هم‌زمان با روز جهانی سلامت روان ،شعار امسال با عنوان دسترسی به خدمات سلامت روان در بحران‌ها و شرایط اضطراری؛ یک اولویت همگانی اعلام شده است. محورهای این شعار جهانی بر حساس‌سازی مدیران، اطلاع‌رسانی عمومی، برگزاری دوره‌های آموزشی و تقویت هماهنگی بین‌بخشی در حوزه حمایت‌های روانی–اجتماعی در بحران‌ها تأکید دارد.
سلامت روان در بحران‌ها؛ ضرورتی انسانی و اجتماعی
دکتر ندا اخروی، مدیر سلامت روانی، اجتماعی و پیشگیری از اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در گفت‌وگو با وب‌دا گفت:آمادگی برای مواجهه با بحران نشانه ترس نیست، بلکه بیانگر رویکردی آگاهانه و هوشمندانه برای کاهش آسیب‌های احتمالی و پیشگیری از گسترش تبعات روانی و اجتماعی بحران است.
وی با اشاره به نقش مهم روانشناسان مراکز خدمات جامع سلامت در مدیریت بحران‌ها افزود:متخصصان سلامت روان سال‌هاست که در کنار آسیب‌دیدگان بحران‌های ملی و منطقه‌ای، از تجربه بحران تا افق التیام همراه مردم بوده‌اند و با ارائه خدمات مشاوره‌ای و حمایتی، در بازسازی روانی و اجتماعی افراد نقش مؤثری ایفا کرده‌اند.
سلامت روان؛ رکن فراموش‌شده در بحران‌ها
دکتر اخروی تصریح کرد: در شرایط بحران، معمولاً تمرکز اصلی بر سلامت جسمی افراد است و ابعاد روانی–اجتماعی نادیده گرفته می‌شود؛ در حالی که دسترسی به خدمات سلامت روان در بحران‌ها، یکی از حقوق بنیادین انسانی و لازمه بازسازی اجتماعی پس از بحران است.
وی با اشاره به اینکه بحران‌ها می‌توانند ناشی از عوامل طبیعی مانند زلزله، سیل و خشکسالی یا عوامل انسانی مانند جنگ، تروریسم و حوادث صنعتی باشند، گفت:در چنین شرایطی، افراد در معرض احساس ترس، بی‌پناهی، سردرگمی و فقدان قرار می‌گیرند و نیاز به حمایت‌های روانی و اجتماعی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
مدیر سلامت روان دانشگاه افزود:در مواجهه با بحران، کمک‌های اولیه روان‌شناختی ابزاری حیاتی برای ایجاد حس امنیت، کاهش استرس و بازگرداندن آرامش نسبی به افراد آسیب‌دیده است. این نوع کمک‌ها نیازمند تخصص پزشکی نیست و هر فردی که مهارت همدلی، گوش دادن فعال و درک شرایط دیگران را بیاموزد، می‌تواند در بهبود وضعیت روانی اطرافیان نقش مؤثری ایفا کند.»
وی تأکید کرد:افرادی که آموزش‌های لازم را در زمینه برقراری ارتباط آرام، شنونده بودن و کمک به کاهش واکنش‌های فیزیکی استرس فرا گرفته‌اند، در شرایط بحران می‌توانند به‌عنوان داوطلبان حمایت روانی به جامعه خدمت کنند.
دکتر اخروی خاطرنشان کرد:حضور تیم‌های سلامت روانی–اجتماعی در مناطق آسیب‌دیده و ارائه خدماتی همچون شناسایی افراد در معرض خطر، تثبیت روانی–عاطفی، افزایش تاب‌آوری و مراقبت‌های تخصصی، تأثیر چشمگیری در کاهش آسیب‌های روانی و اجتماعی دارد.
وی افزود: مداخلات روانی–اجتماعی در بحران‌ها از مأموریت‌های اصلی وزارت بهداشت است و اولویت دادن به سلامت روان در سیاستگذاری‌ها، تأمین منابع مالی و برنامه‌ریزی اضطراری می‌تواند پیامدهای منفی بحران‌ها را به‌طور مؤثری کاهش دهد و زندگی بسیاری از افراد را نجات دهد.
وی در پایان اعلام کرد: هفته سلامت روان از ۱۹ تا ۲۵ مهرماه برگزار می‌شود و عناوین روزشمار آن شامل آمادگی سازمان‌یافته پیش از بحران،تاب‌آوری پایدار / همکاری بین‌بخشی، کلید مدیریت بحران،سواد سلامت روان و روایت رسانه در بحران،با کارشناس سلامت روان، از تجربه بحران تا افق التیام،دسترسی به خدمات سلامت روانی–اجتماعی جامعه‌نگر در بحران،حمایت ویژه از گروه‌های آسیب‌پذیر در بحران و خانواده، پناهگاه امن در بحران اعلام کرد.
