را بیشتر یا کمتر کنند؟ مثلا وقتی دعوا می‌کنیم سر دردم بدتر می‌شود. یا اینکه وقتی آب‌گوشت می‌خورم سوزش سر دلم بدتر می‌شود.
***
پاسخ به این پرسش‌ها باید روشن، مختصر، دقیق و کامل باشد. پزشک با خواندن این اطلاعات، به اصطلاح کارش جلو می‌افتد و خیلی در وقت و هزینه صرفه‌جویی می‌شود و از طرفی می‌تواند به تشخیص درست بیماری کمک کند.
امید است که شهروندان عزیزمان چه کسانی که در نظام ارجاع ورود می‌کنند و تحت پوشش بیمه‌ها هستند یا افرادی که دوست دارند خارج از نظام ارجاع و بدون پوشش بیمه، به دکتر مراجعه کنند، حتما یک شرح حال مختصر، دقیق و خوش خط را با خود همراه داشته باشند و به پزشک‌شان ارائه کنند تا مراحل تشخیص و درمان‌شان سریع‌تر، بهتر و دقیق‌تر انجام شود.
