دیابت یکی از شایعترین و هزینه سازترین بیماری های مزمن در سراسر جهان به شمار می رود که با عوارض فراوان خود کیفیت زندگی بیماران را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد و هزینه های اقتصادی فراوانی را بر فرد و جامعه تحمیل می کند.
دیابت یا بیماری قند، یک اختلال متابولیک(سوخت و سازی) در بدن است. در این بیماری توانایی تولید انسولین در بدن از بیم می رود و یا بدن در برابر انسولین، مقاوم شده و انسولین تولیدی نمی تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد.نقش اصلی انسولین پایین آوردن قند خون توسط مکانیزم های مختلف است.
دیابت با افزایش ریسک بیماری های قلبی و عروقی ارتباط مستقیمی دارد
دیابت دو نوع اصلی دارد که در دیابت نوع یک تخریب سلول های بنا در پانکراس منجر به نقش تولید انسولین می شود و در نوع دوم مقاومت پیش رونده بدن به انسولین وجود دارد که در نهایت ممکن است به تخریب سلولهای بتای پانکراس و نقص کامل تولید انسولین منجر شود.
دیابت نوع دو مشخص است که عوامل ژنتیکی، چاقی و کم تحرکی نقش مهمی در ابتلای فرد دارد. در دیابت، سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و سازکامل گلوکز کاهش می یابد و از این رو قند خون افزایش يافته که به آن هایپرگلیسمی می گویند و وقتی این افزایش قند در دراز مدت در بدن وجود داشته باشد سبب تخریب رگ های بسیار ریز در بدن می شود که می تواند اعضای مختلف بدن همچون کلیه، چشم و اعصاب را درگیر کند.
همچنین دیابت با افزایش ریسک بیماری های قلبی و عروقی ارتباط مستقیمی دارد. لذا غربالگری و تشخیص زود رس این بیماری که با انجام آزمایش قند خون میسر است در افراد با ریسک بالا می تواند در پیشگیری از این عوارض موثر باشد.
نقش تغذیه در دیابت
مهمترین هدف برنامه ریزی غذایی افراد دیابتی حفظ ثبات نسبی قند خون در محدوده طبیعی است. جهت تحقق این امر، باید بین غذای مصرفی با انسولین(تزریقی یا طبیعی) و فعالیت بدنی یا ورزش تعادل برقرار کرد.
از این رو یک برنامه ریزی بر اساس احتیاجات تغذیه ای و روش زندگی می گوید چه بخورید، چه مقدار و کی بخورید؟
در صورت تزریق انسولین، مقدار انسولین مورد نیاز، باید به وسیله دریافت منظم و ثابت غذا و پیگیری قند خون تعیین شود. در صورت ابتلا به دیابت نوع دو، توجه به مقدار و نوع غذای مصرفی کمک خواهد کرد که قند خون در حد طبیعی حفظ شود.
هیچ وقت برای شروع اصلاح شیوه زندگی دیر نیست
به گفته متخصصان هیچ وقت برای شروع اصلاح شیوه زندگی دیر نیست و خوردن غذاهای سالم تر، افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن اضافی می تواند نقش موثری در پیشگیری و یا کنترل دیابت داشته باشد.
توجه عمده به بحث غذای سالم یکی از بهترین و موثرترین راه های کاهش آمار دیابت، فشار خون، چاقی و سرطان به شمار می رود. خطر اصلی در حوزه سلامت غذا، بالا بودن میزان مصرف نمک، قند، چربی در مواد غذایی است . امروزه بیشتر مرگ و میر انسان ها ناشی از بیماری های غیر واگیر است.
اجرای طرح نشانگرهای زنگی تغذیه ای یکی از اقدامات مهم سازمان غذا و دارو در جهت ارتقاء سطح آگاهی مصرف کنندگان، اطلاع رسانی در خصوص محصولات سلامت محور و ارج نهادن به حقوق مصرف کنندگان در انتخاب محصولات است. این نشانگر ها دارای سه رنگ قرمز، نارنجی و سبز است که برای فاکتورهای انرژی ، چربی کل، اسیدهای چرب ترانس، قند و نمک تعیین شده و به صورت ساده طراحی شده است.
معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به تمامی افراد جامعه توصیه کرده است مواد غذایی با نشانگرهای تغذیه ای قرمز رنگ به صورت محدود استفاده شوند و در مواردی که رنگ نشانگر دو فرآورده غذایی در خصوص یک شاخص تغذیه ای یکسان باشد لازم است مصرف کنندگان به میزان آن بر حسب گرم توجه نموده و محصولی را که مقدار کمتری از آن شاخص در هر سهم داراست، انتخاب نمایند.
