دانشیار گروه رادیوتراپی انکولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و رئیس بیمارستان امید اظهار کرد: حفظ وزن سالم در طول زندگی می‌تواند از مهمترین راه‌های محافظت در برابر سرطان باشد و با تغییرات غذایی روزانه و رفتارهای مناسب می‌توان خطر ابتلا به به این بیماری را کاهش داد.
دکتر سودابه شهیدثالث در گفتگو با وب دا، در خصوص نقش تغذیه در ابتلا به سرطان و آمار و ارقام آن، گفت: سرطان از جمله بیماری‌هایی است که تغذیه نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشگیری و درمان آن ایفا می‌کند و متأسفانه باید بگوییم که براساس پیش‌بینی‌های سازمان بهداشت جهانی WHO روند ابتلا به سرطان در جهان رو به افزایش است.
وی تصریح کرد: حجم وسیعی از مطالعات نشان می‌دهد که بیش از 30 درصد از انواع سرطان ها، با عادات غذایی نادرست مرتبط است و عدد این نسبت برای سرطان‌های دستگاه گوارش به 70 درصد می‌رسد.
رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه با تغییرات غذایی روزانه و رفتارهای مناسب می‌توان خطر ابتلا به سرطان را کاهش داد، خاطرنشان کرد: مصرف مواد قندی و چربی‌های اشباع شده میزان زیادی کالری و مقدار کمی مواد مغذی به بدن می‌رسانند، غذاهای پرچرب و مواد غذایی سرخ شده، ابتلا به انواع سرطان را بالا می‌برد؛ همچنین برخی شواهد نشان می دهد که کاهش مصرف نمک و مواد نگهدارنده در غذاها ممکن است بروز سرطان معده را کاهش دهد.
دکتر شهیدثالث افزود: افزایش مصرف غذاهای فیبردار از دیگر موارد مؤثر دیگر در پیشگیری از ابتلای به سرطان است، فیبر‌ها موجب کاهش کلسترول خون و کاهش بروز بیماری‌های قلبی می‌شوند و نقش کلیدی در حفظ سلامت دستگاه گوارش ایفا می‌کنند و باعث می‌شوند ترکیبات سرطان قبل از ایجاد آسیب همراه با موادغذایی در حال حرکت، از طریق دستگاه گوارش خارج شوند.
وی گفت: فیبر به میزان زیادی در غلات سبوس‌دار (جو دو سر، ذرت بو داده، برنج قهوه‌ای، غلات و گندم کامل)، حبوبات (عدس، لوبیا، لپه، نخود، نخود فرنگی)، میوه‌ها (تمشک، سیب، گلابی، توت فرنگی، موز، زغال اخته، انبه، زردآلو، مرکبات، میوه‌های خشک، آلو، کشمش) و سبزیجات (اسفناج، سبزیجات برگدار سبز تیره، نخود فرنگی، کنگر فرنگی، ذرت، هویج، گوجه فرنگی، کلم بروکلی، سیب زمینی) وجود دارد.
رییس بیمارستان امید مشهد با ذکر این نکته که حفظ وزن سالم در طول زندگی می‌تواند از مهمترین راه‌های محافظت در برابر سرطان باشد، تأکید کرد: روزانه حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط برای همه افراد توصیه می‌شود، مطالعات مختلفی در این زمینه انجام شده که نشان دادند چاقی و اضافه وزن با افزایش احتمال ابتلا به چندین نوع سرطان (از جمله سرطان پستان) بخصوص در زنان یائسه، سرطان رحم، سرطان مری و سرطان روده بزرگ همراه است.
دکتر شهیدثالث اضافه کرد: به طور کلی، تحقیقات نشان داده است که با افزایش شاخص توده بدنی (BMI) ، مرگ و میر ناشی از سرطان نیز افزایش می‌یابد، برای مردان، افزایش 5 واحدی BMI با افزایش خطر ابتلا به چندین سرطان مرتبط بوده است.
وی با اشاره اهمیت اجتناب از مصرف الکل و دخانیات در دوری از سرطان، بیان کرد: مصرف الکل و استعمال دخانیات احتمال ایجاد سرطان را به مراتب افزایش خواهد داد، مصرف الکل در ایجاد بسیاری از سرطان‌های دهان، گلو، حنجره، مری، روده، کبد و لوزالمعده نقش دارد.
دانشیارگروه رادیوآنکولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: از دیگر عوامل ایجاد سرطان می‌توان به مواردی همچون موادغذایی آلوده به آفلاتوکسین، زیاده‌روی در مصرف گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده و تهیه و طبخ موادغذایی با روش‌های نامناسب اشاره کرد.
دکتر شهیدثالث در همین خصوص گفت: مواد غذایی آلوده به آفلاتوکسین و مصرف غلات، حبوبات و مغزهای آلوده به آفلاتوکسین مانند سموم تولید شده از کپک در این موادغذایی موجب بروز سرطان می‌شود، زیاده‌روی در مصرف گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده هم با افزایش احتمال بروز سرطان ارتباط دارد؛ همچنین روش‌های نامناسب تهیه و طبخ موادغذایی مانند پخت گوشت در حرارت بالا، اضافه کردن مواد شیمیایی و نگهدارنده به گوشت که در تولید سوسیس، کالباس و هات داگ انجام می‌شود و نیز کنسرو کردن گوشت سبب تولید ترکیبات سرطان‌زا. می‌شود.
رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه دود سیگار حاوی بیش از 7000 ماده شیمیایی از جمله 69 ماده سرطان‌زا است، تصریح کرد: وقتی دود سیگار استنشاق می شود، این مواد شیمیایی وارد ریه‌های فرد شده و از طریق خون و سیستم لنفاوی در بدن پخش می‌شوند که می‌تواند رشد طبیعی سلول‌ها را مختل کند و این کار باعث می‌شود سلول‌ها خیلی سریع تکثیر شوند یا به‌طور غیرطبیعی رشد کنند و اغلب منجر به تولید سلول‌های سرطانی می‌شود.
دکتر شهیدثالث با بیان اینکه افرادی که از محصولات تنباکو استفاده می‌کنند یا به طور منظم در اطراف دود تنباکوی محیطی هستند در معرض خطر ابتلا به سرطان هستند، خاطرنشان کرد: حتی قرار گرفتن در معرض دود محیطی نیز عامل سرطان ریه در افراد غیرسیگاری است، مصرف دخانیات باعث بسیاری از انواع سرطان از جمله سرطان ریه، حنجره، دهان، مری، گلو، مثانه، کلیه، کبد، معده، لوزالمعده، روده بزرگ و راست روده و دهانه رحم و همچنین سرطان خون می‌شود.
وی در رابطه با نقش تغذیه سالم و مناسب در درمان بیماری سرطان، بیان کرد: همانطور که تغذیه سالم و مناسب در پیشگیری از ابتلا به سرطان مؤثر است در طول دوره درمان هم تأثیر چشمگیری در بهبود وضعیت بیمار با یک تغذیه صحیح مشاهده می‌شود، در بیماری سرطان ایمنی بدن به دو دلیل ضعیف می‌شود، یکی به خاطر خود بیماری و دیگری به خاطر روند شیمی درمانی و پرتو درمانی آن، از سوی دیگر عوارض ناشی از روند شیمی درمانی می‌تواند بر روی گوارش و مصرف غذای فرد بیمار تأثیرگذار باشد.
رییس بیمارستان امید تأکید کرد: رژیم غذایی بیمار سرطانی باید به گونه‌ای باشد تا در بیمار کاهش وزن ایجاد نگردد و وزن در محدوده طبیعی باقی بماند و تغذیه بیماران سرطانی زیر نظر متخصص تغذیه به‌صورت مداوم و مستمر پایش گردد؛ از طرفی دیگر ممکن است مصرف برخی داروها موجب افزایش وزن بیمار شود که در این موارد نیز توجه به غذای بیماران سرطانی از اهمیت زیادی برخوردار است، ضمن اینکه تغذیه مناسب برای بیماران سرطانی می‌تواند موجب بهبود کیفیت زندگی آنان شده و در روند درمان سرطانشان نقش مثبتی ایفا کند.
دکتر شهیدثالث اضافه کرد: به طور کلی تغذیه مناسب می‌تواند بر همه جنبه‌های زندگی بیمار اثر بگذارد و باعث افزایش امید به زندگی شود و در نتیجه انتخاب درست و اصولی تغذیه در بیمار سرطانی اهمیت زیادی دارد.
وی بیان کرد: مواردی که بهتر است فرد مبتلا به سرطان در رژیم غذایی خود آنها را رعایت کند شامل وعده‌های غذایی در حجم کم و دفعات زیاد (۳ وعده اصلی و ۳ میان وعده در طی روز)، استفاده از غلات سبوس‌دار مانند نان سنکک به جای غلات تصفیه شده، ارجحیت مصرف انواع پلوهای مخلوط با حبوبات نظیر عدس و لوبیا به نسبت مصرف برنج سفید و ساده، مصرف میوه‌ها و سبزیجات قرمز رنگ و همراه با رنگدانه‌های زیاد نظیر انگور قرمز، انار، خرمالو، گوجه فرنگی، کلم بنفش، هویج و غیره، تأمین مواد مغذی با تهیه انواع جوانه‌های خانگی همچون جوانه گندم و ماش به‌صورت تازه و خشک شده یا آسیاب شده همراه با سالاد و یا انواع غذاها مثل سوپ و آش بوده است.
دانشیارگروه رادیوآنکولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: همچنین مصرف غذاهای پر پروتئین مثل شیر و تخم‌مرغ در طول روز، استفاده از فرآورده‌های لبنی پروبیوتیک جهت کمک به عملکرد بهتر دستگاه گوارش، استفاده از تخم‌مرغ در انواع غذاهای آب‌پز و کاملًا پخته و یا بر روی سالادها، مصرف بیشتر ماهی و گوشت ماکیان، استفاده از مغزها و دانه‌هایی نظیر گردو، بادام، پسته، کنجد و غیره، مصرف انواع غذاها به‌صورت آب پز و بخار پز، محدود شدن مصرف قند و شکر و استفاده از شیرینی‌های طبیعی مثل انجیر، توت خشک، کشمش و خرما خشک به جای آن و پرهیز از مصرف غذاهای پر ادویه، شور، تند و یا ترش و نیز پرهیز از مصرف انواع روغن‌های جامد هم در این خصوص مورد تأکید است.