هشتم تیرماه 1366 چهار نقطه پرازدحام شهر سردشت، هدف حمله‌ی شیمیایی قرار گرفت و 110 کشته و بیش از 8 هزار نفر یعنی دو سوم از ساکنان این شهر با گازهای شیمیایی مصدوم شدند. این فاجعه‌ی غمبار، سنگین بردل هموطنان‌مان نشست و از آن پس، سالروز این حادثه‌ی هولناک، روز مبارزه با سلاح‌های میکروبی نام گرفت.
با آنکه رژیم بعث بیش از 500 بار در طول دوران دفاع مقدس، علیه مردم مظلوم مناطق غرب و جنوب کشورمان، سلاح‌های شیمیایی و میکروبی را به کار گرفت و دست کم یکصد هزار نفر از هموطنان‌مان با این سلاح‌ها مصدوم و مجروح گردیدند و 18 هزار نفر کشته شدند، حادثه‌ی غم‌انگیز و هولناک سردشت خیلی برایمان سنگین بود. در این شهر مظلوم، در یک روز تابستانی، همزمان 4 نقطه از این شهر با توپ و خمپاره هدف حمله واقع شد که محتوای این شلیک‌ها مواد شیمیایی و میکروبی خطرناک بود.
بعد از جنگ افشا شد که این جنایات انسانی در حالی توسط عراقی‌ها انجام می‌شد که این کشور عضو معاهده‌ی عدم استفاده از سلاح‌های شیمیایی و میکروبی بود و جالب‌‌تر اینکه هیچ مرجعی در دنیا نیز به این اقدام وحشیانه و جنایت‌کارانه اعتراض نکرده بود.
به هر حال، جوانب سیاسی این موضوع به حاکمیت و نظام برمی‌گردد و در این یادداشت، ما کاری با این جنبه نداریم. اما همین بس بدانیم که کشورهایی که تا این اندازه مدعی دموکراسی و تمدن و حقوق بشر هستند خودشان این رژیم جنایتکار را به سلاح‌های شیمیایی و میکروبی مجهز کرده و خودشان نیز به او شیوه‌ی بکارگیری آنها را آموزش دادند و هیچ‌کس هم سعی نکرد جلو این رژیم را بگیرد.
اما ایران به جهت تمدن و فرهنگ و خوی کریمانه‌ی رحیمانه انسانی، با آنکه در جنگ با این رژیم بود، هرگز از سلاح‌های شیمیایی استفاده نکرد و با آنکه توانمندی ساخت و تجهیز سلاح‌های میکروبی را هم داشت اما هیچ‌وقت چنین کاری نکرد و دامان عزت و ایمان خویش را به این جنایت نیالود.
اکنون و با گذشت بیش از سی سال از پایان جنگ، هنوز هم مجروحان شیمیایی دفاع مقدس با صدمات و تبعات این سلاح‌ها و جراحت‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند و هزاران خانواده در سراسر کشور، با مصایب این جنایت دست به گریبانند.
برخی از این جراحت‌ها غیر قابل درمان هستند و برای سال‌ها و نسل‌های متمادی، آثار خود را به صورت توالی ژنتیکی حفظ می‌کنند و تا قرن‌ها بعد، برخی آثار محیطی این جنایت بر قربانیان دیده می‌شود.
دانشگاه علوم پزشکی مشهد، هم در سال‌های دفاع مقدس و هم در سال‌های پس از آن، همواره ملجأ و پناهگاه مجروحین و دردمندان این جراحت‌ها بوده و صدها پزشک و پرستار و پرسنل پیراپزشکی در طول این سال‌ها به کار درمان و مراقبت و امور توانبخشی این عزیزان پرداخته‌اند.
درمانگاه جانبازان شیمیایی جنگ که هنوز هم در پارک ملت دایر است یادگارهای عزیز آن سال‌ها را که در طول این همه ایام و روزگاران مدید، درگیر درد و رنج این آلام بوده‌اند بر تخت‌هایش دارد و هنوز هم پزشکان و پرستاران زیادی برای دیدار با این عزیزان و اقدامات درمانی و توانبخشی جانبازان شریف، به زیارت آنها می‌شتابند.
بشریت باید موضوع جراحت‌ها و مرگ و میرهای شیمیایی و میکروبی را جدی بگیرد و این نکبت انسانی را از جامعه‌ی خویش بزداید. پیمان‌ها و معاهداتی که روی کاغذ نوشته می‌شوند کافی نیستند و چنانکه تجربه‌ی عراق نشان داد و پیش از آن تجربه‌ی جهان‌آزمود هیروشیما و ناکازاکی به نمایش گذاشته است، هیچ کشوری صرفا با این معاهدات و تعهدات کاغذی، خود را به حقوق انسان‌ها متعهد نمی‌شناسد و حتی اگر جانیان و بانیان این جنایات هم پس از وقوع جنایت، محکوم و مجازات شوند باز هم تأثیری در جراحت و نابودی هزاران انسانی که سال‌ها و دهه‌های متمادی اسیر و محکوم این جنایات هستند ندارد.
و جالب اینکه با آنکه مغزها و فکرهای بسیار پیشرفته و نابغه‌ای برای طراحی چنین سیستم‌هایی در کشور ما بسیارند اما به خاطر حرمت نهادن ارزش‌های انسانی و صرفا به خاطر پایبندی به عقاید دینی و اخلاقی، هر گز به طرف ساخت این تجهیزات و سلاح‌ها نرفته و نخواهد رفت ولی کشورهایی که دم از دموکراسی و تمدن و آزادی و پیشرفت و حقوق بشر می‌زنند، هزاران کلاهک هسته‌ای را در زرادخانه‌های خویش نگه‌داری می‌کنند و موشک‌های آماده‌ی شلیک‌شان همیشه به سمت کشورها و ملل ضعیف و مظلوم شرق نشانه رفته و مهیای عمل است.
اگر چه ما می‌توانیم به این خودداری و خویشتنداری خویش افتخار کنیم و آن را یک مزیت اخلاقی و فرهنگی نسبت به غرب بدانیم که در طول تاریخ پر فراز و نشیب جهان، همیشه باعث سربلندی و سرافرازی ما ایرانی‌ها بوده است اما باید به موازات این تفاخر فرهنگی و تمدنی، آنقدر در بوق و کرنای تبلیغات و اطلاع‌رسانی جهانی بدمیم و در گوش ملت‌ها بخوانیم که دولت‌ها و حکومت‌هایشان را وادار به نابودی این سلاح‌ها نموده و فکر ساخت و استفاده از این سلاح‌های مرگبار را از سر همه‌ی ابنای حکومت‌ها بیرون کنند.
بسیار باعث تأسف است که بدانیم تحریم‌های ظالمانه‌ی آمریکا که فریادهای عدالت‌خواهی و انسان‌دوستی‌اش گوش جهانیان را پر کرده، علیه ملت بزرگ ایران، کمبودهای زیادی در زمینه دارو و تجهیزات پزشکی برای درمان جانبازان شیمیایی فراهم نموده و مشکلات بسیاری را در مسیر درمان و بهبود آنان پدید آورده است.
وزارت بهداشت و درمان در این راستا تفاهم‌نامه‌هایی با مراکز مسؤول امضا و برنامه‌هایی را در راستای تقویت کادر علمی و عملیاتی برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها و جراحت‌های ناشی از مواد شیمیایی و میکروبی طراحی و اجرا کرده است که نتایج آنها به شکل تربیت کادر علمی و خرید و نصب تجهیزات درمانی و بیمارستانی در مراکز تحت پوشش دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور و از جمله دانشگاه علوم پزشکی مشهد متبلور است.
همچنین تحقیقات وسیعی در این زمینه توسط اعضای هیأت علمی و دانشجویان رشته‌های مختلف پزشکی و پیراپزشکی انجام شده و نتایج آنها در ژورنال‌های معتبر علمی داخل و خارج کشور به چاپ رسیده است.
اگر چه ما امروز بسیار آماده‌تر از شرایط دوران دفاع مقدس هستیم و چنانچه حمله یا تهاجمی شیمیایی یا میکروبی به کشورمان صورت گیرد همه‌ی اقدامات پیشگیرانه و درمانی را در سطح صف و ستاد انجام خواهیم داد اما بحث بر سر کلیت وجود یا نابودی این سلاح‌های غیر انسانی است که باید از سوی تمام دلسوزان منطقه، استان، کشور و جهان پیگیری شود و هر کس بنا به وظیفه‌ی انسانی و در حد سهم و مقدار خویش، ذره‌ای از این بار سنگین را به دوش بکشد تا زمانی که دانش عقل‌محور بشر بر خوی حیوانی او بچربد و این سلاح‌ها را از ریشه وبن براندازد. به امید فرا رسیدن آن روز همه باید تلاش کنیم و هر جا می‌توانیم فریاد نابودی این سلاح‌ها را به گوش ملت‌ها و مجامع جهان برسانیم.
