معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد، بر اهمیت ارتقای آگاهی عمومی و سواد سلامت در جامعه تأکید کرد و گفت:گفت‌وگوهای رسانه‌ای و نشست‌های آگاهی‌بخش در حوزه سلامت، نقش مهمی در افزایش دانش سلامت جامعه و اصلاح سبک زندگی دارند. تجربه بحران‌هایی همچون دوران کرونا نشان داد که اطلاع‌رسانی درست، عامل کلیدی در حفظ سلامت جامعه است.
به گزارش وب دا، دکتر مهدی قلیان در نشست خبری به مناسبت هفته سلامت بانوان با اشاره به شعار امسال هفته سلامت بانوان اظهار داشت:سلامت زنان، خوشبختی و تاب‌آوری فردی، خانوادگی و اجتماعی است. مادران رکن اساسی خانه و جامعه‌اند و توانمندسازی آنان در موضوعاتی نظیر تغذیه سالم، فعالیت فیزیکی، مراقبت از سالمندان و پیشگیری از بیماری‌ها می‌تواند بنیان سلامت جامعه را تقویت کند.
وی افزود: هرگاه به نیمی از جمعیت جامعه یعنی زنان بی‌توجهی شود، جامعه در معرض سقوط یا آسیب جدی قرار می‌گیرد. به همین دلیل، سلامت دختران از بدو تولد تا دوران جوانی، ازدواج و مادری، محور برنامه‌های گروه سلامت خانواده و جمعیت است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد:در مراکز خدمات جامع سلامت، به زنان ۱۸ تا ۲۹ ساله چه متأهل و چه مجرد، آموزش‌های لازم درباره سبک زندگی سالم، تغذیه، فعالیت بدنی، غربالگری و بهداشت روان ارائه می‌شود. همچنین با استقرار مشاوران سلامت روان در این مراکز، خدمات مشاوره‌ای رایگان در زمینه افسردگی، روابط خانوادگی و احترام به سالمندان در دسترس است.
وی خاطرنشان کرد: از جمعیت پنج میلیون و ۴۰۰ هزار نفری تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد، حدود ۵۰ درصد را بانوان تشکیل می‌دهند که بیش از یک‌سوم آنان بالای ۱۸ سال سن دارند. وظیفه ما ارائه خدمات جامع و رایگان به تمام گروه‌های سنی بانوان است.
دکتر قلیان با قدردانی از نقش رسانه‌ها در ترویج فرهنگ سلامت، اظهار داشت:هر خانواده باید مرکز خدمات جامع سلامت یا پایگاه منطقه تحت پوشش خود را بشناسد. اگر مادر خانواده از این موضوع آگاه باشد، می‌تواند به عنوان سفیر سلامت، دانش و مهارت‌های لازم را به تمام اعضای خانواده منتقل کند.
وی با ابراز تأسف از پایین بودن میزان مراجعه به مراکز سلامت در کلان‌شهر مشهد افزود:علی‌رغم توسعه چشمگیر مراکز خدمات جامع از سال ۱۳۹۳ تاکنون، میزان مراجعات در برخی مناطق تنها ۳۵ تا ۴۰ درصد است. این در حالی است که دولت سرمایه‌گذاری گسترده‌ای برای ارائه خدمات رایگان انجام داده است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اهمیت واکسیناسیون گفت:در شرایطی که برخی جریان‌ها با کمپین‌های ضدواکسیناسیون سلامت جامعه را به خطر می‌اندازند، باید یادآوری کرد که ریشه‌کن شدن بیماری‌هایی مانند فلج اطفال و کنترل اپیدمی‌هایی نظیر سرخک، حاصل تلاش نظام سلامت و واکسیناسیون گسترده است.
وی افزود:در دوران اوج پاندمی کووید-۱۹، میزان مرگ‌ومیر روزانه در مشهد به ۲۰۰ نفر رسیده بود، اما با اجرای واکسیناسیون عمومی، این رقم به شکل چشمگیری کاهش یافت. این دستاورد، نتیجه اعتماد مردم به علم و نظام سلامت است.
سبک زندگی سالم، سنگ‌بنای سلامت زنان در تمام دوره‌های سنی است
مدیر جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد، نیز در این نشست گفت:از ۲۴ تا ۳۰ مهرماه به‌عنوان هفته سلامت بانوان ایرانی نام‌گذاری شده است و هدف از این مناسبت، جلب توجه بانوان به سلامت خود و ارتقای آگاهی عمومی نسبت به سبک زندگی سالم است. همچنین این هفته فرصتی برای یادآوری مسئولیت نهادهای اجرایی در بهبود کیفیت خدمات سلامت بانوان محسوب می‌شود.
دکتر محمد احمدیان افزود:در حال حاضر سه برنامه عمده مراقبتی برای گروه‌های سنی مختلف بانوان اجرا می‌شود؛ شامل برنامه مراقبت جوانان، میان‌سالان و سالمندان که دو هدف اساسی را دنبال می‌کند: غربالگری سلامت و آموزش سبک زندگی سالم.
وی با اشاره به آمار پایش سلامت گروه سنی ۱۸ تا ۳۰ سال گفت:تنها حدود ۱۸ تا ۲۰ درصد از جوانان با میل شخصی برای انجام مراقبت‌ها به پایگاه‌های سلامت مراجعه می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۳۷ درصد از جوانان دچار اضافه‌وزن یا چاقی هستند، ۳۶ درصد فعالیت فیزیکی کافی ندارند و ۷۹ درصد الگوی تغذیه‌ای نامناسب دارند. همچنین ۱۱.۵ درصد اختلالات روانی آغازشده و حدود ۸ تا ۹ درصد مصرف دخانیات دارند.
مدیر جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تأکید بر نقش سبک زندگی در بروز بیماری‌ها خاطرنشان کرد:
چاقی، کم‌تحرکی و تغذیه نامناسب از عوامل اصلی ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر ازجمله دیابت است. آگاهی و خودمراقبتی باید از سنین جوانی نهادینه شود تا از بروز بیماری‌ها در میانسالی جلوگیری گردد.
او در ادامه به وضعیت سلامت گروه سنی ۳۰ تا ۵۹ سال (میان‌سالان) اشاره کرد و گفت:در این گروه، مشکلات سلامت تخصصی‌تر می‌شود و غربالگری سه سرطان شایع شامل سرطان پستان و دهانه رحم در زنان و سرطان روده بزرگ در مردان و زنان به‌صورت رایگان انجام می‌گیرد. با این حال، پوشش مراقبت‌ها در میان‌سالان تنها حدود ۳۰ درصد است.
به گفته دکتر احمدیان، بررسی‌های آماری نشان می‌دهد در میان‌سالان ۱۱ تا ۱۲ درصد کلسترول بالا، ۱۷ درصد قند بالا و حدود ۳ درصد فشار خون بالا دارند. همچنین ۴۶ تا ۴۷ درصد فعالیت بدنی کافی ندارند و ۲۰ درصد دارای غربال مثبت اختلال روان هستند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود افزود:در گروه سالمندان نیز، علاوه بر غربالگری‌های عمومی، اختلالات عصبی و تعادلی از جمله آلزایمر مورد بررسی قرار می‌گیرد. فشار خون بالا در حدود ۵۷ درصد از سالمندان مراجعه‌کننده مشاهده می‌شود.
دکتر احمدیان ضمن تأکید بر اهمیت خودمراقبتی و مراجعه منظم برای پایش سلامت گفت:بستر ارائه خدمات مراقبتی رایگان در تمامی خانه‌های بهداشت و پایگاه‌های سلامت شهری و روستایی فراهم است، اما هنوز اطلاع‌رسانی و آگاهی‌رسانی عمومی کافی نیست. همکاری رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی برای ترغیب مردم به اصلاح سبک زندگی ضروری است، چراکه ریشه بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر در رفتارهای نادرست روزمره نهفته است.
تأکید بر اهمیت ارتقای سلامت روان و آمادگی در برابر بحران‌ها
مدیر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی ضمن اشاره به هم‌زمانی هفته ملی سلامت بانوان و هفته ملی سلامت روان، خاطرنشان کرد: امسال با توجه به تقارن این دو مناسبت، لازم است سلامت روان بانوان و نقش کلیدی آنان در پایداری سلامت خانواده و جامعه بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
دکتر ندا اخروی با اشاره به شعار امسال روز جهانی سلامت روان با عنوان «دسترسی به خدمات سلامت روان در بحران‌ها و شرایط اضطراری؛ یک اولویت همگانی است» گفت:این شعار در سطح جهانی انتخاب شده تا به دغدغه مشترک همه کشورها درباره آمادگی جوامع در مواجهه با بحران‌های طبیعی و انسان‌ساخت پاسخ دهد. پرسش اصلی این است که آیا نظام‌های خدمات‌رسانی و مردم برای چنین شرایطی آمادگی لازم را دارند یا خیر؟
وی در ادامه به تعریف سلامت روان پرداخت و اظهار داشت:سلامت روان صرفاً به معنای نبود اختلال روان‌پزشکی نیست، بلکه فردی از سلامت روان برخوردار است که توانمندی‌های خود را بشناسد، از آن‌ها برای ساختن یک زندگی مؤثر و رضایت‌بخش استفاده کند و بتواند هیجانات، احساسات و رفتارهای خود را به‌درستی مدیریت نماید.
دکتر اخروی همچنین مفهوم بحران را چنین توصیف کرد:بحران، وضعیتی غیرعادی و ناگهانی است که تنش بالایی دارد و عملکرد طبیعی افراد یا حتی سازمان‌ها را مختل می‌کند. در این شرایط، واکنش فوری و تصمیم‌گیری سریع برای کنترل و مدیریت بحران ضروری است.
وی در پایان سخنان خود بر اهمیت تاب‌آوری روانی و آمادگی سیستم‌های خدمات سلامت در مواجهه با شرایط بحرانی تأکید کرد و گفت: ارتقای سلامت روان، تقویت مهارت‌های مقابله‌ای و افزایش آگاهی عمومی، پیش‌نیازهای اصلی تاب‌آوری اجتماعی در برابر بحران‌ها هستند.
آگاهی، نخستین گام در پیشگیری از سرطان پستان است
رئیس گروه پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با اشاره به ماه اطلاع‌رسانی سرطان پستان که از نهم مهر تا نهم آبان با شعار «خودمان بدانیم و دیگران را نیز آگاه کنیم» برگزار می شود، بر اهمیت ارتقای سطح آگاهی جامعه درباره سرطان پستان تأکید کرد.
دکتر بابک اقبالی، با اشاره به اینکه سرطان پستان شایع‌ترین سرطان زنان در جهان، ایران و خراسان رضوی است، گفت: از هر ۲۰ زن، یک نفر در طول زندگی خود به سرطان پستان مبتلا می‌شود و تقریباً در هر خانواده‌ای، مواردی از این بیماری مشاهده شده است.
دکتر اقبالی باورهای نادرست مردم در زمینه سرطان را یکی از موانع اصلی اطلاع‌رسانی دانست و افزود:برخی تصور می‌کنند اگر درباره سرطان صحبت کنند یا پیگیر بررسی‌های دوره‌ای باشند، ممکن است خودشان به این بیماری مبتلا شوند. این یک باور غلط است؛ آگاهی و مراجعه به‌موقع، کلید پیشگیری و درمان مؤثر است.
وی با تأکید بر تشخیص زودهنگام به عنوان عامل اصلی موفقیت در درمان، خاطرنشان کرد: در مراحل اولیه، سرطان پستان ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، اما در صورت غربالگری به‌موقع، درمان آن بسیار مؤثر و کم‌هزینه خواهد بود.
رئیس گروه پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی مشهد، چاقی، کم‌تحرکی و تأخیر در مراجعه به پزشک را از مهمترین عوامل خطر دانست و خواستار توجه ویژه بانوان به علائم هشداردهنده مانند توده، تغییر شکل یا ترشح غیرطبیعی از پستان شد.
وی ضمن قدردانی از رسانه‌ها برای نقش مؤثرشان در اطلاع‌رسانی عمومی گفت:هدف ما ترساندن مردم نیست، بلکه می‌خواهیم آگاهی را افزایش دهیم تا هر فردی با شناخت علائم اولیه، در زمان مناسب به پزشک مراجعه کند.
به گفته دکتر اقبالی، هر سال حدود ۱۲۰۰ مورد جدید سرطان پستان در استان خراسان رضوی شناسایی می‌شود و استمرار آموزش، غربالگری و اطلاع‌رسانی عمومی می‌تواند در کاهش این آمار نقش چشمگیری داشته باشد.
