گفت‌وگو با استاد تمام گروه آمار زیستی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به مناسبت روز ملی آمار و برنامه‌ریزی
هم‌زمان با فرارسیدن اول آبان‌ماه، روز ملی آمار و برنامه‌ریزی و تقارن آن با چهارمین دوره روز جهانی آمار ، فرصتی دست داد تا خبرنگار وب دا در گفت‌وگویی صمیمانه با دکتر محمدتقی شاکری، استاد تمام گروه آمار زیستی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، به بررسی اهمیت داده‌های دقیق در تصمیم‌سازی‌های علمی و توسعه پایدار بپردازیم.
دکتر شاکری با گرامیداشت روز ملی آمار و برنامه‌ریزی اظهار داشت: این روز فرصتی ارزشمند برای تجلیل از تلاش‌های نهادها و متخصصان آمار در کشور و جهان است؛ چرا که آمار و داده‌های باکیفیت، نقشی حیاتی در تصمیم‌گیری‌های علمی، سیاست‌گذاری‌های مؤثر و توسعه پایدار دارند.
وی با اشاره به شعار ملی امسال با عنوان “راهبری نظام آمار ثبتی مبنا، با پوشش جامع، دسترسی همگانی و داده با کیفیت” و شعار جهانی آمار با عنوان “تغییرآفرینی با آمار و داده‌های باکیفیت برای همگان”، گفت: این دو شعار به‌خوبی بر اهمیت آمار ثبتی در تحول نظام برنامه‌ریزی، بهبود تصمیم‌گیری‌ها و ارتقای کارآمدی سیاست‌ها تأکید دارند. داده‌های باکیفیت و در دسترس برای همگان، زیربنای حکمرانی هوشمند و توسعه پایدار به‌شمار می‌روند.
۱۷ سال فعالیت مؤثر گروه آمار زیستی در آموزش و پژوهش داده‌محور
این استاد باسابقه بیان کرد: گروه آمار زیستی دانشگاه علوم پزشکی مشهد طی نزدیک به دو دهه فعالیت، با برگزاری ۱۷ دوره کارشناسی ارشد و ۶ دوره دکتری تخصصی آمار زیستی، ده‌ها فارغ‌التحصیل را در داخل و خارج کشور تربیت کرده و اکنون از موفق‌ترین گروه‌های آمار زیستی کشور به شمار می‌آید.
وی افزود: به مناسبت روز ملی آمار و برنامه‌ریزی، این گروه پنج کارگاه آموزشی رایگان را از ۲۶ تا ۳۰ مهرماه در سالن دکتر پریزاده دانشکده بهداشت برگزار کرد که با استقبال ۱۸۰ نفر از اساتید، دانشجویان و پژوهشگران مواجه شد.
عناوین این کارگاه‌ها شامل مبانی پرکاربرد آمار در نرم‌افزار R،تحلیل داده‌های طولی پیوسته با رهیافت GEE در SPSS،از داده تا نقشه: کاربرد GIS در تحقیقات سلامت با R،مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) با نرم‌افزار Amos و تحلیل به قصد درمان (ITT) در مطالعات بالینی بود.
تاریخچه و جایگاه گروه آمار زیستی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
دکتر شاکری خاطرنشان کرد: گروه آمار زیستی در سال ۱۳۸۱ تأسیس شد و فعالیت آموزشی خود را در دانشکده پزشکی آغاز کرد. با تشکیل دانشکده بهداشت در سال ۱۳۸۷، این گروه به‌عنوان یکی از گروه‌های آموزشی اصلی در قالب «آمار زیستی و اپیدمیولوژی» فعالیت خود را ادامه داد و سرانجام در سال ۱۳۹۶، به دو گروه مستقل «آمار زیستی» و «اپیدمیولوژی» تقسیم شد.
وی افزود: این گروه هم‌اکنون دارای هشت عضو هیئت‌علمی شامل دو استاد تمام، سه دانشیار و سه استادیار است. اعضای این گروه افتخارات متعددی از جمله برگزیده جشنواره بین‌المللی رازی، استاد ممتاز آموزشی و پژوهشگر برتر دانشگاه را در کارنامه خود دارند.
دستاوردهای بین‌المللی و نقش فعال در پژوهش‌های دانشگاهی
دکتر شاکری با اشاره به اعزام پنج دانشجوی دکتری به فرصت‌های مطالعاتی خارج از کشور و انعقاد تفاهم‌نامه مشترک با دانشگاه مک‌کوئری استرالیا گفت: یکی از دانشجویان این گروه موفق شد با استفاده از بورس تحصیلی مشترک، از هر دو دانشگاه فارغ‌التحصیل شود؛ این امر نشان از جایگاه علمی بالای دانشجویان گروه آمار زیستی مشهد دارد.
نقش آمار زیستی در تحقیقات پزشکی و بحران کرونا
وی با تأکید بر نقش کلیدی متخصصان آمار زیستی در طراحی و تحلیل داده‌های پژوهش‌های پزشکی افزود:در طراحی مطالعات، انتخاب روش مناسب، حجم نمونه، ابزار جمع‌آوری داده و تدوین سؤالات و فرضیات از وظایف مهم آمارشناسان است. همچنین در مرحله تحلیل داده‌ها و تفسیر نتایج، حضور متخصصان آمار زیستی نقشی غیرقابل‌انکار دارد.
دکتر شاکری با اشاره به مشارکت فعال همکاران گروه در مطالعه مشهد (Mashhad Study) و مدل‌سازی اپیدمی کرونا در سطح استان و دانشگاه تصریح کرد: در بحران کرونا، اعضای گروه با تحلیل داده‌ها و مدل‌سازی‌های دقیق، نقش محوری در تصمیم‌گیری‌های حوزه بهداشت و درمان ایفا کردند.
لزوم توجه به جایگاه فارغ‌التحصیلان آمار زیستی در وزارت بهداشت
در پایان، استاد تمام گروه آمار زیستی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تأکید بر لزوم بهره‌گیری شایسته از ظرفیت فارغ‌التحصیلان این رشته گفت:فارغ‌التحصیلان آمار زیستی با توجه به برنامه‌های درسی به‌روز در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، از توانمندی بالایی در طراحی و تحلیل داده‌ها به‌ویژه در حوزه داده‌های حجیم برخوردارند.
وی افزود: در کشورهای توسعه‌یافته از این متخصصان استقبال بالایی می‌شود، اما در ساختار وزارت بهداشت کشور، این نیروهای ارزشمند هنوز جایگاه شایسته‌ای نیافته‌اند.
امید است با اصلاح فرایندهای استخدامی، شاهد بهره‌مندی هرچه بیشتر از دانش و توانمندی‌های آنان در حوزه‌های پژوهشی و سیاست‌گذاری سلامت باشیم .